بازار؛ گروه استانها: لایحه ایجاد مناطق آزادتجاری-صنعتی سرخس- دوغارون و مازندران اعاده شده از شورای نگهبان، ازجمله لوایح پر چالشی است که چند بار بین مجلس و شورای نگهبان دررفت و آمد بود و این بار نمایندگان در جریان بررسی گزارش گروه اقتصادی درباره این لایحه با این گزارش مخالفت کردند.
در نشست چندی پیش مجلسی‌ها و در فرآیند بررسی اصلاح قانون مناطق آزاد نمایندگان با این پیشنهاد امیرآبادی، نماینده قم که آستان قدس رضوی به‌عنوان مدیر مستقل این مناطق باشد موافقت نکردند.
همچنین محسن زنگنه در مخالفت با این پیشنهاد گفت: در این موضوع دو ابهام وجود دارد، اولاً اینکه برای هرکدام از این مناطق باید به‌صورت جداگانه رأی‌گیری شود و دوم اینکه مشکل این مناطق با تغییر عبارت «مدیریت واحد» یا «مدیریت مستقل» حل نمی‌شود و مشکلات و مسائل کشور با تشکیل مناطق آزاد اصلاح نمی‌شود، لذا این موضوع به کمیسیون بازگردانده شود.
به گزارش خبرنگار بازار لایحه تاسیس منطقه آزاد سرخس در هفته‌های پایانی مجلس دهم در صحن مجلس به تصویب رسید، اما شورای نگهبان ابهاماتی را بر آن وارد دانست و به مجلس بازگرداند.
منطقه ویژه اقتصادی سرخس در سال ۱۳۷۵ و با تصویب شورای عالی مناطق آزاد به وسعت پنج هزار و ۲۰۰ هکتار در نزدیک شهر سرخس در نقطه صفر مرزی با کشور ترکمنستان تأسیس شد.
هم‌زمان با تأسیس منطقه ویژه اقتصادی سرخس در ۲۴ اردیبهشت‌ماه ۱۳۷۵ با حضور سران ۱۱ کشور منطقه و مقامات ۴۵ کشور جهان راه‌آهن سراسری مشهد-سرخس-تجن نیز افتتاح شد تا خط آهن ایران به خط آهن ترکمنستان پیوند خورده و شبکه ریلی با عنوان «دوستی» استان خراسان رضوی را بر روی ریل توسعه قرار دهد.
منطقه ویژه اقتصادی سرخس و تبدیل آن به منطقه آزاد یکی از خواسته‌های دیرینه مردم و مسئولان خراسان رضوی است که باوجود در جریان بودن آن از مجلس دهم اما هنوز در پیچ‌وخم تصویب قرار دارد.
اولویت خراسان رضوی
اهمیت تبدیل‌شدن منطقه ویژه اقتصادی سرخس و همچنین دوغارون به‌گونه‌ای است که چندی پیش استاندار سابق خراسان رضوی نیز در نشست بررسی مسائل و مشکلات مناطق ویژه اقتصادی استان که با حضور مشاور رئیس‌جمهور و دبیر مناطق آزاد تجاری صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی کشور در محل دفتر وی برگزار شد تأکید کرد تبدیل مناطق ویژه اقتصادی سرخس و دوغارون به منطقه آزاد تجاری صنعتی از اولویت‌های استان است.
محمدصادق معتمدیان با اشاره به این موضوع که پیگیری‌های زیادی برای این موضوع صورت گرفته یادآور شد: در این راستا زیرساخت‌های لازم برای تحقق منطقه آزاد تجاری صنعتی فراهم است.
استاندار خراسان رضوی در این نشست به موقعیت استراتژیک دو منطقه ویژه اقتصادی سرخس و دوغارون اشاره کرد و گفت: با توجه به وجود زیر ساخت‌های لازم در منطقه ویژه اقتصادی سرخس و موقعیت بی‌نظیر منطقه ویژه اقتصادی دوغارون و فاصله ۱۳۰ کیلومتری این منطقه ویژه اقتصادی با هرات (به‌عنوان پایتخت اقتصادی افغانستان) ضروری است موضوع هرچه سریع‌تر از طریق کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی پیگیری شود.
دلیل مخالفت مجلسی‌ها
حجت‌الاسلام پژمان فر نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با بازار پیرامون این موضوع که بحث تبدیل سرخس و دوغارون به مناطق آزاد چرا در مجلس به نتیجه نرسید اظهار کرد: علت به نتیجه نرسیدن تبدیل سرخس و دوغارون به مناطق آزاد این بود که در کمیسیون اقتصادی، تلاش نمایندگان مازندران بر این بود که با توجه به انگیزه شورای نگهبان برای تصویب تبدیل سرخس و دوغارون به مناطق آزاد مازندران نیز به آن ضمیمه شود.
