بازار؛ گروه کشاورزی: صنعت دامپروری کشور این روزها با مشکلات عدیده ای مواجه است به طوری که بسیاری از دامداران مدعی هستند دامهای آنها گرسنه است که به دلیل گرانی نهاده و علوفه مورد نیاز در بازار است.
از سوی دیگر دامداران از محدود بودن امکان صادرات گوشت قرمز تولیدی خود نیز که می تواند فشار مالی زیادی از روی واحدهای پرورش دامداری بردارد گلایه مند هستند. در راستای بررسی و تحلیل بازار نهاده های دامی و همچنین چالش های پیش روی دامداران خبرگزاری «بازار» با «محمد مرادی» عضو هیات علمی دانشگاه تهران که در حوزه اصلاح نژاد دام نیز با یک شرکت کشت و صنعت در لرستان همکاری دارد گفتگویی انجام داده است که در ادامه می خوانید.
دولت سال ها است برای واردات نهاده های دامی ارز را با قیمت یارانه ای تخصیص داده منتها آنچه اتفاق افتاده این است که نهاده های دامی به دست مصرف کننده نرسیده است و به کانالهای دیگر رفته است
*به عنوان سوال اول در خصوص اصلی ترین گلایه دامداران در خصوص نابسامانی بازار نهاده و همچنین در خصوص راهکارهای رفع این نابسامانی توضیح بدهید.
مشکل بازار نهاده ها از اینجا نشات گرفته که دولت چه امسال چه در سالهای گذشته برای واردات نهاده های دامی ارز را با قیمت یارانه ای تخصیص داده منتها آنچه اتفاق افتاده این است که نهاده های دامی به دست مصرف کننده نرسیده است و به کانالهای دیگر رفته است.
الان به طور ویژه در بخش پرورش گوسفند عمده پرورش دهندگان، مواد خوراکی را با قیمت آزاد خریداری می کنند یعنی جو را با قیمتی بالای ۵ هزار تومان و یونجه را با قیمتی بالای ۶ هزار تومان خریداری می کنند اما از آن طرف اجازه نمی دهند محصول تولیدی شان را به قیمت آزاد بفروشند. نظر بنده این است که ما ارز دولتی نداشته باشیم چون ثابت شده نه تنها مشکل گشا نبوده بلکه در عوض مشکل زا نیز بوده به طوری که منجر به رانت و فساد و غیره شده است. به عبارت دیگر خوراک دام با قیمت عرضه و تقاضا در اختیار دامداران قرار داده شود و از آن طرف هم اجازه داشته باشد محصول شان را با قیمت آزاد بفروشند.
*همانطور که می دانید ارز دولتی با استدلال حمایت از اقشار ضعیف جامعه تخصیص داده می شود. راهکار شما برای آسیب ندیدن اقشار ضعیف در صورت آزاد سازی قیمتها چیست؟
درست است که با بالا رفتن قیمت گوشت بخشی از جامعه توان خرید نخواهد داشت اما این امر نیز راهکار دارد؛ یعنی اگر دولت بخشی از یارانه ای را که به واردات نهاده های دام تخصیص می دهد به دهک های پایین بدهد بازار به یک ثبات خواهد رسید.
تا زمانی که بین عرضه و تقاضا از نظر اقتصادی به ثبات نرسیم با دخالت دولت وضع بدتر می شود؛ به این معنا که تجربه ۴۰ ساله نشان داده هر کجا دولت با هر انگیزه ای دخالت کرده آنچه رخ داده موجب دخالت در بازار عرضه و تقاضا شده است.
با تک نرخی شدن ارز یکی از اتفاقاتی که می افتد این است که دامدار سعی می کند به مسائل فنی و استفاده بهینه از موادی که دارد روی بیاورد تا تولیدش ارزان تر شود
*از نگاه شما تک نرخی شدن ارز چه ثمراتی برای صنعت دامداری کشور دارد؟
اگر بتوان سیستم را به نحوی طراحی کنند که بتدریج ارز تک نرخی شود دامدار سعی می کند به مسائل فنی و استفاده بهینه از موادی که دارد روی بیاورد و تولید ارزانتر شود. یکی از مشکلاتی که در کشور داریم این است که تولید گران قیمت داریم که بخشی از گرانیِ تولید به دلیل مشکلات فنی است و اینکه فناوری روز را استفاده نمی کنیم. اما اگر قرار باشد دامدار قیمت نهاده را به قیمت واقعی تهیه کند قطعا به سراغ استفاده از دستاوردهای علمی، فناوری های روز و کاهش هزینه می رود و از آن طرف برای افزایش تولید در واحد سطح اقدام می کند.
