بازار- کم‌تر کسی پیش‌بینی می‌کرد که کشوری که سالها بود با خشکسالی دست و پنجه نرم می‌کرد به یکباره سیل کابوس مردمانش شود. کابوسی که از اواخر سال گذشته آغاز شد و تقریبا فروردین امسال کل کشور را دربرگرفت. در حالی تبعات سیل فروردین همچنان ادامه داشت که سیل سیستان و بلوچستان بار دیگر نشان داد که چقدر به زیرساخت‌های لازم برای مدیریت سیلاب بی‌توجه بودیم. پرونده سیلاب‌های ۹۸ با ویرانی‌هایی که بر تن محروم ترین استان کشور بر جای مانده بود بسته نشد و مردم لرستان را برای بار دوم در سال ۹۸ خانه به دوشی را تجربه کردند ...داستان به همین جا ختم نشد و سیل‌های نوروز ۹۹ بار دیگر داغی شد بر دل مردمان محروم جامعه. هرچند آوارگی مردمان سیل زده در میان اخبار شیوع ویروس کرونا رنگ باختند، اما هشدارهای مسئولین در رابطه با سیلاب‌های احتمالی در بهار امسال نشان می‌دهد که این رخداد طبیعی قرار نیست که دست از سر اقتصاد ایران بردارد و باید بیش از گذشته به دنبال راه کاری برای مدیریت آن باشیم.
ایران در میان ۱۰ کشور بلاخیز دنیا
بر اساس آمارهای موجود، ایران جزو ١٠ کشور نخست دنیا از نظر میزان وقوع بلایای طبیعی است. این موضوع نشان از آن دارد که بخش مه‌می‌از درآمد کشور باید صرف پیشگیری، جبران خسارت‌های وارده و رفع پیامدهای بلایای طبیعی شود. همچنین طبق آمار موجود، از مجموع شهرهای کشورمان فقط ۳درصد در نواحی کم‌خطر قرار دارند و از ۴۳ مورد حوادث غیرمترقبه ممکن در کل جهان، حدودا ۳۲ مورد آن در کشورمان ایران تجربه شده است که شایع‌ترین این حوادث عبارتند از زلزله، سیل، خشکسالی، فرونشست زمین، آفات محصولات کشاورزی- دامی‌و آتش‌سوزی جنگل‌هاست. از سوی دیگر و بر اساس اطلاعات سازمان مدیریت بحران حدود ٧۵درصد از مراکز جمعیتی کشور در معرض خطر سیل و بیش از ٨٠درصد مساحت کشور در معرض سایر بلایای طبیعی مانند زلزله است.
آنگونه مدیرکل دفتر مدیریت بحران و پدافندغیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران به بازار اعلام کرده در یک سال گذشته تقریبا ۲۰۰ سیلاب در کشور اتفاق افتاده است. سیلاب‌هایی که به گفته کارشناس سابق مدیریت منابع آب وزارت نیرو اگر زیرساخت‌های مقابله با آن را فراهم کرده بودیم خسارت‌های آن به یک دهم کاهش پیدا می‌کرد.
لایروبی نشدن به موقع رودخانه‌ها، مدیریت نادرست مخازن، سدهای اشتباهی و بی توجهی به آبخیزداری مهم ترین دلایلی است که به زعم هدایت فهمی‌خسارت‌های سیل در اقتصاد ایران را چندبرابر کرده است.
محرومان سیل زده
البته مشاور سابق رییس جمهور دلیل دیگری را هم برای حجم بالای خسارت رخدادهای طبیعی از جمله سیل و زلزله در ایران متصور است. علی اکبر ترکان که معتقد است رابطه مستقیمی‌بین فقر و خسارت ناشی از رخدادهای طبیعی وجود دارد، به بازار می‌گوید:افزایش سطح درآمد سرانه خانوار تاثیر زیادی از کاهش اثرات ناگوار رخدادهای طبیعی دارد. فقر که باشد سکونتگاه‌های ارزان و نا ایمن شکل‌می‌گیرد، حاشیه‌نشینی در مناطق مستعد خطر هم بیشترمی‌شود. بسیاری ازخانواده‌ای که قدرت خرید و حتی اجاره خانه در سکونتگاه‌های رسمی‌را ندارد و به ناچار در ناکجاآباد را زندگی‌می‌کند. در چنین مناطقی ضریب ایمنی و مقاوم‌سازی خانه و رعایت شدن مقررات ملی ساختمان بیشتر شبیه جوک است و تعاریفی همچون بیمه در مقابل حوادث طبیعی معنا و مفهومی‌ندارد.
او با اشاره به حجم بالای خسارت سیل در استان‌هایی همچون سیستان و بلوچستان، گفت: در سیل اخیر دیدیم که مردمان این استان حتی از داشتن جاده هم محروم بودند. خدمات رسانی به بسیاری از روستاها به دلیل نبود راه به کندی انجام می‌شد.
از سواحل مکران غفلت کردیم
مدل توسعه در شهرهای مختلف متفاوت می‌تواند باشد. اما درشهرهای جنوبی کافی است که از دریا بهره بگیریم و توسعه سواحل مکران را جدی بگیریم.مشاور سابق رییس جمهور می‌گوید: سواحل مکران فرصت بی‌نظیری را برای توسعه در این منطقه ایجاد کرده اما از آنها غفلت کریم. در همه جای دنیا بیشترین تراکم جمعیتی در کنار سواحل دریاها شکل‌می‌گیرد. معمولاحدود ۷۰ درصد جمعیت در سواحل زندگی‌می‌کند اما جمعیت خرمشهر تا گواتر به ۱.۵میلیون نفر هم نمی‌رسد. در واقع اگر جمعیت کشور را حدود ۸۰میلیون در نظر بگیریم، ساکنان سوال مکران ۲ درصد جمعیت کشور را هم تشکیل ن‌می‌دهند.
توسعه بر اساس لابی گری
او با بیان اینکه توسعه در اقتصاد ما بر اساس ظرفیت‌ها صورت ن‌می‌گیرد، ادامه داد : پروژه‌های اقتصادی معمولا بر اساس لابی‌هایی که نمایندگان مجلس انجام‌می‌دهند، تعریف‌می‌شود. چرا به جای انتقال آب به مناطق مرکزی به فکر توسعه مناطق ساحلی نمی‌افتیم.
هرچند که فرصت‌های زیادی را برای توسعه به ویژه در شهرهای محروم جنوب کشور از دست دادیم ولی بازهم‌می‌توان رونق را به این منطقه بازگرداند. کافی است سواحل مکران به صورت پکیجی همه جانبه نگاه کرد که توسعه همه بخش‌ها در آن جای داشته باشید. در حال حاضر سواحل مکران ظرفیت ۲.۵میلیون نفر جمعیت دیگر را هم دارد.
نظر شما