بازار؛ گروه بین الملل: مقام‌های جمهوری آذربایجان بخصوص «الهام علی‌اف» رئیس‌جمهور این کشور مدتی پس از امضای توافق آتش‌بس قره‌باغ در نوامبر ۲۰۲۰ که به درگیری‌های مرگبار ۴۴ روزه بین دو جمهوری ارمنستان و آذربایجان بر سر این منطقه پایان داد، به تنش‌آفرینی مرزی و توسل به پروپاگاندا و اظهارات جعلی برای زمینه‌سازی ایجاد کریدوری موسوم به «زنگه‌زور» روی آوردند که در روزهای اخیر اوج گرفته است.
آن‌ها مدعی هستند که در جریان توافق آتش‌بس و طبق مفاد آن، بر سر یک مسیر زمینی برای اتصال جمهوری خودمختار نخجوان به جمهوری آذربایجان توافق شده است؛ این در حالی است که هیچ یک از بندهای این توافق ۹ بندی چنین الزامی را مشخص نمی‌کند.
در بند ۹ توافق مزبور که به آن استناد می‌شود، ارمنستان پذیرفته که مسیرهای بسته حمل و نقل بین بخش غربی جمهوری آذربایجان با جمهوری خودمختار نخجوان را باز کرده و امنیت حمل و نقل در مسیرهای مذکور را تضمین کند اما در هیچ کجای آن از ایجاد یک کریدور در امتداد مرز ارمنستان با ایران که باعث حذف این مرز و محروم‌شدن ایران از دسترسی به مسیر ترانزیتی جمهوری ارمنستان می‌شود، حرفی زده نشده است.
در این راستا خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور «جفری کارلینر» استاد دانشگاه بوستون آمریکا تنظیم نموده که در ادامه می آید.
*متعاقب جنگ اخیر قره باغ، جمهوری آذربایجان با طرح ایجاد کریدوری به نام «زنگه زور» درصدد قطع ارتباط زمینی ایران و ارمنستان است. اهمیت این کریدور برای جمهوری آذربایجان چیست؟
کریدور زنگه زور اهمیت زیادی برای باکو دارد زیرا باعث رونق تجارت آن خواهد شد به همین دلیل جمهوری آذربایجان درصدد اجرا شدن بند ۹ توافقنامه آتش بس قره باغ است.
*راه زمینی ایران و ارمنستان تنها مسیر زمینی است که ایران را به اتحادیه اقتصادی اوراسیا متصل می کند. این اتحادیه نیز توسط روسیه ایجاد شده است. با توجه به این موضوع، موضع روسیه در خصوص این کریدور چیست و ایا حاضر می شود مسیر زمینی ایران به ارمنستان قطع شود؟
پتانسیل روابط تجاری قوی بین ایران و روسیه بسیار محدود است و تلاش های جمهوری آذربایجان برای بستن کریدور زمینی بین ایران و ارمنستان و روسیه تقریباً هیچ تأثیری بر تجارت ایران و روسیه نخواهد داشت.
ایران و روسیه هر دو نفت صادر می کنند. هیچ بازاری برای نفت ایران در روسیه وجود ندارد، بنابراین هر اتفاقی که با کریدور زمینی یا اتحادیه اقتصادی اوراسیا بیفتد، روسیه به مشتری مهم صادرات ایران تبدیل نخواهد شد.
روسیه همچنین به منبع اصلی واردات به ایران تبدیل نخواهد شد. تنها ۵ درصد واردات ایران از روسیه انجام می شود که بسیار کمتر از واردات ایران از چین، امارات (که محصولات دیگر کشورها را به ایران انتقال می دهد)، کره جنوبی، ترکیه، هند، آلمان، سوئیس و هلند است.
روسیه فولاد، محصولات کشاورزی و محصولات جنگلی را به ایران می فروشد. همه این محصولات از روسیه اروپایی با کشتی می آیند و حتی اگر هیچ مانعی توسط جمهوری آذربایجان وجود نداشت، از طریق زمینی از طریق قفقاز نمی آمد.
*با توجه به تحولات قفقاز جنوبی و تنشها میان ایران و جمهوری آذربایجان، ایران مسیرهای دریایی رسیدن به روسیه را فعال کرده است. آیا این مسائل باعث می شود تا جمهوری آذربایجان از لحاظ ژئوپلیتیک در موضع ضعف قرار بگیرد؟
اقدامات آذربایجان ممکن است ایران و روسیه را عصبانی کند و به ارمنستان آسیب جدی وارد کند، اما تقریباً هیچ تأثیری بر تجارت بین ایران و روسیه ندارد. همچنین طعنه آمیز است که جمهوری آذربایجان و ایران هر دو کشورهایی دارای اکثریت شیعه و روسیه و ارمنستان مسیحی با هم اختلاف دارند و جمهوری آذربایجان اقداماتی را انجام داده است که ایران آن را متخاصم می داند.
نظر شما