تهمینه غمخوار؛ بازار: جمهوری اسلامی ایران و افغانستان در طول صد سال گذشته، روابط سیاسی و مبادلات تجاری مطلوبی را به عنوان دو کشور دوست و همسایه با یکدیگر داشته اند، اما با این وجود، این مناسبات در مقایسه با روابط ایران با دیگر کشورهای همسایه، کمتر مورد توجه کارشناسانه قرار گرفته در حالی که افغانستان یکی از بازارهای عمده برای کالاهای ایرانی است.
از طرفی، تفکر در رابطه با افغانستان یادآور مسائلی چون جنگ، درگیریهای نظامی، فقر و اقتصاد شکننده آن می باشد و در واقع، کمتر کسی به فکر صادرات به افغانستان یا حتی تجارت با آن خواهد بود، در حالی که این کشور به لحاظ ذخایر زیرزمینی، معادن، محصولات ساختمانی و کشاورزی از جمله میوه جات و خشکبار ظرفیت های اقتصادی مطلوبی دارد.
همچنین، بخش قابل‌توجهی از تجارت خارجی جمهوری اسلامی ایران نیز مربوط به افغانستان و صادرات به این کشور بوده به طوری که بهترین کالاهای صادراتی افغانستان می توانند بازار هدف خوبی برای ایران باشند، هرچند که در سالهای اخیر رقبایی جا پای تجار و سرمایه گذاران ایرانی گذاشته و بازار افغانستان را به دست گرفته اند.
لذا گسترش مناسبات تجاری دوجانبه با توجه به شرایط تحریمی و اوضاع داخلی افغانستان و تمایل امارت اسلامی و جمهوری اسلامی برای توسعه این روابط، می تواند برای هر دو کشور به دلیل همسایگی و اشتراکات زبانی، فرهنگی، هویتی و تاریخی و... سودآور باشد.
در همین راستا و بر اساس اهمیت موضوع، خبرنگار بازار گفتگویی را با «محبوب الله سنگر صافی» رئیس صافی گروپ در افغانستان و وارد کننده سیمان، گاز ال پی جی و قیر از کشورهای مختلف در خصوص روند تجارت تجار ایرانی و افغان و مشکلات پیش روی آنها ترتیب داده که در ادامه میخوانیم:
* شما در چه صنف و از چه زمانی مشغول به تجارت در افغانستان هستید؟
من تشکر از اینکه صدای مردم افغانستان را به گوش مردم ایران و جهانیان می رسانید، من از سال ۲۰۰۱ تاکنون مشغول به فعالیتهای تجاری در زمینه سیمان و گاز ال پی جی هستم. از آن زمان، گروه تجاری ما این ال پی جی را از کشور ترکمنستان و سیمان را از پاکستان به افغانستان وارد کرده است.
زمانی که پای حکومتها به میان می آید و اختلافات نمایان می شود، این تجار هستند که قربانی مشکلات سیاسی میان دولتها می شوند و تاوان این موضوع را تاجران باید بپردازند
* از دیدگاه شما روابط اقتصادی و به خصوص مراودات تجار افغان و ایرانی در طی سالهای تجارت شما چگونه بوده است؟
به لحاظ مناسبات تجاری روابط میان جمهوری اسلامی ایران و افغانستان در طی سالهای اخیر مطلوب و دوستانه بوده است. من معتقدم که یک تاجر می تواند برای تاجر طرف مقابل خود منفعت داشته باشد و رابطه دوستانه ای میان آنها برقرار شود. اما متاسفانه زمانی که پای حکومتها به میان می آید و اختلافات نمایان می شود، این تجار هستند که قربانی مشکلات سیاسی میان دولتها می شوند و تاوان این موضوع را تاجران باید بپردازند.
در این صورت، مشکلات موجب می شوند تا مثلا مرزها و راهها بسته شوند و در این صورت تجارت میان تجار افغان و ایرانی با رکود مواجه خواهد شد.
