حامد پودینه؛ بازار: طی ماه‌های اخیر و به دنبال قدرت گرفتن طالبان بسیاری از نخبگان این کشور اعم از کارشناسان و اقتصاددان‌ها و اساتید دانشگاه از افغانستان فرار کرده و در حال حاضر این کشور در بسیاری از حوزه‌ها با کمبود نیروهای متخصص روبه‌رو است.
بر اساس ارزیابی سازمان ملل متحد حدود نیم میلیون نفر از مردم افغانستان به علت قدرت گیری طالبان مایل به ترک این کشور هستند و بسیاری از آن‌ها نیز جزو نیروهای متخصص جامعه افغانستان هستند بنابراین بحران کمبود نیروی متخصص به نظر می‌رسد در آینده بیش‌ازپیش تشدید خواهد شد.
شاید مهم‌ترین وفوری‌ترین چالش امروز طالبان چالش اقتصادی باشد. طالبان برای افزایش ارزش پول ملی، کاهش تورم، تأمین بودجه ادارات دولتی، مبارزه با کرونا، مبارزه با قحطی، مبارزه با گرسنگی، تأمین کالاهای عمومی و هم‌زمان مقابله با چالش‌های نظامی و امنیتی، نیازمند منابع گسترده مالی است.
با توجه به ضعف منابع انسانی و مدیریت علمی و اقتصادی که چالش جدی دولت جدید افغانستان است حضور شرکت‌های ایرانی و هم چنین خراسانی ها برای سرمایه‌گذاری در طرح‌های زیرساختی افغانستان به‌خصوص در حوزه احداث کارخانه‌های صنعتی فرصت مغتنمی را رقم‌زده است.
افغانستان به‌عنوان کشوری با زیرساخت‌های صنعتی و اقتصادی ضعیف از یک‌سو و معادن غنی ازجمله سنگ‌آهن از سوی دیگر، به دلیل مشکلات داخلی و سال‌ها جنگ بی‌سرانجام نتوانسته است از ظرفیت موجود برای توسعه و رونق اقتصادی خود بهره‌برداری مطلوب کند.
نقش ایران
در حوزه اکتشاف و آموزش ایران ظرفیت‌های بسیار خوبی دارد که افغانستان می‌تواند از این تجربه‌ها استفاده کند و کار مشترک انجام شود.
حوزه سنگان در خراسان رضوی با حوزه سنگان افغانستان مشابه است لذا متخصصان ایرانی این توانایی رادارند در ایجاد کارخانه‌های گندله و کنستانتره در افغانستان و ایجاد اشتغال و بهره‌وری همکاری کنند.
تحقیقات سازمان زمین‌شناسی آمریکا تخمین زده است که افغانستان سرشار از منابع غنی لیتیوم است و حتی افغانستان را با عربستان سعودی مقایسه کرده است. این بدین معنی است که عربستان بزرگ‌ترین تولیدکننده سوخت در جهان است و افغانستان نیز روزی می‌تواند بزرگ‌ترین تولیدکننده لیتیوم جهان باشد.
این موضوع موجب شده تا علاوه برچین، دیگر کشورها نیز به دنبال ارائه امتیازات سیاسی به طالبان در عوض کسب امتیاز بهره‌برداری از معادن باشند.
تاکنون، تنها چین، هند و پاکستان تلاش کرده‌اند که وارد بخش معادن افغانستان شوند لذا شرکت‌های اروپایی درزمینهٔ ژئوفیزیک هوایی این کشور ورود پیداکرده‌اند که می‌تواند در کشف ذخایر جدید مؤثر باشد.
با توجه به نیاز روزافزون افغانستان به نفت و کالاهای ضروری و ضرورت تأمین منابع پایدار معدنی در آینده نزدیک، لزوم گسترش مبادلات تجاری از طریق خط آهن خواف به هرات بیش از هر زمان احساس می‌شود.
در این شرایط بهترین گزینه برای ایران برای بهره‌گیری از شرایط موجود به‌منظور توسعه تعاملات اقتصادی با افغانستان در مرحله نخست گسترش خط ترانزیت خواف به هرات و سرمایه‌گذاری در معادن شمالی این کشور و مرحله بعدی نقش‌آفرینی بیشتر در ائتلاف‌های اقتصادی و بازارهای منطقه‌ای است.
به همین دلیل نیاز روزافزون دولت جدید افغانستان به تأمین منابع اقتصادی می‌تواند فصل مشترک جدیدی از روابط اقتصادی و تجاری بین ایران و این کشور رقم بزند.
همکاری مشترک در قالب ایجاد صنایعی که متخصصان ایرانی و به‌ویژه در خراسان رضوی مانند فولاد و ذوب‌آهن در اختیاردارند می‌تواند معامله‌ای پرسود برای دو طرف باشد.
صنعت فولاد ایران، ظرف سال‌های اخیر توسعه قابل‌ملاحظه‌ای داشته، به‌گونه‌ای که تحقق ظرفیت ۵۵ میلیون تن فولاد تا سال ۱۴۰۴ دور از انتظار نیست. در این شرایط تأمین پایدار مواد اولیه، چالش اصلی بلندمدت کشور جهت تحقق تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در بلندمدت است.
افزایش برنامه‌های اکتشافی در کشور می‌تواند بخشی از این چالش را برطرف کند، اما در کنار آن سرمایه‌گذاری روی معادن خارجی نیز می‌تواند تضمین‌کننده تولید بلندمدت فولاد کشور باشد در این شرایط باید دید که ایران شانسی برای حضور در کشور همسایه خود و انجام فعالیت معدنی دارد یا خیر!
تا پیش از این مشارکت ایران در توسعه معادن افغانستان به دلیل حضور آمریکایی‌ها و هم‌چنین ناامنی در منطقه، روند اجرایی کندی به همراه داشت اما در حال حاضر که آمریکایی‌ها از این منطقه خارج‌شده و امنیت لازم نیز توسط طالبان در کشور حادث‌شده لذا هرگونه تعلل در این زمینه فرصت را از ما ربوده و به سایر رقبا واگذار می‌کند.
با توجه به شرایط اقلیمی و جغرافیایی منطقه، ایران بهترین مسیر برای تبادلات اقتصادی و تأمین نیازهای تجهیزاتی و فناوری کشور افغانستان است و نباید این جایگاه را نادیده گرفت
در همین راستا می‌توان نقش ایران را به‌عنوان دروازه ورود موادمعدنی افغانستان به بازارهای جهانی پررنگ کرد زیرا افغانستان از طریق بندر چابهار به بازار هند وصل است و این کشور به بندرعباس ایران نیز دسترسی دارد.
نظر شما