وی همچنین در پاسخ به سؤال ما مبنی بر اینکه چرا این طرح از مجلس دهم تاکنون روی زمین‌مانده و علت مخالفت‌های مجلس دهم در این رابطه چه بود نیز توضیح داد: با توجه به این موضوع که مناطق آزادی که در کشور ایجادشده است، هیچ‌کدام از آن‌ها بر اساس سیاست‌های قبلی اقدام نشده است و درواقع عموماً مسیری برای واردات شده و صادراتی در این مسیر شکل نگرفته است، مجلس نیز مخالفت کرده و طبیعتاً هر دو این موارد از دستور کار خارج شد.
مجلس اساساً با اضافه شدن مناطق آزادی که نه‌تنها مشکلی از مشکلات کشور را حل نکردند بلکه بر مشکلات کشور اضافه کردند مخالف است چراکه رویکرد آن‌ها برخلاف سیاست به معنی انجام واردات و نبودن زمینه‌ای برای صادرات است .
مجلس با اضافه شدن مناطق آزادی که مشکلی از مشکلات کشور را حل نکردند بلکه بر مشکلات کشور اضافه کردند مخالف است چراکه رویکرد آن‌ها برخلاف سیاست، انجام واردات و نبودن زمینه‌ای برای صادرات است
پژمان فر در پاسخ به سؤال بازار مبنی بر اینکه آیا امکان بازگشت ورای گیری مجدد برای آن وجود دارد نیز افزود: در ارتباط بارأی گیری مجدد باید گفت تلاش بر این است که بتوانیم تغییراتی انجام دهیم و کمیسیون اقتصادی را متقاعد کنیم که به‌صورت مجزا این دو منطقه به مناطق آزاد تبدیل شوند تا کار بزرگی انجام شود و لذا یکی از وظایف ما انجام این کار است.
بستر جدید صادرات
حسین جعفری یکی از فعالان اقتصادی و صادرکنندگان کالا در خراسان رضوی در گفت‌وگو با بازار می‌گوید: منطقه ویژه اقتصادی سرخس از مزیت‌های قابل‌توجهی مانند فرودگاه و همچنین راه‌آهن برخوردار است و لذا زیرساخت‌های تجارت در آن فراهم‌شده است.
وی با اشاره به این موضوع که این زیرساخت‌ها برای تبدیل منطقه ویژه اقتصادی سرخس به منطقه آزاد تجاری مزیت محسوب می‌شود افزود: منطقه ویژه اقتصادی دوغارون در نقطه صفر مرزی با کشور افغانستان و در فاصله ۱۸ کیلومتری شهرستان تایباد واقع شده لذا قرار داشتن در مسیر جاده ابریشم و کریدورهای بین‌المللی و وجود گمرک دوغارون با بیش از صدسال قدمت می‌تواند ارتقای منطقه ویژه دوغارون به منطقه آزاد تجاری و صنعتی را در گسترش روابط اقتصادی ایران و افغانستان شتاب دهد.
این فعال اقتصادی تأکید می‌کند: دوغارون درست در ۱۲۰کیلومتری با ولایت هرات که کانون مبادلات و فعالیت‌های اقتصادی افغانستان است قرار دارد و لذا نمی‌توان از اینم مزیت‌ها به همین راحتی عبور کرد.
جعفری به ما می‌گوید: منطقه ویژه اقتصادی دوغارون نیز به دلیل هم‌جواری با کشور افغانستان از ظرفیت بسیار برای تبدیل‌شدن به منطقه آزاد برخوردار است می‌افزاید: به نظر من هرگونه تعلل در این راستا فرصت سوزی به‌حساب می‌آید.
وی با اشاره به اینکه این منطقه ویژه اقتصادی راه‌آهن آسیای میانه را به بنادر مهم شهید رجایی، امام خمینی(ره)، جلفا و امیرآباد متصل می‌کند به ما می‌گوید: در منطقه دوغارون نیز افغانستان کشور اول هدف صادراتی خراسان رضوی است و سالانه میلیاردها دلار صادرات به این کشور انجام می‌شود و لذا ازآنجاکه خراسان رضوی در کریدور شمال به جنوب قرارگرفته و کالاها می‌توانند از طریق گمرک دوغارون به‌طور مستقیم از بندر چابهار به افغانستان ترانزیت شوند لذا پیوستن این مناطق به مناطق آزاد گامی روبه‌جلو محسوب می‌شود.
این فعال اقتصادی با اشاره به این موضوع که با این شرایط، اتکا به پایانه خروجی در دوغارون کافی نیست و با تبدیل منطقه ویژه اقتصادی دوغارون به منطقه آزاد می‌توان با توسعه سرمایه‌گذاری در آن، بستر جدید در حوزه صادرات و ترانزیت برای ایران فراهم کرد ادامه می‌دهد: یکی از راه‌های توسعه استان در همین طرح نهفته است که امیدوار رئیس‌جمهور با شناخت کافی و وافی که از این استان و ظرفیت‌های ایجادشده در سرخس توسط آستان قدس دارند همراهی لازم را داشته باشند.
