بازار؛ گروه آب و انرژی: ابراهیم رییسی درحالی اولین سند دخل و خرج خود را تقدیم مجلس کرده که مذاکرات ایران با گروه چهار به علاوه یک در جریان است. البته رئیس سازمان برنامه و بودجه گفته که این لایحه بر مبنای تداوم وضعیت تحریمی تدوین شده است. اما نگاهی به درآمدهای حاصل از فروش نفت خیلی با این ادعا نمی خواند. براساس تبصره یک لایحه بودجه ۱۴۰۱ سقف منابع حاصل از ارزش صادرات نفت، میعانات گازی و خالص صادرات گاز معادل ۳۸۱ هزار و ۸۲۵ میلیارد تومان(معادل ۲۵ درصد از کل بودجه) پیش‌بینی شده است. دولت سیزدهم در لایحه بودجه سال آینده میزان صادرات نفت را روزانه ۱.۲ میلیون بشکه در نظر گرفته، در حالیکه منابع آماری میزان صادرات نفت ایران در ماه های گذشته را در بهترین حالت ۷۰۰ هزار بشکه در روز برآورد می کنند.
نرسی قربان کارشناس انرژی در گفتگو با بازار می گوید: اگر تحریم ها برداشته شود حتی این امکان وجود دارد که صادرات نفت ایران به بیش از ۲ میلیون بشکه هم برسد اما اگر مذاکرات برجام به نتیحه نرسد، دست یافتن به این هدف گذاری مشکل است. او که معتقد است دولت باید منابع خود را صرف بخش بهداشت و آموزش کند، می گوید: ساخت یک پالایشگاه با ظرفیت ۳۰۰ هزار بشکه در روز دست کم به ۶ میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد. تامین چنین سرمایه ای کار راحتی نیست. حتی اگر منابع لازم برای ساخت پالایشگاه را تامین کرد، تکنولوژی و تجهیزات مورد نیازش را چطور فراهم خواهد کرد.؟ متن کامل گفتگوی بازار با نرسی قربان کارشناس انرژی در ادامه می خوانید:
فروش در ماه های گذشته ۵۰۰ تا ۷۰ هزار بشکه بوده است. با این اوصاف اگر مشکل تحریم ها حل نشود، رسیدن به صادرات ۱.۲ میلیون بشکه ای مشکل است. اما در صورت به نتیجه رسیدن مذاکرات صادرات نفت را می توان به بیش از ۲ میلیون بشکه هم رساند
*دولت سیزدهم در اولین سند دخل و خرج خود میزان صادرات نفت را ۱.۲ میلیون بشکه در روز در نظر گرفته است. آیا رسیدن به این حجم از فروش نفت با توجه به شرایط تحریمی که با آن مواجه هستیم، شدنی است؟
آمار دقیقی از فروش نفت وجود ندارد اما آمارهایی که مراجع بین المللی اعلام می کنند از فروش ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار بشکه ای نفت ایران حکایت می کنند. با این اوصاف اگر مشکل تحریم ها حل نشود، رسیدن به صادرات ۱.۲ میلیون بشکه ای مشکل است. اما در صورت به نتیجه رسیدن مذاکرات صادرات نفت را می توان به بیش از ۲ میلیون بشکه هم رساند.
*نفت این روزها به قیمت ۷۵ دلار فروخته می شود. اما با توجه به افت و خیزهایی که بازار نفت در دو سال گذشته تجربه کرده است، در نظر گرفتن بهای ۶۰ دلار برای هر بشکه نفت ایران منطقی است؟
با توجه به پیش بینی‌هایی که نسبت به وضعیت رشد تقاضای نفت در سال آینده وجود دارد، قیمت ۶۰ دلار برای هر بشکه نفت ایران منطقی به نظر می رسد.
*با توجه به پیش بینی‌هایی که نسبت به افزایش تقاضای جهانی نفت برای سال ۲۰۲۲ وجود دارد، می توان امیدوار بود که حتی در صورت ادامه تحریم‌ها هم میزان صادرات نفت ایران در سال آینده افزایش پیدا کند؟
دلیل فروش نرفتن نفت ایران کمبود تقاضا نیست که امیدوار باشیم با بیشتر شدن آن، صادرات ما هم افزایش پیدا کند. اینکه در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات وین، چقدر می توانیم نفت بفروشیم کاملا به فشارهای تحریمی بستگی دارد. ما نمی دانیم که دولت بایدن سال آینده تا چه اندازه بازارهای هدف ایران را تحت فشار قرار می دهد. در ماه های گذشته کمی از سطح فشارهای تحریمی کاسته شده و دلیل رشد صادراتی که امروز شاهد آن هستیم، همین مساله است. اما ممکن است اگر برجام به نتیجه نرسد، آمریکا کشورهایی همچون چین را بیشتر تحت فشار قرار دهد تا از این طریق اقتصاد ایران را با چالش مواجه کند.
