ردپای مافیا روی زباله‌های خشک | پیمانکاران پسماند سرخورده شدند

الهام رئوفی فر؛ بازار: هرچند در گذشته دلمان با دیدن پرسه زباله گرده‌ها در کوچه و خیابان شهر برای جمع آوری زباله خشک در باکس‌های زباله، از سنین خردسال تا سالمند می‌گرفت اما امروز برای همه مسجل شده که زباله گردها، نیروهای خدمتگذار افراد دیگری هستند که در ازای دریافت مبلغی ناچیز ریسک سرسپردن در باکس‌های زباله و خطرات ناشی از آن را به جان خریده اند.

موضوع جمع آوری زباله توسط افراد به صورت غیر رسمی و ضعف مقابله دستگاه‌های مربوطه با این افراد تا آنجا جدی شده که چندی پیش سخنگوی کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی از واژه «مافیا» برای این افرادی که زباله را جزو قلمرو خود می‌دانند استفاده کرده و معتقد است مافیا در همه بخش‌ها کمر اقتصاد را شکسته و در بحث زباله هم با درآمد روزانه ده‌ها میلیارد تومان، روز به روز فربه‌تر می‌شود.

اما علی رغم اینکه در قانون مدیریت پسماند نقش تمام نهادها در زمینه پسماند مشخص شده و وظیفه اجرایی مدیریت پسماند برعهده وزارت کشور و نهادهای زیرمجموعه‌های آن قرار گرفته هنوز سازمان‌های مربوطه قادر به مدیریت تفکیک زباله از مبدا در شهرهای استان گلستان نشدند و پیمانکاران این بخش یکی پس از دیگری این عرصه پولساز را رها کرده و به واسطه احساس ناامنی در شغلشان، عطایش را به لقایش می‌بخشند.

موضوع جمع آوری زباله توسط افراد به صورت غیر رسمی و ضعف مقابله دستگاه‌های مربوطه با این افراد تا آنجا جدی شده که چندی پیش سخنگوی کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی از واژه «مافیا» برای این افرادی که زباله را جزو قلمرو خود می‌دانند استفاده کرد

موضوعی که نیکان آرخی مدیرعامل شرکت فیروزه درخشان گلستان هم آن را تائید می‌کند و می‌گوید پس از دو سال مبارزه با مافیا، ناچار به خروج از این حوزه تن دادم. او در این گفتگو برایمان از دغدغه‌ها و چالش‌های پیش رویش در حوزه تفکیک زباله از مبدا می‌گوید.

*از مشکلات و موانع پیش روی در حوزه تفکیک زباله بگوئید
پس از مدت‌ها بلاخره بحث تفکیک زباله از مبدا که پیش از این متولی آن شهرداری بود، به بخش خصوصی واگذار شد؛ اما با این خلا حمایتی که شهرداری باید با کمک اداره پسماند طرح تفکیک زباله را اجرایی کند؛ حالا اگر شهرداری در این بین با پیمانکار همکاری نکند، اتفاقی نمی‌افتد و متاسفانه تا زمانیکه شهرداری‌ها خودشان را مسئول زباله در شهر می‌دانند به نوعی خودشان را رقیب پیمانکار می‌بینند، راه به جایی نخواهیم برد.

شهرداری و سازمان پسماند باید با سایر ارگان‌هایی مانند قوه قضائیه و نیروی انتظامی با زباله گردها در شهر مقابله کنند؛ دلیل مقابله با این افراد هم این است که اینها اجازه کار به پیمانکار در شهرها را نمی‌دهند. شهرداری از پیمانکاران می‌خواهد که کار تفکیک زباله از مبدا را منزل به منزل انجام دهند درحالیکه نگاه سنتی قالب مردم این است اگر قرار باشد سودی از این زباله‌های تفکیک شده عاید کسی شود به این زباله گردها که به زعم مردم نیازمند هستند، برسد.