فرصت‌های سرمایه‌گذاری
مدیرعامل سابق منطقه ویژه اقتصادی سرخس نیز در گفت‌وگو با بازار بابیان اینکه سرمایه‌گذاری بسیار زیادی به‌ویژه توسط آستان قدس رضوی در این منطقه انجام‌شده اظهار کرد: آستان قدس رضوی سال‌ها است که با هزینه افزون بر ۴ هزار میلیارد تومانی زمینه ارتقای منطقه ویژه اقتصادی سرخس به منطقه آزاد را فراهم کرده است.
احمد صادقی گلمکانی اظهار کرد: قرار گرفتن این منطقه در شاهراه ریلی و جاده‌ای که از آن با عنوان دروازه طلایی کشورهای آسیای میانه یاد می‌شود و همچنین وجود ریل عریض کشورهای آسیای میانه در مجاورت ریل نرمال ایران و اروپا بهترین شرایط را برای صاحبان کالا و تولیدکنندگان فراهم کرده تا بتوانند مسیر صادرات یا تأمین مواد اولیه موردنیاز را از کشورهای آسیای میانه آسان کنند.
وی پروژه جاده ترانزیت منطقه ویژه اقتصادی سرخس را یکی از نقاط قوت این منطقه دانست و گفت: اتصال کریدور ترانزیتی به نقطه صفر مرزی در سرخس یک ضرورت حیاتی برای این منطقه و توسعه صادرات به شمار می‌رود و اتصال جاده ترانزیتی مشکلات چندین ساله را برطرف خواهد کرد.
مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی سرخس اذعان کرد: این منطقه از یکسو در مجاورت پالایشگاه شهید هاشمی نژاد است که این موقعیت فرصتی مناسب را در اختیار صنایع پایین‌دستی و سایر صنایع مرتبط دیگر قرار می‌دهد و از سوی دیگر قابلیت‌های استان درزمینهٔ کشاورزی و دامداری فرصتی مناسب را درزمینهٔ صنایع تبدیلی فراهم آورده است.
فراهم‌سازی باند توسعه
این کارشناس اقتصادی افزود: منطقه ویژه اقتصادی سرخس با برخورداری از پنج هزار و ۲۹۰ هکتار، ازنظر وسعت دومین منطقه ویژه اقتصادی بزرگ کشوراست و همه زیرساخت‌های لازم برای ورود به کشورهای آسیای میانه از طریق مسیرهای ریلی، جاده‌ای و هوایی در آن ایجادشده است.
وی ادامه داد: این منطقه با برخورداری از موقعیت راهبردی و جغرافیایی به‌عنوان دروازه طلایی ورود به کشورهای آسیای میانه، چین، روسیه و پل ارتباطی بازارهای مهم تجاری آسیای مرکزی با کشورهای حوزه خلیج‌فارس در جنوب ایران، اروپا در غرب کشور و کشورهای افغانستان و پاکستان در شرق ایران به شمار می‌رود.
گلمکانی بیان کرد: فرودگاه الماس سرخس با طول باند چهار کیلومتر و عرض ۶۰ متر پس از فرودگاه شهید هاشمی نژاد مشهد، بزرگ‌ترین فرودگاه در شرق کشور است که قابلیت نشست‌وبرخاست انواع هواپیماهای پهن‌پیکر را دارد.
صادقی گلمکانی افزود: از دیگر امکانات آماده‌شده در منطقه ویژه اقتصادی سرخس می‌توان به نیروگاه ۵۰۰ مگاواتی برق، سردخانه چهار هزار تنی دومداره، انواع انبارهای مدرن با ظرفیت ۱۲۰ هزار تن کالا، سکوهای لیفتراکی و پل تخلیه غلات بر روی ریل عریض، مخازن سوخت با ظرفیت ۱۱ هزار مترمکعب، آزمایشگاه و تمامی امکانات رفاهی اعم از هتل آپارتمان، آب، برق و گاز، تلفن و غیره اشاره کرد.
وی اذعان کرد: در حوزه ریلی نیز تاکنون ۴۰ کیلومتر ریل عریض و نرمال در منطقه ویژه اقتصادی سرخس ایجاد شده و واگن هایی که وارد ایستگاه سرخس می‌شوند، ورودشان بدون نیاز به عملیات پرهزینه تعویض بوژی خواهد بود.
ویژه اقتصادی سرخس که در ۱۵۰ کیلومتری شرق مشهد و ۱۵ کیلومتری شهر سرخس واقع شده است بنا بر اظهارات کارشناسان حوطه اقتصادی از لحاظ وسعت، دومین منطقه ویژه اقتصادی کشور است و زیرساخت‌های لازم برای ورود به کشورهای آسیای میانه از طریق مسیرهای ریلی، جاده‌ای و هوایی در آن ایجاد شده است و لذا امید می رود که با پیوستن این منطقه به مناطق آزاد کشور شاهد شکوفایی هر چه بیشتر و تسهیل صادرات از این نقطه مرزی کشور باشیم.
نظر شما