بازار؛ گروه بین الملل: سایت تحلیلی اوراسیا ریویو اخیرا مقاله ای با قلم «میرو پوپخادزه» با عنوان « تأثیر رو به رشد چین در قفقاز جنوبی» منتشر نموده است. ترجمه متن مقاله در ادامه می آید.
در حالی که ایالات متحده آمریکا در حال انطباق با چالش های یک جهان چند قطبی و یک کالیبراسیون مجدد ژئوپلیتیک جهانی است، جمهوری خلق چین از ابزارهای ژئواکونومیک خود برای شناسایی خلاء قدرت در چشم انداز بین المللی و پر کردن خلاء آمریکایی استفاده می کند.
رهبری و ترکیب سیاست خارجی درونگرای دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا و تاکید رئیس جمهور آمریکا جوزف بایدن بر اقیانوس هند و اقیانوس آرام، شکاف قدرتی را در قفقاز جنوبی ایجاد کرده است که به چین فرصت داده در حوزه های اقتصادی و نظامی منطقه نفوذ داشته باشد. افزایش حضور پکن در قفقاز جنوبی پیامدهایی برای رقابت استراتژیک فزاینده بین چین و ایالات متحده آمریکا در پی دارد.
تشدید درگیری اخیر بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان در قره باغ کوهستانی و آتش بس با میانجیگری مسکو، کاهش نفوذ غرب در قفقاز جنوبی را آشکار کرد. غیبت مشهود ایالات متحده آمریکا در مناقشه و روند صلح، کارگزاران قدرت را به سمت منطقه ای کردن درگیری، تشکیل فرآیندهای سیاسی جایگزین، منزوی کردن غرب و دور نگه داشتن چارچوب های چند جانبه سوق داده و ناهماهنگی فزاینده بین واشنگتن و بروکسل در شکل‌گیری یک سیاست مؤثر برای بازدارندگی روسیه و عدم یافتن پاسخ مشترک به چالش سیستماتیک چین، فضا را برای دخالت بیشتر چین در امور منطقه باز کرده است.
در سال های اخیر، حضور اقتصادی چین در ارمنستان، جمهوری آذربایجان و گرجستان به شدت افزایش یافته است. پکن ضمن تضمین معاملات دوجانبه و مشارکت در پروژه‌های خاص کشور، موسسات مالی دولتی و خصوصی مختلفی مانند بانک سرمایه‌گذاری زیرساخت آسیا، بانک توسعه چین، بانک صنعتی و تجاری چین را به کار گرفته است. در حالی که چین هیچ تهدید نظامی مستقیمی برای قفقاز جنوبی ایجاد نمی کند، منافع اقتصادی، فناوری، زیرساخت ها و سیاست های غرب را به چالش می کشد.
روابط چین با کارگزاران قدرت منطقه ای
کرملین جایگاه خود را به عنوان تامین کننده اصلی امنیت در قفقاز جنوبی پس از شعله ور شدن درگیری بر سر قره باغ کوهستانی تثبیت کرده است. وضعیت روسیه پتانسیل را برای نظامهای همفکر برای ورود و همکاری در پروژه های با اهمیت منطقه ای باز کرد.
روسیه - همراه با ترکیه و ایران - قصد دارد به تدریج ایالات متحده و اتحادیه اروپا را از قفقاز جنوبی بیرون کند و نفوذ منطقه ای خود را افزایش دهد. این موضوع، شرایط مساعدی را برای سرمایه‌گذاری‌های بیشتر چین ایجاد می‌کند، بنابراین مسکو با هماهنگی آنکارا و تهران از طریق پروژه‌های زیربنایی به دنبال نقاط مشترک با پکن است.
روسیه جایگاه مهمی در تلاش های چین برای ایجاد جایگزین های زمینی برای مسیر دریایی به اروپا دارد. آسیای مرکزی به یک منطقه مهم و الگوی همکاری بین پکن و مسکو با تمرکز چین بر تجارت و سرمایه گذاری های زیرساختی تبدیل شده است و روسیه به عنوان ضامن اصلی امنیت عمل می کند.
