بازار؛ گروه استانها: آنچه که طی یکی دو سال گذشته در بازار بورس رخ داد خط قرمزی بر اعتماد مردم به دولت بود، اعتمادی که هرگز برنخواهد گشت. آن چیزی که بیش از ضرر مالی، مردم را آزار می‌دهد حقیقت تلخ رکب خوردن از دولت است چون شاید هرگز باور نمی‌کردند که از مدیران خودی که بارها ادعای دلسوزی و گره‌گشایی از کار مردم را داشتند با صراحت ضربه بخورند و اینگونه نقش دولت در شکست بازار بورس برملا شود.
اخیرا در دولت جدید برخی از مدیران رده دوم بورس مورد تعقیب و پیگرد قانونی قرار گرفته‌اند بلکه موج اعتراضات کاهش یابد اما این موضوع دردی از مردم دوا نمی‌کند چون سرمایه‌هایی که حاصل زحمت تمام عمرشان بوده دیگر هرگز باز نخواهد گشت. رسانه بازار طی مصاحبه‌ای با محمود جامساز از کارشناسان خبره اقتصادی به تحلیل وقایع بورس و نتایج آن بر زندگی مردم پرداخته است که مشروح آن را در زیر می‌خوانید:
* در حال حاضر بازار بورس در چه وضعیتی قرار دارد؟
شاخص‌های بورس به‌شدت نزولی شده و فرار سرمایه‌ها از بورس بسیار افزایش یافته است، روزانه بسیاری از مردمی‌که عمدتا به امید دستیابی به سود و حفظ ارزش پولشان با تأثیر پذیری از تبلیغات دولتی به‌بازار سهام ورود کرده و سهامی خریداری کرده‌اند، اکنون با ناپایداری بازار سرمایه به دنبال فرصتی برای خروج از این بازار با تحمل حداقل زیان هستند.
اخیرا در دولت جدید برخی از مدیران رده دوم بورس مورد تعقیب و پیگرد قانونی قرار گرفته‌اند
روزانه شاهد برون رفت میلیاردها دلار به‌طور روزانه از بورس هستیم متأسفانه سال گذشته در اواخر دوره آقای روحانی، تبلیغات بسیار گسترده‌ای که از سوی دولت برای رونق بورس انجام گرفت سبب جذب مردم به‌این بازار شد در نتیجه سرمایه‌های خرد آنها که در شکل سپرده بانکی نگهداری می‌شد و سود سالیانه ناچیزی به آنها تعلق می‌گرفت از بانکها خارج و در بازار بورس سرمایه گذاری گردید تا سود بیشتری با اتکاء اطمینان به پروپاگاندای دولتی کسب نمایند.
* هدف دولت از تشویق مردم برای ورود به بازار بورس چه بود؟
غافل از آینکه طرح دولت با ورود درصدی از سهام شرکتهای دولتی به بورس و تبلیغات وسیع برای پیوستن مردم به بازار سرمایه و رونق بخشی کاذب به این بازار در جهت افزایش معاملات و در نتیجه فزونی مالیات متعلقه به سود دولت بود و از سوی دیگر با دستکاری قیمتها توسط شرکتهای دولتی و فرادولتی بورسی سود آوری بیشتر سهام دولتی در راستای تأمین بخش قابل توجهی از کسری بودجه دولت بود؛ با توجه به اینکه بسیاری از شرکتهای بورسی، دولتی یا فرا دولتی هستند و همگی به اطلاعات بورس دسترسی دارند. می‌توانند قیمت‌های بورس را افزایش یا کاهش دهند.
شرکتهایی که وارد بورس می‌شوند به درستی مورد ارزیابی قرار نمی‌گیرند به‌طوریکه اخیراً شرکتی وارد بورس شده که جز یک سوله، فاقد هر گونه دارائی دیگر بوده است و بازار به‌نحوی هدایت می‌شده تا سهام بازاری چنین شرکتهایی مورد توجه قرار گیرند و ارزشمند شوند.
* بازار بورس در آینده به چه سمت و سویی حرکت می‌کند؟
در حال حاضر بسیاری از شرکتهای بورسی ضرر می‌دهند ولی ارزش بازاری آنها در بورس به‌صورت حبابی افزایش پیدا کرده است؛ نکته فابل توجه آنکه با کاهش تولید ناخالص داخلی، حباب قیمتی در سهام بورس منبسط‌تر می‌شود که این پارادوکس قطعاً به ترکیدن حباب‌ها خواهد انجامید همانطور که در سال گذشته بورس، بسیاری از مردم را از هستی ساقط کرد این سناریو تکرار خواهد شد.