*ریشه اصلی کجاست؟
هرچند که ما این فرهنگ کمک به نیازمند را از گذشته داشتیم و همواره به آن افتخار کردیم اما این نکته را هم نمی‌توان نادیده گرفت که زباله گردها یک عامل هستند و یک صدم سود حاصل از زباله عاید آن‌ها نمی‌شود در گرگان یک جریان مافیای زباله فعال است که سه نفر آن‌ها را می‌شناسم؛ با دیدن گردش‌های مالی این افراد سرتان سوت می‌کشد. سود حاصل از این زباله هاست که منجر شده مافیا به محض فعالیت یک پیمانکار در شهر از راه‌هایی مانند تهدید و ضرب و شتم با نیروهای پیمانکاران مقابله کرده و به نحوی غیرمنصفانه حریف را از گردونه رقابت خارج کنند.

نمی‌توان نادیده گرفت که زباله گردها یک عامل هستند و یک صدم سود حاصل از زباله عاید آن‌ها نمی‌شود

تنها راه مقابله این مجموعه‌ای که به مرور زمان چنین قدرتی گرفته است، ورود نیروی انتظامی و دستگاه قضا است که آن هم در پیگیری‌هایی که مجموعه شرکت ما انجام داد بی‌فایده بود چراکه نیروی انتظامی با این استدلال که زباله گردها جزو قشر نیازمند هستند، با آن‌ها برخورد نمی‌کند غافل از اینکه این حلقه فاسد است پشت آن مواد مخدر، دزدی و هزاران جنایت دیگر خوابیده است.

قدرت این افراد تا جایی است که چندی پیش پس از اینکه به واسطه گزارش سرقت‌های واصله، دادگستری انبارهای این افراد را پلمپ کرد در مقابل دیوار پشتی انبار را شکافته و جای آن دری برای رفت و آمد گذاشتند تا به راحتی از انباری که قانونی پلمپ شده بود استفاده کنند.

*برای رفع این مشکل چه راهکاری به ذهنتان می‌رسد؟
تمام ترس مافیا از این است که دو دستگاه دادگستری و نیروی انتظامی پشت پیمانکار بایستد و اجازه کار به آن‌ها ندهند. به جرئت می‌توان گفت که آن‌ها از این رویکرد ترس جدی دارند. اما متاسفانه چنین اراده‌ای تاکنون برای مقابله با مافیای زباله وجود نداشته است. هرچند که ضعف سازمان پسماند را هم نمی‌توان نادیده گرفت چراکه این دستگاه در مواجهه با قوه قضائیه و شهرداری تعامل چندانی ندارد.

*آیا برای چاره جویی به نهادی مراجعه کردید؟
بله به محض این اتفاق موضوع را با شهرداری مطرح کردیم که گفتند ماموران سد معبر را وارد موضوع نمی‌کنند برای اینکه امکان گرفتن ویدیو برخورد با مجموعه زباله گردها و انتشار آن در شبکه‌های ماهواره‌ای و فضای مجازی است.

از طرفی به قوه قضائیه هم اطلاع دادیم که آن‌ها معتقد بودند هرگاه نیروهای ما مورد ضرب و شتم قرار گرفتند از طریق شکایت و طی مراحل قانونی، می‌توانند با این افراد برخورد کنند. این گفته قوه قضائیه درحالی است که پس از ضد و خورد، طبیعتا فرد ضارب متواری می‌شود و نمی‌توان از شکایت فرد ناشناس راه به جایی برد.

به نظرم باید در یک اقدام فرا دستگاهی، نهادهای مربوطه برای حل این مشکل دست به کار شوند چراکه این افراد جرم را ترویج می‌دهد. آن‌ها یک ریال پول قانونی شدن کارشان را نمی‌دهند و در یک حاشیه امن بدون پرداخت عوارض، مالیات، بیمه و حقوق هر روز فعالیت خود را نسبت به قبل گسترده‌تر می‌کنند.

به دوستان قضا پیشنهاد می‌کنم اگر می‌خواهند رد مافیا را بگیرد، کامیون‌های حامل زباله در جاده آق قلا و توشن را دنبال کنند که به انبارهایشان می‌رسد. انبارهایی که زنان و کودکان در فضایی بسیار آلوده و فاقد هرگونه رعایت بهداشت به تفکیک زباله‌های‌تر و خشک می‌پردازند.