بازار؛ گروه خودرو: روغن موتور را می توان یک محصول استراتژیک در حمل و نقل و صنعت شناخت. محصولی که این روزها با چالش کمبود عرضه ناشی از افزایش قیمت نهاده های تولید مواجه است. صنایع بالادستی، آزادانه با قیمت های جهانی محصولات خود را به صنایع پایین دستی اعم از خودروسازی و روغن سازی عرضه می کنند.
این مساله نهایتا منجر به افزایش قیمت محصول نهایی و کاهش قدرت خرید مشتری می شود. زمزمه های افزایش احتمالی روغن موتور در سال جاری به گوش می رسد، افزایشی که اگر رخ دهد احتمالا تمایل استفاده خودرو توسط مالکان را کاهش خواهد داد. از سویی نیز ممکن هست این افزایش قیمت منجر به عدم خرید روغن به دلیل تعویض در پیمایش های بالا توسط مالکان شود.
برای بررسی صحت و دلیل این موضوع به سراغ «عباس کهتری» مدیر برندینگ شرکت نفت بهران رفتیم.
* شنیده ها حکایت از افزایش احتمالی قیمت لوبکات پالایشگاه دارد، آیا این مساله منجربه افزایش مجدد قیمت روغن موتور شود؟
معضلی که تولیدکنندگان روغن موتور با آن درگیر هستند، عدم ارتباط این دو مکانیزم است. براساس توافقاتی که سازمان حمایت و وزارت نفت با پالایشگاه ها دارند، قیمت «لوبکات» (جزء اصلی و ماده اولیه تولید روغن موتور) براساس نرخ های جهانی و برحسب دلار ماهانه دومرتبه تعیین می شود. این موضوع رابطه ای مستقیم با بهای نفت خام و ارز نیمایی دارد، بر همین اساس فرمولی جهت تغییرات قیمت تعیین شده است. متاسفانه در چند روز اخیر نیز شاهد افزایش نرخ ارز و نفت بودیم. از سویی بخش قیمت گذاری که تولیدکنندگان روغن موتور برای مصرف کنندگان روانکارها دارند، با قیمت گذاری دستوری مواجه هستیم. آخرین بار تولیدکنندگان روغن موتور مجوز افزایش ۴۱ درصدی قیمت را دریافت کردند. این درحالی است که تولیدکنندگان با توجه به افزایش نرخ خوراک، برای تعیین یا اصلاح قیمت محصولات با چالش مواجه هستند.
براساس بررسی ها از سال گذشته تا ابتدای مهرماه سال جاری حدود ۱۱۵ درصد افزایش نرخ خوراک داشتیم. این درحالی هست که سال گذشته مجوز افزایش ۶۱ و ۷۱ درصدی قیمت روغن موتورهای بنزینی و دیزلی را تولیدکنندگان دریافت و در سال جاری فقط مجوز افزایش ۴۱ درصدی صادر شد
* از سال گذشته تاکنوت چند درصد خوراک پالایشگاه های روغن موتور افزایشه داشته است؟
براساس بررسی ها از سال گذشته تا ابتدای مهرماه سال جاری حدود ۱۱۵ درصد افزایش نرخ خوراک داشتیم. این درحالی هست که سال گذشته مجوز افزایش ۶۱ و ۷۱ درصدی قیمت روغن موتورهای بنزینی و دیزلی را تولیدکنندگان دریافت و در سال جاری فقط مجوز افزایش ۴۱ درصدی صادر شد. بنابراین در وضعیت بسیار بدتر نسبت به سال گذشته قرار داریم. مضاف بر اینکه سایر نهاده های تولید افزایش یافته و مقدار ضرر تولیدکنندگان بیشتر شده است. چهار تولیدکننده بزرگ روانکار در کشور تاکنون نوسانات قیمت را تحمل کردند و برنامه ای برای افزایش قیمت تا کنون از سوی سازمان حمایت یا ستاد تنظیم بازار اعلام نشده است. از نظر تولیدکنندگان افزایش قیمت روغن موتور باید لحاظ شود، ولی هنوز فرآیند قانونی آن تعریف یا برنامه مدونی برای آن در نظر گرفته نشده است.