*در بخش تولید دام گوسفند به صورت ویژه چه مشکلاتی وجود دارد و راهکار رهایی از این مشکلات چه می تواند باشد؟
ما در دام به ویژه گوسفند دام بومی مان در سال کمتر از یک بره تولید می کند. از سوی دیگر در همین شرایط مرتع نیز، دامدار ۴ تا ۵ ماه خوراک را از بازار آزاد خریداری می کند. بنابراین اگر قیمت ها آزاد شود دامدار دنبال مولدی می رود که پربازده باشد. بنابراین برای این هدف دو کار باید انجام شود؛ اول اینکه با واقعی سازی قیمتها دامدار ما به سمت استفاده از مسائل فنی برای بهبود مدیریت دامداری می رود و از آن طرف نیز قیمت بازار به قیمت منطقه ای نزدیک می شود.
الان در حالی که دامدار ما در بخش گوشت قرمز مواد خوراکی را با ارز آزاد خریداری می کند گوشت تولیدی اش را به دلیل پایین آمدن سرانه مصرف کشور از ۱۲ کیلو به کمتر از ۶ کیلوگرم و از سوی دیگر به دلیل محدود کردن بازار صادرات گوشتی که در کشور تولید می شود، نمیتواند با قیمت مناسب در بازار عرضه شود. این در حالی است که اگر اجازه بدهیم این اتفاق بیفتد با گذشت یکسال بازار ساماندهی می شود و هم دامدار درآمد خوبی خواهد داشت و هم اینکه نوسان قیمتی به کمترین حد می رسد.
الان قیمت گوشت قرمز در بازارهای منطقه حدود ۱۰ دلار است که اگر به ریال محاسبه کنیم بالغ بر ۲۵۰ هزار تومان می شود؛ یعنی قیمت واقعی گوشتی که دامدار ما در کشور تولید می کند بالای ۲۵۰ هزار تومان است
*الان قیمت گوشت گوسفندی در بازارهای منطقه ای با چه قیمتی خرید و فروش می شود؟
در ابتدا باید بدانید که در کشورهای اطراف سالانه حدود ۲ و نیم میلیون تن گوشت قرمز وارد می شود که عدد بزرگی است و به ویژه برای گوشت گوسفند کشور ما که بازارهای منطقه همیشه طالب بوده اند و در حال حاضر نیز قاچاق می شود، موقعیت بسیار عالی است.
الان قیمت گوشت قرمز در بازارهای منطقه حدود ۱۰ دلار است که اگر به ریالی محاسبه کنیم بالغ بر ۲۵۰ هزار تومان میشود. یعنی قیمت واقعی گوشتی که دامدار ما در کشور تولید می کند بالای ۲۵۰ هزار تومان است به ویژه گوشتی که در مرتع تولید میشود. گوشتی که ما از مرتع تولید می کنیم اگر نگوییم ارگانیک است قاطعانه می توان گفت گوشت طبیعی است و کمتر جایی در دنیا چنین گوشتی تولید میکند بنابراین دامداران این گوشت را باید با قیمت مناسب بفروشند. بر اساس چه قانونی گوشتی با این کیفیت باید به قیمت ۱۲۰ تا ۱۴۰ هزار تومان در داخل فروخته شود؟ در حالی که در آنطرف مرز به قیمت ۲۵۰ تا ۲۷۰ تومان خریدار دارد. آن هم در شرایطی که فروش گوشت قرمز در بازارهای منطقه با این نرخ به معنای ارزآوری است که از همین ارز می توان برای واردات نهاده ها و دیگر محصولات وارداتی استفاده کرد.
نظر شما