بازار؛ گروه استانها: همان‌طور که در فروشگاه‌های عرضه مواد پروتئینی مشاهده می‌شود قیمت گوشت و شیر شتر با سایر محصولات لبنی تفاوت داشته و نرخ‌های گران‌تری را به خود اختصاص داده است و این در حالی است که پرورش این حیوان به دلیل سازگاری که با شرایط مناطق خشک و بیابانی دارد گرفتاری‌های سایر دام‌ها را نداشته و صاحبان آن با مقوله هایی مانند کمبود و یا نبود نهاده‌های خوراکی و دامی درگیر نیستند.
با توجه به اینکه بخش قابل‌توجهی از مساحت شهرستان مشهد را مناطق خشک و بیابانی تشکیل می‌دهد پرورش شتر اهمیت دوچندانی داشته و لذا به تازگی استقبال برای پرورش این حیوان افزایش یافته است.
برخی از ویژگی‌های شتر مانند توانایی بالای تحمل کم‌آبی، تغذیه از علوفه‌های خشک و گیاهان مرتعی و بیابانی، مقاومت بهتر در مقابل بیماری‌ها، هزینه‌های درمانی کم در مقایسه با سایر دام‌ها، متابولیسم پایین، افزایش وزن روزانه مناسب و دوره پرواربندی کوتاه این حیوان را از منظر اقتصادی جهت پرورش و تولید گوشت و شیر به‌صرفه کرده است.
بنا بر اظهارات کارشناسان سازمان کشاورزی همچنین ازآنجاکه برای پروش شتر به تأسیسات چندانی نیاز نیست لذا گله های شتر در مشهد رو به افزایش گذاشته است.در همین راستا به‌منظور آشنایی با چگونگی مراحل پرورش و کسب‌وکار صنعت پرورش شتر با سعید خوش قامت مدیر جهاد کشاورزی مشهد به بحث و گفت‌وگو نشستیم.
* چقدر اقلیم شهرستان مشهد به منظور پرورش گله‌های شتر مطابقت و سازگاری دارد؟
با توجه به اینکه بخش قابل‌توجهی از مساحت مشهد را مناطق خشک و بیابانی تشکیل می‌دهد پرورش شتر اهمیت دوچندانی دارد.
* در حال حاضر چند گله شتر در این شهرستان وجود دارد؟
در حال حاضر تعداد گله های پرورش شتر به ۱۰ گله رسیده که در جمموع تعداد ۸۵۰ نفر شتر را در شهرستان مشهد دربرگرفته است.
* دلیل استقبال از پرورش شتر به‌تازگی در این شهرستان چیست؟
ازآنجاکه برای پرورش شتر به تأسیسات چندانی نیاز نیست لذا موجب استقبال سرمایه‌گذاران شده است.شرایط اقلیمی مناسب و وابسته نبودن شتر به نهاده‌های دامی برای پرورش این حیوان در شهرستان مشهد فراهم‌شده است .
تنوع منابع طبیعی و اقلیمی شهرستان مشهد نیز یکی دیگر از عوامل ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاری و رونق این صنعت است زیرا شتر ۸۰ درصد تغذیه خود را از مراتع می‌گیرد.
وابسته نبودن شتر به نهاده‌های دامی و اقلیم گرم و خشک از علل روی آوردن بسیاری از افراد برای پرورش شتر در این شهرستان است و این موضوع موجب گرایش بسیاری از دامداران به این سمت شده است که در کنار دام تعدادی شتر پرورش می‌دهند.
* چقدر پرورش شتر در مقایسه با سایر دام ها صرفه اقتصادی دارد؟
برخی از ویژگی‌های شتر مانند توانایی بالای تحمل کم‌آبی، تغذیه از علوفه‌های خشک و گیاهان مرتعی و بیابانی، مقاومت بهتر در مقابل بیماری‌ها ازجمله عواملی است که می‌توان به‌عنوان مزیت از آن یادکرد.
پرورش شتر هزینه‌های درمانی کم در مقایسه با سایر دام‌ها دارد و به دلیل متابولیسم پایین، افزایش وزن روزانه مناسب و دوره پرواربندی کوتاه این حیوان را از منظر اقتصادی جهت پرورش و تولید گوشت و شیر به‌صرفه می‌کند.
* پس پرورش‌دهندگان شتر دغدغه ای به نام نهاده های دامی ندارند؟
کاهش شدید نزولات جوی در سال‌های گذشته منجر به خشک‌سالی‌های اخیر گشته است و برای تأمین امنیت غذایی جامعه در سالیان آینده مجبور خواهیم بود دنباله‌روی استراتژی‌های طبیعت باشیم و لذا طبیعت ما را به سمت پرورش دام‌هایی سوق می‌دهد که بیشترین همخوانی و تطابق را با شرایط حاضر دارند.
در این میان پرورش شتر می‌تواند انتخاب مناسبی در این حوزه باشد که هم بومی منطقه بوده و بسیار مقاوم به شرایط نامساعد محیطی است و نسبت به پرورش سایر دام‌های سبک و سنگین دارای مزیت نسبی بالایی است و همان طور که شما هم اشاره داشتید مانند سایر دام ها وابستگی به نهاده های دامی وارداتی ندارد و لذا همه این عوامل در صرفه بودن پرورش این حیوان دخیل است.
* چه امکانات و حمایت‌هایی از طرف سازمان شما انجام می‌شود؟
شهرستان مشهد پتانسیل استعداد و توان بالایی برای پرورش شتر را دارا است. جهاد کشاورزی شهرستان مشهد با بهره‌گیری از این سیاست در جهت حمایت و همگرایی از این توانایی و توان و استفاده از تشکل‌های تخصصی تولید کنندگان را همراهی و حمایت می کند تا شاهد رشد و شکوفایی این صنعت در آینده‌ای نزدیک باشیم.