* آیا تولیدکنندگان روغن موتور یا انجمن پالایشگاه های روغن توان قیمت گذاری را ندارند؟
طی یک نامه به تولیدکنندگان روغن اعلام کردند که انجمن پالایشگاه های روغن مبدا قیمت گذاری های جدید خواهد بود. در حقیقت اگر چنین تصمیمی در این انجمن گرفته شود، پشتیبانی و حمایتی از آن صورت نخواهد گرفت. بنابراین زیر ضرب سازمان های نظارتی قرار خواهیم گرفت. لذا رایزنی های با سازمان حمایت و ستاد تنظیم بازار آغاز کردیم که برای قیمت جدید تعیین تکلیف شود.
۹۰ درصد هزینه های تولید در این صنعت مربوط به خرید مواداولیه است. مواداولیه به دو بخش لوبکات و ادتیوها تقسیم می شود که هر دو به دلیل ارتباط با نرخ ارز، دارای قیمت شناور هستند
* بیشترین هزینه های تولید روغن موتور مربوط به کدام فرآیند بوده و چگونه می توان آن را کاهش داد؟ آیا کاهش مصرف روغن موتور در صورت افزایش بها ایجاد نمی شود؟
تولیدکنندگان روغن موتور نسبت به منطق قیمت گذاری شناوری که برای خوارک و نهاده های تولید در نظر گرفته شده در قیاس با قیمت گذاری دستوری محصولاتشان، معترض هستند. هرچند که این قیمت گذاری دستوری نیز با نگاه حمایتی از مصرف کننده است، تولیدکنندگان هم استقبال می کنند. اما اگر قرار باشد کالایی با نگاه حمایت از مصرف کننده باشد، باید سایر زنجیره تولید اعم از قیمت خوراک نیز حمایتی باشد. تولید روغن موتور در واقع یک صنعت شیمایی بوده و ارزش افزوده روی محصول ایجاد نمی کند. ۹۰ درصد هزینه های تولید در این صنعت مربوط به خرید مواد اولیه است.
مواد اولیه به دو بخش لوبکات و ادتیوها تقسیم می شود که هر دو به دلیل ارتباط با نرخ ارز، دارای قیمت شناور هستند. تولیدکنندگان روغن موتور زمانی بخواهند بهای محصول خود را افزایش دهند، به سرعت زیر سوال می روند. زیرا سازمان حمایت و ستاد تنظیم بازار صاحب نظر هستند. اگر نرخ روغن موتور برای تولیدکنندگان شناور باشد، مزیت عدم کاهش عرضه را به دنبال دارد. زیرا تولیدکننده زمانی متوجه شود که تولیداتش با زیان همراه است، عرضه را کاهش می دهد. عرضه حداقلی نیز حباب قیمت ایجاد می کند و مصرف کننده با قیمت بالا خرید مواجه می شود. لذا این محدودیت عرضه، افزایش قیمت کاذب را به همراه دارد که به تبع آن روی بخش حمل و نقل تاثیر می گذارد.
* در این میان تولیدکنندگان کوچک روغن موتور در بازار چه شرایطی دارند؟ افزایش قیمت روغن موتور روی تولیدات آن ها چه تاثیری خواهد داشت؟
به جای استفاده از کلمه افزایش قیمت، از عبارت واقعی سازی قیمت باید استفاده کرد. زمانی که بهای «لوبکات» یا «ادتیو» افزایش می یابد، باید قیمت را واقعی کرد که عرضه مسمتر وجود داشته باشد؟ اگر قیمت واقعی نباشد، تولیدکننده با چالش مواجه است. همه تولیدکنندگان شرایط یکسانی ندارند، بیش از ۱۸۰ تولیدکننده کوچک به دلیل گرانی مواد اولیه از بازار حذف شدند. زیرا تولید روغن موتور در شرایط فعلی صرفه اقتصادی ندارد. بنابراین حدود ۱۵ درصد از بازار که در اختیار این شرکت های کوچک بوده، اکنون توسط چهار تولید کننده بزرگ تامین می شود. اگر مکانیزم واقعی سازی قیمت ایجاد شود، افزایش قییمت رخ نمی دهد.
نظر شما