بازار؛ گروه آب و انرژی: میادین نفتی و گازی فراوانی در کشور در نوبت توسعه قرار دارند که شوربختانه کمبود و نبود منابع مالی و سرمایه‌گذاری خارجی، توسعه عمده میادین یاد شده را به محاق ابهام فرو برده است. میادینی همچون فرزاد b، کیش که بدون شک اگر به بهره برداری رسیده بودند کمبود گاز تا این اندازه اقتصاد کشور را تهدید نمی کرد. بر اساس آنچه جواد اوجی وزیر نفت اعلام کرده زمستان امسال با کسری ۲۰۰ میلیون مترمکعبی گاز مواجه هستیم. کسری که به گفته کارشناسان این حوزه در سال های آینده هم وجودخواهد داشت، دلایل متعددی دارد. از بی توجهی به توسعه میادین گازی گرفته تا مصرف بالای انرژی و بهروی وری پایین.
تراز گاز کشور تا سال ۱۴۰۴ منفی خواهد بود یعنی مصرف از تولید پیشی خواهد گرفت. البته پیش بینی شده در سال ۱۴۱۰ به دلیل به ثمر رسیدن پروژه‌های افزایش تولید گاز از میادین جدید گازی دوباره تراز گازی کشور مثبت خواهد شد
روح اله کهن هوش نژاد تحلیل گر بازار انرژی با اشاره به این مطلب به خبرگزاری بازار می گوید: بیش از ۷۰ درصد کل انرژی کشور وابسته به گاز است. از این میزان حدود ۶۰ درصد وابسته به میدان گازی پارس جنوبی است. این یعنی بیش از ۴۰ درصد انرژی کشور وابسته به یک میدان است. این ترکیب انرژی کشور برخلاف اصول امنیت انرژی، غیر متنوع و آسیب‌پذیر است.
او همچنین با اشاره به این نکته که عمده میادین نفتی ایران در نیمه دوم عمر خود قرار داشته و دچار افت فشار هستند، ادامه داد : عمده این میادین برای افزایش ضریب بازیافت، به تزریق گاز نیاز دارند. با این وجود همواره در انتهای فهرست اولویت‌ها قرار می‌گیرند.
این کارشناس انرژی با اشاره به گزارش های آژانس بین المللی انرژی گفت: آمار تفکیکی نیز نشان می دهد که ایران حدود ۵ میلیارد دلار یارانه به نفت، ۱۲.۵ میلیارد دلار یارانه به برق و ۱۲.۲ میلیارد دلار یارانه به گاز تخصیص داده است.
میزان مصرف خانگی گاز حدود ۱۴۵ میلیون متر مکعب در روز، صنایع عمده حدود ۱۰۸ میلیون مترمکعب و مصرف گاز نیروگاه ها حدود ۱۸۵ میلیون متر مکعب برآورد می شود
سوخت ۱۸۵ میلیون مترمکعب گاز در نیروگاه ها
هرچند که ایران به عنوان دومین دارنده ذخایر گازی دنیا از ظرفیت فوق العاده ای در این حوزه برخوردار است که مورد استفاده قرار نگرفته اما نمی توان سهم مصرف بالای انرژی در کمبود ایجاد شده را نادیده گرفت. بر اساس آمارهای داخلی و نهادهای بین‌المللی، ایرانی‌ها جزو مُسرفان انرژی در جهان هستند. به‌طوری که گزارش نهادهای داخلی و خارجی از جمله سازمان بین‌المللی انرژی نشان می‌دهد، در ایران شدت مصرف انرژی ۵.۲ تا ۵.۷ برابر میانگین جهانی است. به این معنا که در ایران در حال تخریب انرژی هستیم؛ نه تولید و مصرف.
کهن هوش نژاد می‌گوید: آمارهای اعلامی در سند تراز تولید و مصرف که به تصویب شورای عالی انرژی رسیده، نشان می‌دهد میزان مصرف خانگی گاز حدود ۱۴۵ میلیون متر مکعب در روز بوده است. این در حالی است که مصرف گاز صنایع عمده حدود ۱۰۸ میلیون مترمکعب برآورد شده است.
او در ادامه مصرف گاز نیروگاه ها را حدود ۱۸۵ میلیون متر مکعب در روز اعلام کرد و افزود: این حجم از گاز در شرایطی در نیروگاه های کشور سوخته می شود که بسیاری از کشورها با توسعه نیروگاه های تجدید پذیر توانسته اند ضمن کاهش هزینه ها و مصرف سوخت، حجم آلایندگی خود را کاهش دهند.
کهن هوش نژاد همچنین بهره وری پایین نیروگاه ها را مورد انتقاد قرار داد و افزود: این حجم از گاز درحالی در نیروگاه های کشور سوخت می شود که راندمان این نیروگاه‌ها براساس اطلاعات سند تراز ۳۷ درصد و پایین‌تر از میانگین جهانی است. این راندمان در سیستم‌های تولید همزمان برق و حرارت به حدود ۸۰ درصد نیز می‌رسد.
میزان شدت انرژی کشور در طول ۱۰ سال گذشته رشد ۱۵ درصدی را تجربه کرده این در حالیست که این شاخص در سایر کشورهای جهان با کاهش ۲۰ درصدی مواجه بوده است
تراز گازی تا سال ۱۴۰۴ همچنان منفی خواهد بود
این کارشناس انرژی همچنین با اشاره به اهمیت سرمایه گذاری برای گذر از این بحران، گفت: تراز گاز کشور تا سال ۱۴۰۴ منفی خواهد بود یعنی مصرف از تولید پیشی خواهد گرفت. البته پیش بینی شده در سال ۱۴۱۰ به دلیل به ثمر رسیدن پروژه‌های افزایش تولید گاز از میادین جدید گازی دوباره تراز گازی کشور مثبت خواهد شد. اما تحقق این مهم به سرمایه‌ای معادل ۵۰ میلیارد دلار نیاز دارد که در صورت جذب این سرمایه اهداف تولیدی محقق خواهد شد.
این کارشناس انرژی که معتقد است با این روند تولید و مصرف، راهی به جز ارتقای بهره‌وری وجود ندارد، افزود: همچنین طبق برآوردهای سند، تراز گاز کشور مجدداً در سال ۱۴۲۰ منفی خواهد شد و مصرف از تولید پیشی خواهد گرفت. این موضوع حکایت از آن دارد که حتی در صورت اجرای پروژه‌های افزایش تولید برای مدت ۱۰ سال (۱۴۱۰ تا ۱۴۲۰) می‌توان تولید را با میزان مصرف انطباق داد اما در صورت تداوم روند فعلی مصرف و عدم اجرای پروژه‌های بهینه‌سازی در نهایت تولید از مصرف گاز عقب خواهد ماند.
رشد ۱۵ درصدی شدت انرژی در ایران
این کارشناس انرژی همچنین در ادامه سخنان خود با اشاره به این نکته که شاخص شدت انرژی در ایران از میانگین جهانی بالاتر است، افزود: میزان انرژی مورد نیاز برای تولید یک واحد از تولید ناخالص ملی هر کشور، شدت انرژی نام دارد. براساس آمارها، میزان شدت انرژی کشور در طول ۱۰ سال گذشته با حفظ روند نوسانی، رشد ۱۵ درصدی را تجربه کرده است. این در حالیست که این شاخص در سایر کشورهای جهان با کاهش ۲۰ درصدی مواجه شده است.
نظر شما