* چه نژادهایی در مشهد پرورش داده می‌شود؟
در حال حاضر پرورش شتر با نژاد لاری و سندی پاکستانی که دارای ویژگی‌های برجسته‌ای ازجمله جثه درشت با وزن حدود ۵۰۰ تا ۷۰۰ کیلو و تولید سه برابری شیر در مقایسه با شترهای بومی است از استقبال خوبی همراه بوده است لذا بنا بر ضرورت تحقق و بهره‌گیری از پرورش این نژاد در داخل کشور و عدم نیاز به واردات که از مزایای پرورش این نژاد است در حال توسعه پرورش این نژاد هستیم.
* در حال حاضر چقدر شیر شتر در شهرستان تولید می شود؟
روزانه بیش از ۶۵۰ کیلوگرم شیر شتر تولید می‌شود که به دلیل خواص بسیار زیاد دانشمندان از آن به‌عنوان طلای سفید بیابان یاد می‌کنند و مشتری بسیاری نیز دارد.
همان‌طور که عرض شد علاوه بر شترهای بومی؛ نژاد پاکستانی نیز در شهرستان مشهد پرورش داده می‌شود و ازآنجاکه شترهای نژاد پاکستانی جثه‌شان بزرگ‌تر و درشت‌هیکل تر هستند لذا باوجود همین شرایط خشک‌سالی اما شیر بیشتری تولید می‌کنند.
روزانه بیش از ۶۵۰ کیلوگرم شیر شتر در مشهد تولید می‌شود که به دلیل خواص بسیار زیاد دانشمندان از آن به‌عنوان طلای سفید بیابان یاد می‌کنند و مشتری بسیاری نیز دارد
به‌طور مثال در نژاد لاری و سندی میزان شیر تولیدشده به ۱۵ کیلو می‌رسد درحالی‌که در شترهای بومی از ۵ کیلو در روز تجاوز نمی‌کند.
* تا چه میزان می‌توان از گوشت و شیر شتر برای جایگزین سازی سایر دام‌ها استفاده کرد؟
افزایش پرورش شتر و استقبال مردم از فرآورده‌های گوشتی و لبنی شتر منجر به تکمیل چرخه‌های فرآوری محصولات آن شده است و در مورد زنجیره تولید گوشت شتر ۷۰ درصد زنجیره کامل شده است.
در کنار گوشت؛ شیر شتر به‌عنوان یکی از گران‌ترین و مغذی‌ترین مواد لبنی مطرح است که به خاطر خواص اکنون با استقبال چشمگیر مردم و دامداران روبرو شده است زیرا شیر شتر نیاز به جوشاندن ندارد و در محیط بیرون نگهداری می‌شود و بعد از مدتی دوغ می‌شود. گوشت شتر جایگزین بسیار مناسب برای گوشت گاو است زیرا برخلاف گوشت گاو خاصیت گرم دارد و مانند گوشت گوسفند است با این تفاوت که چرب نیست.
* با این تفاسیر اما گرایش مردم به محصولات لبنی گاوداری‌ها بیشتر است؟
شیر شتر نسبت به شیر گاو، حاوی ۱۰ برابر آهن، ۵ برابر پتاسیم و ویتامین C، چهار برابر سدیم و سه برابر کلسیم و منیزیم و مقدار بیشتری اسیدهای چرب غیراشباع، پروتئین، کلر و اسیدفولیک بوده و آغوز آن سرشار از آنتی‌بادی‌ها و ترکیبات ضد سرطانی است.
چربی و لاکتوز شیر شتر نسبت به شیر گاو کمتر است و همین ویژگی موجب شده تا گزینه مناسبی برای افراد دیابتی، رژیمی و حساس به لاکتوز باشد ضمن اینکه شیر این حیوان برای درمان آب‌آوردگی مفاصل، یرقان، بیماری‌های طحال، سل، ترمیم زخم‌ها، تنگی نفس یا آسم، کم‌خونی، بواسیر، بسیار مفید است.
شیر شتر دارای خاصیت لاغر کنندگی بوده و یک غذای رژیمی است ضمن اینکه تحقیقات نشان داده است که پادتن‌های موجود در شیر شتر برای غلبه بر بیماری‌هایی نظیر سرطان، ایدز، آلزایمر و هپاتیت C مفید است.
شاید چون بسیاری از مصرف کنندگان هنوز با مزایای معجزه آسای این محصول آشنا نیستند کمتر نسبت به خریداری گوشت و یا شیر شتر اقدام می ورزند.
گوشت شتر غنی از پروتئین است و دارای کلسترول کمی است لذا افراد مبتلا به دیابت و کلسترول بالا می توانند از گوشت شتر استفاده کنند زیرا این گوشت برای آنها بسیار مفید است. سطح کلسترول موجود در گوشت شتر حتی نسبت به گوشت گاو، بز، شتر مرغ و طیور نیز پایین تر است. بنابراین گوشت شتر به دلیل داشتن چربی کم و کلسترول پایین می تواند به عنوان جایگزین گوشت گاو مخصوصا برای افراد کهنسال استفاده شود.
گوشت شتر حاوی لینولئیک اسید چرب غیر اشباع است این اسید چرب از تعامل با سایر اسیدهای چرب اشباع نشده جلوگیری می کند و منجر به پیشگیری از سرطان می شود. گوشت شتر دارای انرژی مناسب برای سلول های عصبی است تا از این انرژی برای رفع خستگی مغز، فرسودگی و درد عصبی استفاده کنند.
نظر شما