* روابط گروه تجاری شما در همکاری با برخی از شرکتهای ایرانی چگونه بوده است؟
ما همیشه در طول تجارت خود با شرکتهای ایرانی روابط حسنه ای داشته و مشکل خاصی میان ما به خصوص با شرکتهای تولید سیمان و گاز ال پی جی وجود نداشته است. من قصد دارم که به جمهوری اسلامی ایران سفر کنم تا تجارت گروه تجاری خود را با شرکتهای ایرانی رونق دهم؛ همانطور که در سفر اخیر خود به پاکستان با طرف پاکستانی به بحث و تبادل نظر در خصوص سرمایه گذاری بر روی سیمان و ال پی جی پرداخته ام.
یکی از مشکلاتی که به طور کلی در آسیای میانه وجود دارد این است که مالیات زیادی را برای کالاهای تاجران قرار داده و در عوض خودشان خدماتی را ارائه نمی دهند
* مهمترین چالش های پیش روی کار تجار افغان با بازرگانان ایرانی و حتی با سایر کشورها از نظر شما چیست؟
همانطور که به بحث حکومتها اشاره کردم، زمانی که در حکومت هم در افغانستان و هم ایران استراتژی، پالیسی و سیاست گذاری درستی اتخاذ نشود، سیستم برای تاجران مغلق و نگران کننده شده و تاجران دو کشور دچار ضررهایی می شوند.
به عنوان مثال یکی از مشکلاتی که به طور کلی در آسیای میانه وجود دارد این است که مالیات زیادی را برای کالاهای تاجران قرار داده و در عوض خودشان خدماتی را ارائه نمی دهند. به خصوص این مسئله برای تاجران افغانستان با شرایط فعلی که مردم با مشکلات اقتصادی زیادی دست و پنجه نرم میکنند، بسیار سخت است و موجب کاهش مبادلات اقتصادی آنها می شود.
از نظر من سیستم مالیاتی ایران، افغانستان و پاکستان مغلق یعنی دارای دشواری هایی است و به برنامه ریزی و مدیریت درستی نیاز دارد تا این مشکل حل شود و تاجران مثلا ایرانی و افغانستانی بتوانند به راحتی به تجارت بپردازند.
* با توجه به تحولات اخیر در افغانستان و این که طالبان دولت موقتی را تشکیل داده در حالی که هنوز به رسمیت شناخته نشده است، قطعا نگرانیهایی برای تجارت با تاجران افغان مشهود است. نظر شما در این خصوص چیست؟
زمانی که در افغانستان با نام امارت اسلامی، حکومتی جدید تشکیل شد، نه تنها تغییری در بهبود اقتصاد ایجاد نشد، بلکه در شرایط فعلی کشور ما با رکود مواجه است و اقتصاد آن گونه که باید پیش نمی رود.
از جمله چالشهای اصلی افغانستان این است که کشورها هنوز دولت جدید را به رسمیت نشناخته و بانکها یا بسته بوده و یا پول تجار را به آنها نمی دهند؛ یعنی بانکها از طرف امریکا اجازه ندارند که پولهای مردم را به آنها بازگردانند، زیرا میزان زیادی از این پولها مسدود شده است.
همچنین، استفاده از ارزهای رایج خارجی مانند دلار در کشور ممنوع شده است. بنابراین زمانی که پول در اختیار تاجران نباشد، آنها نمی توانند سرمایه خود را به کشورهای همسایه منتقل کنند. در نتیجه تبادلات مالی مخدوش می شود.
* از سال گذشته صادرات سیمان از ایران به افغانستان توسط خط ریلی خواف_هرات افزایش پیدا کرده است. با توجه به اینکه جنابعالی در این حوزه فعالیت می کنید، این صادرات در حال حاضر چگونه است و چه کالاهای ایرانی در بازار افغانستان بیشتر خریداری می شوند؟
از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۴ سیمان از پاکستان به افغانستان صادر می شد و از ۲۰۱۴ به بعد زمانی که امریکاییها، سیستم را به افغانستان واگذار کردند، سیمان از سوی ایران هم به افغانستان وارد شد و همچنین کمپانی ما از طریق تاجیکستان نیز نیاز مردم را برطرف می کرد.
در حال حاضر و در حوزه کاری ما، کالاهایی مانند گاز ال پی جی و سیمان در مقادیر زیادی به افغانستان وارد می شود تا نیازهای ساختمانی کشور تامین گردد. البته از دیگر کشورها سیمان در مقادیر کمی وارد می شود.
نظر شما