بازار؛ گروه آب و انرژی: دریاچه ارومیه این روزها حال خوبی ندارد. دریاچه‌ای که از اواخر دهه ۷۰ به طور شگفت‌آوری از آب تهی شد و به دشتی وسیع از نمک‌زار بدل شد، حالا تراز آبیش ۶۳ سانتی متر و وسعتش ۱۷۱۰ کیلومتر کمتر شده است. ارومیه طبق گفته های کارشناسان محیط زیست کانون خطرناکی از توده‌های نمک که پیش‌بینی می‌شود در صورتی که احیا نشود، حدود ۱۵ میلیون جمعیت پیرامونش را وادار به مهاجرت و ترک سرزمین خواهد کرد. به گفته آنها، دشت‌ها و زمین‌های کشاورزی و حتی مراکز شهری و جمعیتی مثل تبریز، ارومیه، مهاباد، حتی زنجان و قزوین نیز از تیررس بلورهای ریز نمک در امان نخواهند بود. این ترسیم بیمناک از عواقب خشکی دریاچه ارومیه سبب شد دولت اول حسن روحانی طرح احیای دریاچه ارومیه در قالب ستاد احیای دریاچه ارومیه را با طراحی ۲۷ مورد اصلاحات مدیریت سرزمین ارائه کند.
اما سوال اینجاست این طرح ها تا چه اندازه موفق بودند؟ آیا روزهای خوش بزرگترین دریاچه نمکی دنیا در سال های گذشته با شروع دوباره خشکسالی ها پایان یافته است.؟ عکس های هوای منتشر شده از این دریاچه در حالی از شرایط بسیار نگران کننده آن خبر می دهند اما کیاست امیریان معاون حفاظت دریاچه ارومیه امیدوار است که با اجرایی شدن طرح انتقال آب از حوضه مجاور که اتفاقا روزهای پایانی خود را هم سپری می کند، شرایط دریاچه بهتر شود. او به خبرگزاری بازار می گوید: حقآبه طبیعی این دریاچه سالانه ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون مترمکعب است که متاسفانه در سال های گذشته پرداخت نشده است.
در حال حاضر ۱۲۷۱.۵۶ سانتی متر است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۶۳ سانتی متر کاهش را نشان می دهد. همچنین وسعت دریاچه هم از ۳۴۷۸ کیلومترمربع در مدت مشابه سال گذشته به ۱۷۷۷ کیلومترمربع رسیده است
حجم آب دریاچه نصف شد
کاهش بی سابقه بارندگی ها از یک سو و افزایش متوسط دما از سوی دیگر تراز آبی دریاچه را به شدت کاهش داده است.
آنگونه که امیریان معاون حفاظت دریاچه ارومیه به بازار میگوید: تراز آبی سطح دریاچه در حال حاضر ۱۲۷۱.۵۶ سانتی متر است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۶۳ سانتی متر کاهش را نشان می دهد. همچنین وسعت دریاچه هم از ۳۴۷۸ کیلومترمربع در مدت مشابه سال گذشته به ۱۷۷۷ کیلومترمربع رسیده است.
به گفته امیریان حجم آب دریاچه تا ۲۴ مهر ۲.۴۵ میلیارد مترمکعب است که در مقایسه با حجم ۴.۴۸۰ میلیارد مترمکعبی ۲۴ .۲ میلیارد متر مکعب کاهش را یافته است.
حتی یک میلی متر بارندگی هم امسال نداشتیم
اما در حالی دریاچه ارومیه این روزها حال خوشی ندارد که پیش بینی می شود پاییز و زمستان خشکی را امسال تجربه کنیم.
جالب است که بدانید از ابتدای سال آبی تا حالا حتی یک میلی متر بارندگی هم در حوضه آبریز ارومیه به ثبت نرسیده این در حالی است که پارسال که اتفاقا آن هم سال خشکی بود، تا ۲۴ مهر حدود ۱۲ میلی متر بارندگی در این حوضه اتفاق افتاده بود.
البته امیریان معتقد است که نمی تواند صرفا با تکیه به آمار ۲۴ روز اخیر درباره وضعیت این حوضه آبریز و دریاچه ارومیه سخن گفت.
