بازار؛ گروه استانها: بنا بر آمار منتشره ۵۶ درصد گردش و درآمد مالی خراسان رضوی مربوط به حوزه صنعت است که در این میان صنعت پوشاک و نساجی پس از صنایع غذایی بیشترین اشتغال‌زایی و مصرف را از سوی مردم دارد.
صنایع نساجی، پوشاک و چرم خراسان رضوی ۶.۶ درصد واحدهای تولیدی، ۵.۸ درصد میزان سرمایه‌گذاری و ۱۰ درصد اشتغال بخش صنعت استان را به خود اختصاص داده و این در حالی است که همواره مشکلات بسیار بر سر راه فعالان حوزه صنعت به‌ویژه صنعت پوشاک وجود داشته و باوجود گذشت یک قرن فعالیت در این حوزه اما هنوز اقدام مؤثری که موانع بزرگ در مسیر توسعه این صنعت را بردارد از سوی دولت انجام نگرفته است.
بنا بر اظهارات متولیان این صنعت رقابت با دیگر کشورها بدون حمایت مسئولان امکان‌پذیر نیست و لذا در شرایطی می‌توانیم با کشورهای شاخص دنیا در حوزه نساجی و پوشاک رقابت کنیم که مسئولان مشکلات صنعت پوشاک را حل کنند.
گرانی مواد اولیه، نبود آشنایی اتحادیه ها با بازار های جهانی، مدیریت سنتی، قاچاق کالا و هم چنین دغدغه تامین مواد اولیه از جمله مشکلاتی است که تولید کنندگان این صنعت با آن دست و پنجه نرم می کنند.
پوشاک «اطمینان» یکی از برندهای نام‌آشنای خراسان رضوی است که جواد حسین پور یکی از کارآفرینان این استان به‌اتفاق همسرش توانسته باپشتکاری قابل تحسین برای بیش از ۱۰۰ نفر اشتغال‌زایی انجام دهد اما به گفته وی متأسفانه تولیدکننده همیشه از کمترین حمایت برخوردار بوده و بیشترین آسیب‌های مالی را به دلیل تلاطم بازار ارز و مواد اولیه متقبل می‌شود.
اگر به پیشینه این کارخانه و برند ایرانی گذری بیندازیم باید به سال‌های ۱۳۳۲ هجری شمسی و به خیابان ارگ مشهد بازگردیم که حاج محمود حسین پور حجار در مغازه‌ای کوچک به دوزندگی لباس اشتغال داشت و شاید هیچ زمان تصور نمی‌کرد که فرزندش این کار را با بهره‌گیری از فنّاوری روز تبدیل به یک برند ایرانی در صنعت پوشاک تبدیل کند و به آقای اطمینان شهرت یابد.
برای واکاوی مشکلاتی که این روزها که صنعت پوشاک با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند با جواد حسین پور که امروز در این صنعت به آقای اطمینان معروف شده است ساعتی به گفت‌وگو نشستیم.
* به نظر می‌رسد موفقیت شما در عرصه پوشاک ریشه در کودکی و شغل پدر دنبال کرد؟
بله من درست‌کار کردن را مدیون آموخته‌های پدرم هستم؛ آموخته‌هایی که پیش از آنکه بر زبان جاری بشود در عمل دیده می‌شد و من موبه‌مو آن‌ها در ذهنم ضبط و ثبت می‌کردم.
شاید مهم‌ترین نکته‌ای که از ایشان دریافت کردم این بود که فهمیدم، برکت کار خیلی مهم‌تر از درآمد حاصل از آن است. و حالا اگر از من بپرسند پربرکت‌ترین کار دنیا چه‌کاری است، بی‌گمان می‌گویم خیاطی
* شما از چه سالی به‌طورجدی وارد این کار شدید؟
همیشه دیدن واحدهای تولیدی از کودکی برایم جذاب بود و البته جذاب‌تر این بود که داستان زوج‌های موفق در محیط کار را در گوشه‌کنار جهان بخوانم. دقیقه همان اوایل ازدواجمان بود که زمزمه‌های تولید در خانه‌مان به راه افتاد و دست‌به‌کار شدم برای عملی کردن آرزوی دیرینه‌ام و سال ۸۰نخستین کارگاه خیاطی را به راه انداختم البته فقط با یک‌پایه چرخ‌خیاطی! از سال۸۰تا ۸۵کار را ساده ادامه می‌دادم تا اینکه سال ۱۳۸۵همسرم وارد کار شد وجدی‌تر بحث تولید را باهم دنبال کردیم.