ساخت پالایشگاه به هیچ وجه کار ساده ای نیست. ساخت یک پالایشگاه با ظرفیت ۳۰۰ هزار بشکه در روز دست کم ۶ میلیارد دلار منابع لازم دارد. سوال اینجاست که دولت در شرایط فعلی می خواهد این حجم پول را از کجا بدست آورد
*طبق لایحه بودجه ۱۴۰۱ وزارت نفت قرار است پالایشگاه جدیدی با ظرفیت ۳۰۰ هزار بشکه در روز را احداث کند. همچنین منابع لازم برای آن در روز از محل منابع داخلی با مشارکت بخش غیردولتی، تامین مالی خارجی(فاینانس) و یا تحویل نفت خام به پیمانکاران (تهاتر نفت) تامین خواهد شد. آیا چنین هدف گذاری قابل تحقق است؟
ساخت پالایشگاه به هیچ وجه کار ساده ای نیست. در حال حاضر ساخت یک پالایشگاه با ظرفیت پالایش ۱۰۰ هزار بشکه در روز حدود ۲ میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز دارد. به عبارت دیگر یک پالایشگاه با ظرفیت ۳۰۰ هزار بشکه در روز دست کم ۶ میلیارد دلار منابع لازم دارد. سوال اینجاست که دولت در شرایط فعلی می خواهد این حجم پول را از کجا بدست آورد. حتی اگر فرض بر این بگذاریم که دولت توانست منابع لازم برای این ادعا را تامین کند، تجهیزات و تکنولوژی مورد نیاز آن را چطور می خواهد فراهم کند. منطقی نیست که بخواهیم این مقدار سرمایه را وارد بخشی کنیم اما تکنولوژی که در آن استفاده می کنیم قدیمی بوده و بهره‌وری اش پایین باشد.
*چطور می توانیم شرایطی فراهم کنیم که بیشترین استفاده را از نعمت نفت بکنیم و تولیدات خود را در بخش هایی که ارزش افزوده بالایی دارند را حفظ کنیم؟
بر اساس گفته های جواد اوجی وزیر نفت، صنعت نفت وگاز کشور به ۱۶۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز دارد که سرپا باشد و تولید با ثباتی را داشته باشیم. به عبارت دیگر اگر چنین سرمایه گذاری در این صنعت رخ ندهد هر سال شاهد کاهش حجم تولیدات خود خواهیم بود. بدون شک تامین چنین سرمایه ای تنها از طریق سرمایه گذاری خارجی قابل تحقق است. دولت منابع خود را باید در بخش بهداشت و آموزش هزینه کند و شرایطی را برای جذب سرمایه گذار خارجی و البته داخلی فراهم کند.
صنعت نفت و گاز تنها صنایعی هستند که خارجی ها حاضر به سرمایه گذاری در آن هستند، چراکه منافع بالایی دارد. اما اگر تحریم ها هم لغو شود اما فضای کسب و کار مساعد نباشد و امنیت اقتصادی فراهم نشود باز هم امیدی به جذب سرمایه گذاران خارجی نیست
اما با توجه به شرایط تحریمی آیا امیدی به جذب سرمایه گذار خارجی وجود دارد؟
صنعت نفت و گاز تنها صنایعی هستند که خارجی ها حاضر به سرمایه گذاری در آن هستند، چراکه منافع بالایی دارد. اما جذب سرمایه گذار خارجی دو شرط اصلی دارد که یکی از آنها لغو تحریم هاست. اما شرط دوم ایجاد فضای مساعد کسب و کار و فراهم کردن امنیت است. بدون شک اگر تحریم ها هم لغو شود اما فضای با ثباتی در کسب و کار کشور وجود نداشته باشد، باز هم امیدی به جذب سرمایه گذاران خارجی نیست. ما در زمینه جذب سرمایه گذار خارجی خیلی بد عمل کردیم و کارنامه ضعیفی را از خود به جای گذاشتیم. شاید اگر در این حوزه بهتر عمل می کردیم و شرکت های بزرگ خارجی وارد ایران می شدند، ترامپ هم قدرت خروج از برجام را پیدا نمی کرد. کما اینکه شاهد هستیم به دلیل وابستگی که عراقی ها به برق ما دارند، چندین دوره از تحریم های آمریکا معاف شدند.
نظر شما