تهمینه غمخوار؛ بازار: از آن جایی که روابط جمهوری اسلامی ایران و سوریه از زمان جنگ تحمیلی و کمک های نظامی دولت سوریه به ایران و همچنین، کمک های متقابل ایران در بحران امنیتی این کشور در شرایطی که بخش گسترده ای از زیرساخت ها و اقتصاد این کشور ویران شد، در حال افزایش بوده است، به طوری که بسیاری از تحلیلگران، سوریه را به عنوان یکی از نزدیک ترین متحدان ایران در منطقه بر میشمارند و معتقدند که تنها کشوری هم که در کنار سوریه ایستاده و مانع تحمیل اراده جبهه مقابل شده است، جمهوری اسلامی بوده است.
بنابراین، انتظار می رود که روابط و مناسبات تجاری و اقتصادی دوجانبه هم همانند سطح بالای روابط سیاسی، پررنگ و در سطح بالایی باشد، در حالی که در شرایط فعلی که درگیری های نظامی در سوریه، فروکش کرده و این کشور در حال ورود به مرحله بازسازی با بازاری به ارزش مالی بیش از ۴۰۰ میلیارد دلار است، اتحاد راهبردی و امنیتی ایران و سوریه به یک فاز اقتصادی ورود پیدا نکرده و حضور تجاری جمهوری اسلامی در سوریه بسیار کمرنگ است.
در چنین شرایطی و با قبضه بازار توسط رقبای ایران از جمله ترکیه، قطر، عربستان و امارات که البته به عنوان کشورهای متخاصم سوریه نیز در نظر گرفته می شوند، جای خالی ایران به عنوان پر اهمیت ترین متحد سوریه بیش از پیش احساس می شود.
بر اساس اعلام منابع آگاه، در حال حاضر، صادرات کالاها و خدمات ایرانی به دلیل نبود مسیر حمل و نقل سریع و ارزان به سوریه و عدم برخورداری از راههای ترانزیتی که از مدتها پیش قرار بود تا کریدور اصلی ایران به سوریه که از طریق عراق است، به صورت عملیاتی بازگشایی شود، در حجم پایینی در حال انجام است و تجار ایرانی مجبورند تا برای انجام فعالیتهای تجاری و بازرگانی خود یا از طریق راه دریایی یا حمل و نقل ترکیبی آن هم از طریق ترکیه اقدام کنند که همین امر کار را برای آنها دشوار کرده است.
در همین راستا و بر اساس اهمیت موضوع روابط تجاری ایران و سوریه و میزان حضور جمهوری اسلامی در بازارهای این کشور ، خبرنگار بازار گفتگویی را با «دکتر احمد زارعان»، عضو هیات علمی دانشگاه و کارشناس مسائل راهبردی و پژوهشگر مسائل غرب آسیا ترتیب داده که مشروح مصاحبه را در ادامه می خوانیم:
* با توجه به اینکه در حال حاضر حضور تجاری ایران در سوریه کم رنگ است، از دیدگاه جنابعالی، چه راههایی در جهت افزایش کنشگری ایران در بازارهای سوریه در سطح ملی وجود دارد؟
یکی از موانع جدی پیش روی ایران برای راهیابی به بازارهای سوریه، موانع ذهنی است. هم مردم ایران (تجار و سرمایه‌گذارها) و هم مردم سوریه (مصرف‌کننده ها و سرمایه پذیرها) دچار تصورات غلطی از یکدیگر هستند که عموم رسانه ها به ویژه رسانه ملی کشورمان می‌تواند این تصورات را تا حد زیادی اصلاح نموده و موانع ذهنی را برطرف سازند.
از آن جایی که این تصورات عمدتا از طریق عملیات روانی رسانه‌های مغرض یا معاند ساخته شده، لذا در این راستا، در درجه نخست باید تصویر سوریه (کشور، ملت و دولت به ویژه دولت) در ایران اصلاح شود. تلقی وجود ناامنی در سوریه و این که این کشور هنوز درگیر جنگ است یا این که مردم سوریه از معارضین (تروریست ها و تکفیری ها) حمایت می‌کنند یا از ایرانی ها به دلیل حمایت از نظام سوریه، متنفرند و ...، باید اصلاح شود.