* گرانی دلار چه تأثیرات سویی بر بازار پوشاک گذاشت؟
گرانی دلار باعث گرانی مواد اولیه شده است و بهای تمام‌شده تولید را افزایش داده است.
* با این تفاسیر به ضرر شما تمام شده است؟
نمی توان فقط از این دریچه به گرانی دلار نگاه مرد زیرا افزایش قیمت دلار منافعی را نیز برای تولید کنندگان داخلی به همراه داشت.
* چه منافعی؟
گرانی دلار و افزایش قیمت اجناس خارجی موجب باز شدن فضا برا تولیدات داخلی شده است منظورم این است که گرانی دلار خیلی هم به ضرر صنعت پوشاک تمام نشده است.
البته آن روی دیگر سکه اینست که چون، صنعت پوشاک ازنظر فنّاوری و تأمین مواد اولیه یک صنعت وابسته است لذا بر روی تولید داخل هم تاثیر داشته و از طرفی چون توان و توان خرید مردم متأسفانه هرروز از روز دیگر کمتر می‌شود کار را برای فروش سخت می‌کند.
* آیا برای تأمین مواد اولیه با مشکل مواجه هستید؟
بله خیلی زیاد، به دلیل گرانی دلار و سایه سنگین تحریم‌ها و متأسفانه ازآنجایی‌که واردکننده مشخصی برای مواد اولیه در ایران وجود ندارد لذا در تامین مواد اولیه هم چنان مشکل داریم.
به طور کلی تأمین مواد و تولید و فروش پوشاک مشهد در دست فروشندگان سنتی بازار است که درواقع می‌شود گفت بزرگ‌ترین عیب صنعت پوشاک نیز همین موضوع است که توسط بازاری‌های سنتی اداره می‌شود به همین دلیل متأسفانه نگاه علمی به این صنعت وجود ندارد.در صنعت پوشاک نه‌تنها در تأمین مواد اولیه که در تجهیزات صنعتی هم شکاف عمیقی بین ایران و کشورهای صاحب‌نام دنیا وجود دارد.
بزرگ‌ترین عیب پوشاک این است که توسط بازاری‌های سنتی اداره می‌شود به همین دلیل متأسفانه نگاه علمی به این صنعت وجود ندارد
* آیا در این رابطه راهکاری دارید؟
به نظرم ضرورت دارد تا کمیته‌ای تخصصی شامل اعضا و کارشناسان صنف، گمرک، وزارت صمت برای تشخیص نیازها و واردات مواد اولیه صنف پوشاک تشکیل شود تا محصولات وارداتی بجای واسطه‌ها به دست تولیدکنندگان واقعی برسد، این امر قطعا باعث رونق صنف پوشاک خواهد شد.
* چه مشکلاتی در حال حاضر صنعت پوشاک را تحت تاثیرقرار داده است؟
در بالا هم به آن اشاره کردم متأسفانه این صنعت هیچ متولی ندارد و سازمان صنایع طی یکی دو دهه گذشته متولی خوبی برای این صنعت تعیین نکرده است.
این صنعت زیر چتر صنعت نساجی است درصورتی‌که درست که پوشاک وابسته به صنعت نساجی است ولی خودش یک صنعت است و اگر نگاه اصلی به این صنعت نشود نتیجه همین است یعنی در حال حاضر ۶۰درصد نیاز پوشاک تولیدکننده داخلی تأمین می‌کند و ۴۰درصد ما هنوز به واردات پوشاک نیازمندیم.