بنا به‌گفته وزیر کار هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان از سرمایه‌های مردم در بورس نابود شد اینک نیز در حال رسیدن به این مرحله هستیم؛ بورس ظاهراً تحت حمایت دولت است ولی به منبعی برای بسیاری از نهادها و شرکتهای دولتی و فرادولتی تبدیل شده تا ته مانده سرمایه مردم را ازدستشان خارج کنند.
شرکتهایی که وارد بورس می‌شوند به درستی مورد ارزیابی قرار نمی‌گیرند
آینده بورس را تاریک می‌بینم چون بازار سرمایه در کشورهای پیشرفته با این هدف تشکیل می‌شود تا سرمایه‌های مردمی را جمع کند و با عرضه سهام اولیه و یا عرضه سهام ازدیاد سرمایه با اهداف توسعه گرایانه در راستای افزایش تولید و توسعه اقتصادی حرکت کند ولی متأسفانه در کشور ما سرمایه‌ها نه تنها به سمت تولید حرکت نمی‌کند بلکه بازار مالی ما که همان بازار سهام است‌با شخصی‌بازی بیشتر به‌صورت یک کازینوی بزرگ برای اربابان بورس در آمده که با اطلاعات نامتقارن، سرمایه‌های مردم را چپاول می‌کنند.
* نظر شما در رابطه با دستگیری برخی توسط قوه قضائیه چیست؟
چند تن از اعضای هیئت مدیره ومدیران رده دوم بورس تحت تعقیب یا دستگیر شده‌اند البته این فقط بورس نیست که با پدیده تعقیب قضائی مواجه شده است بلکه در مورد تعدادی از رؤسا و اعضاء هیأت مدیره چند بانک از جمله بانک سرمایه و برخی از وزارتخانه‌ها و شرکتهای زیرمجموعه آنان نیز همین روال به‌اجراء گذارده شده اما از اینکه چه سرنوشتی در انتظار آنها است، چه میزان اختلاس کرده‌اند، چه زمانی محاکمه می شوند، آیا دادگاه‌های آنها علنی است یا خیر هیچ اطلاعات دقیقی در دسترس نیست.
موج اتهامات و دستگیری‌ها رو به افزایش است به‌طوریکه اخیرا طرح پیگرد قانونی به‌قول مجلسی‌ها رئیس جمهور سابق هم بدون ذکر نام با اتهام های متعددی از جمله ناکارآمدی و کارکرد ناصحیح در مهار ویروس کرونا به تصویب رسیده تا عوامل فقر و ناکامی و بی‌عدالتی‌ها به‌دست قانون سپرده شوند تا پتانسیل اعتراضات مردمی تخفیف یابد.
نه تنها مدیران سابق بورس وبسیاری از مدیران سابق بلکه مدیرانی که هم‌اکنون در رأس کار هستند، از سابقه خوبی برخوردار نیستند متأسفانه فساد در مملکت ما ریشه اقتصاد را نابود کرده است که این وضعیت، علاوه بر آثار مخرب اقتصادی، آثار تخریبی اجتماعی زیادی نیز بر جامعه به همراه دارد و اخلاق جامعه را تباه می‌کند و این مسئله‌ای نیست که فقط مربوط به بورس باشد.
* فساد موجود در بخش‌های مختلف اقتصادی را چگونه می‌توان کنترل کرد؟
بوروکراسی ما بسیار ناکارآمد است فساد در آن ریشه دوانده و به لایه‌های مختلف جامعه و خارج از دولت نیز رسوخ یافته و فرهنگ فاخر ایرانی را به تباهی کشانده است؛ دولت سعی می‌کند با تعقیب و دستگیری مدیران سابق بورس و دیگر ارگانها نشان دهد که در حال مبارزه با فساد است ولی آیا واقعاً باید با مفسد مبارزه کرد یا فساد؟
قطع شاخ و برگ درخت فساد، یک مبارزه بنیادین با فساد نیست ریشه‌های درخت تنومند فساد یا همان آمرین پرقدرت و مافیایی فساد باید از بن بر کنده شوند قطع شاخه‌ها که عاملین هستند نه آمرین وافی به‌مقصود نسیت زیرا با داشتن ریشه قوی جوانه خواهند زد ورشد دوباره خواهند داشت. اگر هدف ما این است که جلوی فساد گرفته شود باید در همه بخش‌ها با فساد مبارزه کنیم و ریشه آن را شناسائی کنیم.