رسانه ملی باید از طریق ساخت برنامه های مستند یا گزارش‌های خبری، تصویری امن از سوریه نشان دهد و مردم سوریه را مردمی با فرهنگ، صلح‌دوست، دوستدار ایران و فرهنگ ایرانی، طرفدار ملت ایران، قدردان ملت ایران و ... به نمایش بگذارد.
معرفی و شناساندن ظرفیت های اقتصادی سوریه به تجار و سرمایه گزاران ایرانی، امری مهم است که برنامه «ثریا» تا حدودی در این مسیر گام برداشته، اما لازم است تلاش های انگیزاننده بیشتری صورت گیرد
ثانیا رسانه های محور مقاومت از جمله العالم، المیادین و همچنین رسانه‌های سوری نیز باید تصویر صحیحی از ایران برای مردم سوریه ارائه کنند. بسیاری از مردم سوریه تصور می‌کنند ایران برای منافعش، سوریه را سپر بلای خود قرار داده است. لذا این تصویر غلط و استعماری باید اصلاح شود و ایران، طرفدار حق و مظلوم و خیرخواه کشور و ملت سوریه نشان داده شود.
علاوه بر این، معرفی و شناساندن ظرفیت های اقتصادی سوریه به تجار و سرمایه گزاران ایرانی، امری مهم است. برنامه «ثریا» تا حدودی در این مسیر گام برداشته، اما لازم است تلاش های انگیزاننده بیشتری صورت گیرد. سوریه پس از جنگ سرشار از فرصت ها و ظرفیتهای تجاری و اقتصادی در حوزه‌های مختلف است که این فرصت ها باید به جامعه اقتصادی ایران شناسانده شود.
تولید برنامه های آسیب شناختی در مورد موانع پیش روی تجار ایرانی در جهت کسب سهمی شایسته از بازارهای سوریه به صورت مناظرات امری مهم است
گام بعدی، تولید برنامه های آسیب شناختی در مورد موانع پیش روی تجار ایرانی در جهت کسب سهمی شایسته از بازارهای سوریه است. این برنامه ها اگر به صورت مناظره و با حضور نمایندگانی از نهادهای قانونگذار و سیاستگذار، نهادهای اجرایی از جمله وزارت خارجه و وزارت صمت و جامعه اقتصادی برگزار شود، می‌تواند به شناساندن چالشها و راه حل آن کمک کند.
* از نظر شما، آثار و پیامدهای تحکیم و روابط اقتصادی کشورهای عضو محور مقاومت از جمله سوریه، ایران و لبنان و ... با یکدیگر چیست؟
امروزه، عامل اقتصاد عامل بسیار مهمی در پیوند کشورها با یکدیگر است. در بسیاری از موارد، اتحادیه های اقتصادی تاثیر بسیار بیشتری از اتحادیه‌های سیاسی_امنیتی دارند. در هم تنیده شدن اقتصاد واحدهای سیاسی و ایجاد وابستگی اقتصادی متقابل، بین آنها پیوند بسیار مستحکمی ایجاد می‌کند که به سادگی قابل گسسته شدن نیست.
از طرفی، محور مقاومت عمدتاً یک اتحادیه سیاسی_امنیتی است که با رفت و آمد دولت ها یا به وجود آمدن تغییر در سطح کارگزاری، این احتمال وجود دارد که دچار ضعف یا کاهش انسجام شود. بنابراین، این مجموعه سیاسی_ امنیتی منطقه‌ای باید از طریق همکاری های گسترده اقتصادی تقویت شود به گونه‌ای که حتی ایجاد تغییر در سطوح کارگزاری نیز باعث تغییر سیاست اجزای آن نسبت به یکدیگر و نسبت به مسائل مهم سیاسی و امنیتی نشود.
لذا، هر چقدر پیوندهای اقتصادی بین ایران و سوریه و سایر اجزای محور مقاومت تقویت شود، منافع بیشتری در عرصه های سیاسی، دفاعی و امنیتی عاید بازیگران عضو یا همسو با محور مقاومت خواهد شد.
نظر شما