یعنی تولیدکننده ایرانی ازیک‌طرف ظرفیت خالی تولید دارد یعنی نمی‌داند چه چیزی ، چطور تولید کند و چگونه بفروشد از طرف دیگر ۴۰درصد از نیاز جامعه ما به پوشاک باید از خارج وارد شود.
* تولیدی‌های مشهد در چه وضعیتی قرار دارند و چند تولیدی و کارگر تاکنون به تعطیلی و بیکاری رسیدند؟
این سؤال پاشنه آشیل این صنعت است.ما هیچ بانک اطلاعاتی از تعداد تولیدکنندگان، تعداد کارگران این حوزه، ظرفیت تولید نداریم .متأسفانه ما هیچ‌چیزی در دست نداریم .
البته در طی دو سال گذشته به دلیل شیوع کرونا بسیار ی از تولیدکنندگان مجبور شدند تولیدات خود را به دلیل آنکه مشتری وجود نداشت و همچنین سال قبل نیز بیش ازآنچه موردنیاز بازار تولید کرده بودیم، کاهش بدهند و همین مسئله باعث شد نیروهای حرفه‌ای و دوزندگان خود را از دست بدهیم.
* پوشاک تولیدشده در مشهد چقدر قابلیت صادرات دارد؟
ما ازنظر کیفیتی خیلی بد نیستیم که نتوانیم که صادر کنیم و پوشاکی هم که وارد کشور می‌شود آن‌قدر قوی نیست که تولیدکننده ایرانی با آن رقابت کند فقط بحث بر سر این است که این صنعت متولی ندارد تا برای ادرات اقدام کند.
* یعنی صادراتی ندارید؟
آمارهای رسمی می‌گوید ایران فقط ۵۰میلیون دلار صادرات دارد .درحالی‌که آمارهای غیررسمی می‌گوید ۱۰۰میلیون دلار صادرات دارد.اما بحث بر سر این است که کشور همسایه ما ترکیه حداقل ۲۰میلیون دلار صادرات پوشاک دارد لذا اصلاً قابل مقایسه نیستیم.
این صادراتی هم که ما داریم فقط به دو کشور افغانستان و عراق است آن‌هم فقط تریکو! اگر منظور شما از صادرات پوشاک تی‌شرت و تریکو است بله ۵۰میلیون دلار صادرات داریم آن‌هم توسط صادرات بازاریان سنتی یا به‌اصطلاح چمدانی!
ما چون خودمان تولیدکننده ایرانی هستیم، حمایت از کار و سرمایه ایرانی را به خوبی درک می کنیم. ما به خوبی درک می کنیم که اگر جنس ایرانی خریداری شود یک نفر سود نمیبرد بلکه چندین و چند خانواده از آن بهره‌مند می شوند؛ به‌عنوان مثال شخصی که از ما یک پیراهن معمولی می خرد، حداقل ۸۰خانواده از آن نان می خورند و منفعت می برند. اگر این نگاه فراگیر شود، اقتصاد ایران به‌معنای واقعی تکان می خورد.
* بسته شدن مرز ها و جلوگیری از ورود پوشاک خارجی چقدر به نفع تولیدکنندگان تمام شد؟
به دلیل تحریم‌ها و مسائل دیگر، سال گذشته اجازه ورود به کالاهای خارجی در بخش پوشاک آن‌گونه که باید داده نشد و حتی برندهایی که در داخل کشور نمایندگی نداشت نتوانستند به‌خوبی فعالیت کنند و همین مسئله باعث شد تا برند های ایرانی بهتر و بیشتر فعالیت کنند اما همان کسانی که وضع مالی خوب و تراز اقتصادی خوبی داشتند مجبور شدند که امسال هزینه زیادی برای تأمین مواد اولیه بپردازند و لذا تورم حتی بیشتر از کرونا و تحریم به اقتصاد لطمه زد.
* آیا قاچاق هنوز در این صنعت رواج دارد ؟
پوشاک متاسفانه هنوز هم چون کالای قاچاق است با کانتینر تا لب مرز حمل می شود و سپس از آنجا به بعد توسط کولبران، اتوبوس‌ها و ماشین‌های شخصی وارد کشور می‌شود.
