نسخه ای برای کسب و کارهای خرد در دوران کرونا

حسین یاوری- این روزها با نگاهی به اطراف به راحتی می توان دریافت  که چگونه بحران ویروس کرونا( Covid-19)  گسترش نگرانی، اضطراب و بی ثباتی را در جوامع بشری سبب شده است و در شرایط بحرانی اگر درست تصمیم سازی و به دنبال آن، تصمیم گیری نکنیم، چه بسا این نگرانی ها تشدید هم بشوند و پیامدهای عملی بسیار ناگواری داشته باشند.

در حال حاضر به دلیل نوپدیدبودن بیماری و فقدان عوامل پیشگیرانه یا مهارکننده مطمئن، یکی از مهم ترین و شاید تنها ابزار پیشگیری وکنترل این بیماری، به حداقل‌ رساندن آمد و شد افراد برای در معرض قرار نگرفتن با عامل مسبب بیماری(ویروس کووید 19) است؛ یعنی همان که به زبان مرسوم بهداشتی، رعایت شرایط قرنطینه است. با جدی شدن این موضوع یکی از  نگرانی های خواسته یا ناخواسته، چالش رکود اقتصادی در کشورها و وقفه ناگهانی کسب و کارها است که به روال همیشگی در گام نخست به طور مستقیم در کسب و کارهای خرد مشهود و ملموس است. درواقع  می توان از تولید و عرضه کنندگان کالا و خدمات کوچک به عنوان زیان دیدگان اصلی چنین بحران هایی یاد کرد اگرچه این رکود و تعطیلی کسب و کارهای خرد به زودی با تاثیرگذاری بر حلقه قبلی زنجیره تولید، توقف فعالیت کارخانجات را سبب می شود  و ممکن است بدترین وضعیت را در برخی مشاغل ایجاد کند.

با همه این اوصاف، نگارنده بر  این باور است در  میان انبوه آوار و خسارت های برجای مانده از این بحران، می توان روزنه های امیدبخشی را به نظاره نشست. در خلال تاریخ جوامع بشری،  بارها و بارها افراد نشان داده اند که حتی در بدترین وضعیت ها می توان انتظار داشت که بهترین نتیجه را مردم و سازمان هایی که به آنها تعلق خاطر دارند ، بروز دهند.

  به نظر می رسد در هر لحظه تاریکی لحظه های بی شماری از نور وجود دارد : حرکات کوچک دلسوزانه و ارتباط هایی که به افراد امکان می دهد خود واقعی شان را- با همه ظرفیت و قابلیت های بالقوه و به فعل درآمده شان- نشان دهند؛ با ارزیابی شرایط و سنجش توانایی های خود و ظرفیت نهفته جوامع و سازمان ها، نشان دهند که چگونه می خواهند کار و زندگی کنند و چگونه بین استمرار کسب و کارشان و رعایت شرایط قرنطینه ای ضروری برای تداوم حیات اجتماع، توازن و تعادل منطقی برقرار کنند .

اما به راستی در چنین شرایطی چگونه می توانیم برای تضمین کسب حداقل درآمد تولید و عرضه کنندگان کالا و خدمات کسب و کارهای خرد، چاره ای بیندیشیم؟ درواقع مسئله اصلی این است که چگونه می توانیم هم این وضعیت را به سمت کاهش اضطراب و نگرانی صاحبان این گونه مشاغل سوق دهیم و هم این که فضای همکاری همه جانبه در جامعه را که امروز بیشتر از هر زمانی لازم است، تحکیم بخشیم و بتوانیم راهبردی درست را حین بحران به کار ببندیم که صدالبته در مرحله اجرا نیازمند بهترین و کارآمد ترین تاکتیک و تکنیک هاست.