هر دو طرف ارزش زیادی در این همکاری به عنوان مؤثرترین راه برای ارائه یک جبهه مشترک علیه ایالات متحده و دستور کار دموکراتیک آن قائل هستند. تقسیم مسئولیت ها بین پکن و مسکو در آسیای مرکزی الگویی را ایجاد می کند که می تواند در مقیاس بزرگتر در قفقاز جنوبی تکرار شود. همکاری اقتصادی پکن با تهران و آنکارا، همراه با مشارکت راهبردی طولانی مدت آن با مسکو، به آن اهرم استراتژیک می دهد و منافع آن را به تلاش هایی که ارزش های غربی را تهدید می کند، مرتبط می کند.
این تحولات در بحبوحه انعقاد قرارداد مشارکت استراتژیک چین با ایران رخ داد. در حالی که این توافقنامه عمدتاً اقتصادی به نظر می رسد و وعده سرمایه گذاری ۴۰۰ میلیارد دلاری را طی ۲۵ سال در فرودگاه ها، جاده ها، راه آهن، مناطق آزاد تجاری و مخابرات و فناوری اطلاعات می دهد، این مشارکت فرصت هایی را برای همکاری در زمینه کمک های نظامی، انتقال تسلیحات، آموزش نظامی، تمرین های مشترک ایجاد می کند.
به اشتراک گذاری اطلاعات با توجه به علاقه و نفوذ تاریخی ایران در قفقاز، به پکن اجازه می دهد تا نفوذ اقتصادی و استراتژیک بیشتری را نه تنها در خاورمیانه، بلکه در منطقه قفقاز جنوبی به دست آورد. در همین راستا، اشتیاق آنکارا برای تعمیق همکاری با پکن، در پرتو بیگانگی فزاینده آن از غرب، به گسترش چین در منطقه کمک می کند. با سرمایه‌گذاری چین در بنادر، پل‌ها، فرودگاه‌ها، بزرگراه‌ها و راه‌آهن ترکیه و همچنین در پتروشیمی، انرژی و معدن، این کشور آماده است شبکه راه‌آهن میانی ترکیه که چین را از طریق آسیای مرکزی و جنوب به اروپا متصل می‌کند، ادغام کند.
پکن با پیشروی تلاش ها برای افزایش ارتباطات استراتژیک و گردش تجاری، بودجه قابل توجهی را برای زیرساخت های ترانزیتی، زیرساخت های دیجیتال و سایر پروژه ها در آذربایجان، ارمنستان و گرجستان فراهم کرده است. به موازات آن، چین در استفاده از ابزارهای قدرت نرم خود برای پیشبرد منافع خود فعال بوده است. از اوایل دهه ۲۰۰۰، چین مراکز بشردوستانه، فرهنگی و آموزشی را تأمین مالی، ساخت و ترویج کرده است.
به طور کلی باید گفت همسویی بالقوه چین با ارمنستان، جمهوری آذربایجان و گرجستان از یک سو و روسیه، ترکیه و ایران از سوی دیگر می‌تواند به این کشور کمک کند تا سیستم‌هایی بسازد که زیربنای ارتباطات، امور مالی و عملکردهای دولتی و در عین حال تحکیم شبکه‌های زیرساختی، انباشت اطلاعات و ایجاد قدرت اجباری در اطراف قفقاز جنوبی می شود.
نزدیکی استراتژیک مداوم و وابستگی فزاینده به زیرساخت‌های دیجیتال و فیزیکی چین، مسیرهایی را برای چین و قدرت‌های منطقه‌ای ایجاد می‌کند تا بر شبکه‌های داده، ارتباطات، انرژی، تجارت و حمل و نقل بازیگران محلی تأثیر بگذارند.
نظر شما