مشکل تنها بورس نیست بلکه فساد در بسیاری از بنیادها و نهادها و سازمانها اعم از دولتی و فرادولتی از جمله بانکها، وزارتخانه‌ها و شرکتهای تابعه رسوخ یافته و ارکان سلامت آنان را چون موریانه خورده است، به‌ویژه آنکه آمرین فساد که همان ریشه‌های پرقدرتند جامعه را به‌لحاظ اقتصادی و اجتماعی و زیست محیطی تخریب کرده و در آستانه نابودی قرار داده‌اند.
اشتهای سیری ناپذیر آنان به‌حدیست که به محیط زیست خود رحم نمی‌کنند جنگل زدایی، بیابان‌زائی، اخلال در توزیع ماده گران بها وحیاتی آب برای حفظ منافع شخصی کار را به‌جائی رسانده که روستائیان، مزارع و باغات خود را به عوامل آمرین زمین‌خواران فروخته و به حاشیه شهرها هجوم آورده‌اند به طوری که جمعیت حاشیه نشینان شهر ها از یک چهارم جمعیت کل کشور هم فراتر رفته و خطر عمده‌ای شهرها را تهدید می‌کند زیرا شهرها خود از مواهب یک زندگی توأم با رفاه محروم و از جمعیت اشباع شده اند.
فساد در بسیاری از بنیادها و نهادها و سازمانها اعم از دولتی و فرادولتی از جمله بانکها، وزارتخانه‌ها و شرکتهای تابعه رسوخ یافته است
از سوی دیگر زمین خواری جنگل خواری، کوه خواری و بسیاری از اماکن شهری و روستائی توسط عوامل سازمان اوقاف مورد ادعای مالکیت این سازمان قرار گرفته و در پی تصرف قانونی یک سوم از خاک ایران هستند، میزان دارائیها اعم از املاک و واحد های صنعتی و تجاری، زمین‌های کشاورزی و جنگلها وکوه‌ها در جای جای میهن عزیز و گردش سرمایه و محل خرج آنها آشکار نیست ضمن آنکه به‌سبب برخورداری از قدرت فرادولتی بخش قابل توجهی از بودجه های سالیانه دولت را می‌بلعند واز معافیت مالیاتی نیز برخوردارند.
در حال حاضر ما در کشور مشکل آب داریم؛ آیا واقعاً سرمنشاء بی‌آبی خشکسالی است؟ خشکسالی فقط یک عامل کمبود آب است و علل اصلی آن را باید در جای دیگری جستجو کرد جایی که منافع اربابان قدرت را تأمین می‌کند وگرنه خشکسالی در کشور ما پدیده جدیدی نیست.
* عملکرد دستگاه قضایی در برخورد با مفسدان اقتصادی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
دستگاه قضایی ما نیز به قدمت عمر جمهوری اسلامی پا برجاست، طی این سالها که فسادها و اختلاسها اقتصاد ما را از نفس انداخته و جامعه را به‌سمت سقوط اخلاق سوق داده چه اقدام قاطعی در برابر این مظالم کرده است، چه شده است که اینک پرچم مبارزه با فساد را بر افراشته است؟ آیا واقعاً به‌دنبال محو و نابودی فساد است که باید علاوه بر عاملین، آمران و اربابان ثروت و قدرت آلوده به‌رانت و فساد را تحت پیگرد و محاکمه علنی قرار دهد.
آنقدر بروکراسی و عوامل متصل به آن از روابط پیچ در پیچ و ناگسستنی برخوردارند که وارد ساختن اتهام به‌مهره‌های اصلی، اتهام زنندگان یا افشاء‌کنندگان را بیشتر در معرض خطر قرار می‌دهد چون بسیاری از آنان نیز مبری از فساد نیستند. این پدیده مانع از به طور افتادن ماهیان بزرگ خواهد شد وگرنه «گر حکم شود که مست گیرند، در شهر هر آنکه هست گیرند تاریخ آئینه واقعیت است در این خصوص هم آینده قضاوت خواهد کرد.
نظر شما