در ادامه مطلب، یکی از این راهبردها را که البته با نظرات سازنده مخاطبان و هم اندیشی همه طرف های ذینفع می توان در پی اصلاح و تقویت آن برآمد، طرح می کنیم؛ باشد که جرقه امیدبخشی در این مسیر دشوار باشد تا از طریق طوفان فکری درباره آن تصمیم سازی شود و کمکی برای تصمیم گیران در این برهه ی زمانی حساس باشد.

پیشنهاد مشخص نگارنده، اجرای  طرح پیش خرید کالا و خدمات است که به نظر، برای بسیاری از این کسب و کارها امکان پذیر خواهد بود؛ مثل گل و میوه و شیرینی فروشی ها،باشگاه های ورزشی، رستوران ها و فست فودها، عرضه کنندگان کتاب و فیلم و اقلام فرهنگی، خشکشویی،  حتی کمک به آرایشگاه ها با پیش پرداخت هزینه ها و... .

صد البته باید این مورد را هم بدانیم چه کرونا می آمد چه نمی  آمد، از سال ها قبل بحث انقلاب مهارت ها در دنیا مطرح شده که پیامد قطعی اش این است که خیلی از فرصت های شغلی ها برای اینکه افراد جویای کار، در آن ها ماهر نیستند، خالی خواهند ماند.

مقدمه ای بر جهش تجارت الکترونیک وبهره وری در دورکاری 

اما نکته ای که به برخی مهارت ها و سبک کار شتاب خواهد داد، دورکاری و توسعه تجارت الکترونیک و اقتصاد دیجیتال  است که بستر آن با شتابی دو چندان از همین حالا در حال آماده سازی و پیاده شدن است و در ادارات دولتی در برخی پست ها همین حالا هم اجرایی شده است.

 صد البته بر کسی پوشیده نیست یکی از تامین کننده های اصلی منابع مالی یا گردش پول در حوزه کسب و کارهای خرد برای پیش خریدهای کالا و خدمات می توانند کارمندان باشند.  از همین رو، در فرهنگ سازی و تبلیغات برای اجرایی شدن این کار خیر و خداپسندانه باید به آن ها به عنوان یکی از اقشار اصلی جامعه هدف طرح، توجه بیشتری مبذول شود.  در ترتیبات اجرایی این طرح می توان از دو طریق، مقدمات کار را فراهم کرد و آن را پیش برد: یا سازمان صنعت، معدن و تجارت در استان ها پیش قدم شود یا این که  اتحادیه ها و اتاق اصناف وارد میدان شوند و فهرستی از کالاها و خدماتی را که حداقل تا سه ماه آینده، بخشی از هزینه سرپاماندن کسب و کارها را تامین می کند، اعلام کنند تا با همکاری و هماهنگی بخش دولتی، کارمندان بتوانند با شرایط و تسهیلات مقتضی، آن ها را پیش خرید کنند یا این که مشتریان به طور مستقیم با عرضه کنندگانی که از قبل مشتری ثابت آن ها بوده اند و اعتماد متقابل به یکدیگر دارند، از طریق تلفن یا سامانه ها و نرم افزارهای آنلاین، وارد معامله شوند.

هم چنین اکنون زمان خوبی است که برای زمینه سازی و فراهم اوردن زیر ساخت های  صنعت گردشگری بعد از کرونا که با شتاب بیشتری راه بیفتد، با موافقت دولت و مجلس و دیگر ارکان حاکمیت، تعطیلی دو روز درهفته تصویب شود. ان شالله این بحران تا سه ماه دیگر فروکش خواهد کرد، ولی با این قبیل برنامه ریزی ها نه تنها بازگشت کسب و کارهای خرد و مشاغل حوزه خدمات به ریل رونق، سریع تر میسر خواهد شد، بلکه تحقق شعار و هدف «جهش تولید» را نیز به همراه خواهد داشت. به شرط آن که ما برای بزنگاه های تاریخی برنامه داشته باشیم و با برنامه های برخاسته از خرد جمعی و استفاده از نخبگان آن را به فرصت تبدیل کنیم .