آمارهای اعلامی نشان می دهد که ۲۹۳ میلی متر بارندگی در سال آبی گذشته در ارومیه اتفاق افتاده که در مقایسه با بارندگی ۳۶۶ میلی متریدر سال آبی ۹۹-۹۸ حدود ۲۰ درصد کمتر است
معاون حفاظت حوضه آبریز ارومیه با اشاره به خشکسالی بی سابقه در سال آبی ۱۴۰۰-۱۳۹۹، گفت: میزان بارندگی در این سال نسبت به ۱۳۹۹-۱۳۹۸ حدود ۲۰ درصد کمتر بود این در حالی است که ورودی به مخزن سدها کاهش حدود ۵۰ درصدی را تجربه کرد. دلیل این اتفاق کاهش شدید ذخایر برف و البته بارندگی های فصل بهار بوده است.
آمارهای اعلامی نشان می دهد که ۲۹۳ میلی متر بارندگی در سال آبی گذشته در ارومیه اتفاق افتاده که در مقایسه با بارندگی ۳۶۶ میلی متریدر سال آبی ۹۹-۹۸ حدود ۲۰ درصد کمتر است.
البته آنگونه که امیریان اعلام کرده متوسط بارندگی در بلند در این حوضه ۳۴۴ میلی متر بوده است. به عبارت دیگر بارندگی ها در سال آبی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ نسبت به متوسط دراز مدت هم ۱۵ درصد کمتر است.
وسعت دریاچه به یک سوم رسید
آنگونه که آمارها نشان می دهد وضعیت دریاچه این روزها به حدود ۱۷۷۷ کیلومتر مربع رسیده حال آنکه به گفته فرهاد سرخوش، رئیس استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه دریاچه در سال ۲۰۰۶ قبل از خشک شدن ۵ هزار کیلومتر مربع وسعت داشت. این رقم در سال ۲۰۱۳ به ۵۰۰ کیلومتر مربع و حجم آب نیز که ۳۰ میلیارد مترمکعب بود به ۱ میلیارد مترمکعب کاهش یافت.
او همچنین مدعی است که تا سال ۲۰۱۳ نود درصد دریاچه خشک شده و تنها ۱۰ درصد از آن باقی مانده بود. اما دولت در سال های گذشته توانست با اجرای طرح هایی در جهت مدیریت بهتر کشاورزی از جمله تغییر الگوی کشت در جهت کاهش مصرف آب، بازیافت آب فاضلاب با ایجاد تصفیه‌خانه فاضلاب در تبریز و ارومیه، انتقال آب از رودخانه زاب، لایروبی رودخانه‌ها خشک شدن دریاچه را کاهش دهد.
اما مسعود باقرزاده‌کریمی عضو احیای ستاد دریاچه ارومیه نگاه متفاوتی به بحران دریاچه ارومیه دارد و معتقد است تنها با سیاست گذاری این هدف محقق می شود. او مدعی است که در شرایط فعلی آب کم داریم و در حوضه دریاچه ارومیه ۵ /۱۲ میلیارد آب در دریاچه و حدود ۵ /۱ میلیارد آب زیرزمینی کم داریم. به عبارت دیگر این حوضه با کسری ۱۴ میلیارد مترمکعب آب مواجه هستیم که باید وارد حوضه آبریز ارومیه شود. با این اوصاف با صرفه‌جویی شدید تنها به به آب پایه خواهیم رسید.
تمامی نامزدهای سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در گفت و گوهای خبری بر احیای دریاچه ارومیه تاکید داشتند که در همین راستا "آیت الله دکتر سید ابراهیم رییسی" نیز در گفت‌و گوی تلویزیونی با مردم آذربایجان غربی با اشاره به اینکه احیای دریاچه ارومیه را باید از حالت نمایش درآورد تا احیای آن واقعی شود، گفت: "دریاچه ارومیه از ذخایر ماست و احیای آن از دستورات جدی دولت کارآمد ما قرار دارد و احیای آن باید برقرار باشد؛ دولت ما بر مدیریت آب تاکید خواهد داشت". حالا باید دید که احیای دریاچه ارومیه در دولت سیزدهم چگونه دنبال می شود و آیا وعده های که در دولت های قبلی محقق نشده بود، اینبار رنگ واقعیت به خود می گیرد؟
نظر شما