* ظاهراً برخی به فکر افتاده‌اند تا نمانام‌های ایرانی را به‌جای خارجی بفروشند؟
مشکل اصلی تولیدکنندگان صنعت پوشاک، تأمین مواد اولیه و افزایش هزینه تمام‌شده تولید است و علاوه بر توسعه پوشاک قاچاق در فضای مجازی، برخی از سودجویان برند های ایرانی را جعل کرده و یا لباس‌های فاقد کیفیت لازم یا قاچاق را با نام برند های ایرانی به بازار عرضه می‌کنند و متأسفانه، تشخیص برند اصلی از تقلبی، برای بازرسان دستگاه‌های نظارتی دشوار است.
مشکل اصلی تولیدکنندگان صنعت پوشاک، تأمین مواد اولیه و افزایش هزینه تمام‌شده تولید است و علاوه بر توسعه پوشاک قاچاق در فضای مجازی، برخی از سودجویان برند های ایرانی را جعل کرده وبا نام برند های ایرانی به بازار عرضه می‌کنند
همان طور که اشاره شد در حال حاضر پوشاک تولید داخل را باقیمت پایین از تولیدکنندگان خریداری می‌کنند و به اسم برند خارجی باقیمت سرسام‌آور به فروش می‌رسانند.درهرصورت امروز بزرگ‌ترین معضل صنف پوشاک را قاچاق است و قاچاقچیان به این صنف ضربه سنگینی وارد می‌کنند. به‌طوری‌که قاچاقچیان متناسب با هر فصل کالاهای بی‌کیفیت چینی وارد کشور کرده و بازار را با جنس بی‌کیفیت اشباع می‌کنند.
در این راستا جلوگیری از قاچاق کالا برای دولت بسیار راحت است به‌شرط اینکه واقعاً دولت قصد ممانعت از ورود قاچاق را داشته باشد.
* چه موادی از خارج کشور تأمین می‌شود و این مواد نسبت به گذشته چقدر تفاوت قیمت پیداکرده است؟
همان‌طور که در بالا هم به آن اشاره کردم این صنعت وابسته است و ما در بحث تامین پنبه، نخ، دکمه و زیپ مشکل داریم.البته در این خصوص تولیدکننده هم داریم ولی همان هم باید مواد اولیه را باید از خارج وارد کند که اگر مواد اولیه خوب وارد نشود هیچ‌کدام از این وارد که گفتم نمی‌توانند کارشان را درست انجام بدهند لذا مجبور می شویم مثلاً دکمه خارجی، زیپ خارجی وارد کنیم.
درنهایت اینکه اگر با دنیا ارتباطی نداشته باشیم و تحریم باشیم امکان موفقیت در حوزه پوشاک وجود ندارد .شما پوشاک بنگلادش را با پوشاک ایران مقایسه کنید بعد می‌بینید که ما تا چه اندازه در این خصوص ضعیف و تحت‌فشار هستیم.
* نقش اتحادیه ها در ساماندهی و یا کمک به توسعه این صنعت چیست؟
اگر منظورتان اتحادیه‌های صنفی است که باید بگویم وضعیت درستی ندارد.متأسفانه اتحادیه‌های صنفی نه شناخت و نه دانشی از بازار دارند و نه ارتباطی با سازمان‌های مرتبط با پوشاک دارند و بازارهای خارج از ایران را نمی‌شناسند و اکثراً به‌صورت کاملاً سنتی اداره می‌شود .
* برای کمک به این صنعت چه باید کرد؟
شعار جهش تولید به معنای این است که باید از تولیدکننده حمایت شود اما با توجه به مشکلات تأمین مواد اولیه، نیاز داخلی به‌سختی تأمین می‌شود چه برسد به صادرات! دولت باید تولیدکنندگان واقعی را شناسایی کرده و از آن‌ها حمایت کند.باوجود تمامی مشکلاتی که در تأمین مواد اولیه و تولید با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنیم ، بازهم قیمت محصولات ما نصف قیمت برند های خارجی است.
نظر شما