بازار؛ گروه استان ها: همدان استانی بهره مند از ظرفیت های گردشگری و کشاورزی است به نحوی که اگر به داشته های خود اهمیت دهد و برای معرفی آنها بیشتر تلاش کند در رتبه بندی کشوری به جایگاه بهتری دست خواهد یافت.
گذشته از اینکه معرفی داشته های همدان آن را در سطح ملی و بین المللی مطرح خواهد کرد علاوه بر رقم زدن مهاجرت معکوس از شهرهای بزرگ به همدان؛ زمینه اشتغال بیشتر جوانان و به تبع آن تحقق توسعه و پیشرفت را سرعت خواهد داد.
همدان در بسیاری زمینه ها حرف برای گفتن دارد اما آنچه در این گزارش به آن می پردازیم امتیازی است که کمتر شامل حال استان های دیگر شده و در حالی همدان عنوان دار این برتری شده که متاسفانه آنچنان که باید از آن بهره های لازم را نبرده است.
موضوع مورد بحث سفال لالجین است؛ سفالی که به واسطه زیبایی بی نظیری که توسط هنرمندان خطه لالجین خلق می شود رنگ و لعابی قابل توجه به خود دارد و همین ویژگی موجب شده عنوانی جهانی به لالجین تعلق گیرد.
شهر جهانی سفال لالجین با ۱۵ هزار نفر جمعیت و بهره مندی از ۸۵۰ کارگاه سفالگری و ۲۵۰ فروشگاه عرضه محصولات سفال، بیش از ۲۰ درصد صادرات استان همدان را به خود اختصاص داده است
شهر جهانی سفال لالجین با ۱۵ هزار نفر جمعیت و بهره مندی از ۸۵۰ کارگاه سفالگری و ۲۵۰ فروشگاه عرضه محصولات سفال، بیش از ۲۰ درصد صادرات استان همدان را به خود اختصاص داده است.
لالجین همان خطه‌ای است که خاک را با هنر کیمیا می‌کند و مهم‌ترین مرکز تولید سفال در استان همدان به شمار می رود چراکه هنر سفالگری نسل به نسل به مردم شهر لالجین رسیده و هنر آبا و اجدادی مردم این شهر است تا آنجاکه بیش از ۸۰ درصد مردم این منطقه به‌طور مستقیم و غیر مستقیم، در این حرفه و کارهای مرتبط به آن اشتغال دارند.
هنر منحصربه‌فرد هنرمندان این دیار در تولید سفال به‌گونه‌ای است که سعی شده از تهیه مواد اولیه تا تولید، تکمیل، توزیع و صادرات سفال و سرامیک یا در لالجین انجام شود و یا در این شهر قابلیت انجام آن وجود دارد.
انتظار می رفت با جهانی شدن لالجین دیگر شاهد این مشکلات پیش پا افتاده نباشیم
این امتیاز در حالی به شهری کوچک اما پرآوازه در استان همدان تعلق دارد که هنوز هم که هنوز است هنرمندان و مردمان این شهر با مشکلاتی دست و پنجه نرم می کنند در حالی که انتظار می رفت با جهانی شدن لالجین دیگر شاهد این مشکلات پیش پا افتاده نباشیم.
گفتگو با کارشناسان نیز این موضوع را مورد تاکید قرار می دهد که اگر این عنوان به استانی غیر از همدان می رسید شاید وضعیتی به مراتب بهتر از وضعیتی که اکنون شهر جهانی لالجین با آن روبروست را شاهد بودیم.
کارشناس صنایع دستی استان همدان در همین خصوص در گفتگو با خبرنگار بازار به چگونگی انتخاب لالجین به عنوان شهر جهانی اشاره ای کرد و با بیان اینکه حدود ۵ سال پیش به دنبال ثبت جهانی دو شهر اصفهان و تبریز در سال ۲۰۱۵ به عنوان شهرهای جهانی صنایع دستی و فرش دستبافت در شورای عالی صنایع دستی، دو پرونده دیگر آماده و برای ثبت به شورای صنایع دستی جهان ارائه شد که یک پرونده مربوط به مشهد به‌عنوان شهر سنگ‌های قیمتی و یک پرونده مربوط به لالجین و مطرح شدن آن به عنوان شهر جهانی سفال و سرامیک بود، گفت: پس از مطرح شدن لالجین به عنوان کاندیدای شهر جهانی سفال اطلاعات مورد نیاز جمع‌آوری و طرح اولیه توسط اداره کل میراث فرهنگی همدان تهیه و به سازمان مرکزی ارسال شد که توسط شورای آسیا و اقیانوسیه صنایع‌دستی مورد تأیید قرار گرفت.
سپیده بیاتی با بیان اینکه در پی این رویداد و در مرحله داوری نهایی داوران برای بررسی شرایط لالجین وارد استان همدان شدند و بنابر اظهارنظرهای اولیه پرونده تأیید و سپس در مجمع عمومی شورای جهانی توسط روسای ۵ قاره تأیید شد؛ گفت: لالجین به طور رسمی در شهریور ماه سال ۹۵ ثبت جهانی شد.
ثبت شهرهای جهانی صنایع‌دستی مزایای بسیاری دارد که می‌توان آنها را در دو شاخه کلی «مزایای اقتصادی» و «مزایای فرهنگی و اجتماعی» دسته‌بندی کرد
بیاتی عنوان کرد: ثبت شهرهای جهانی صنایع‌دستی مزایای بسیاری دارد که می‌توان آنها را در دو شاخه کلی «مزایای اقتصادی» و «مزایای فرهنگی و اجتماعی» دسته‌بندی کرد که مزایای اقتصادی این دستاورد شامل معرفی محصولات در سطح جهانی، تبدیل شدن به برند بین‌المللی، فروش محصولات در سطح جهانی و درنهایت رونق کسب‌وکار هنرمندان و صنعتگران می‌شود و از سوی دیگر، از جمله نتایج مزایای فرهنگی و اجتماعی نیز می‌توان به معرفی زوایای فرهنگی جامعه موردنظر و استوار شدن پایه ملی‌فرهنگی صنایع‌دستی جامعه در سطح بین‌المللی اشاره کرد.
وی با بیان اینکه مسئولان گمان می کردند با ثبت جهانی همه چیز تمام می شود در حالی که ثبت جهانی مرحله اولیه کار بود و مراحل بعد از ثبت جهانی اهمیت بالایی داشت، گفت: اگر اتفاقی در این شهرها در راستای رونق اقتصاد صنایع دستی و پیشبرد هنری رخ ندهد این عنوان از شهر موردنظر گرفته می‌شود که گویا چنین خطری لالجین را تهدید می کند.
همدان به‌رغم دارا بودن شهر جهانی صنایع‌دستی از ظرفیت‌های این بخش به‌خوبی بهره نبرده است
بیاتی با بیان اینکه به نظر می رسد استان همدان به‌رغم دارا بودن شهر جهانی صنایع‌دستی از ظرفیت‌های این بخش به‌خوبی بهره نبرده است، گفت: از سال ها قبل مشکلاتی همچون قاچاق خاک لالجین، دپوی ضایعات سفال و سرامیک در حاشیه راه های آن، نبود ورودی مناسب در شهر لالجین و مواردی از این دست مطرح بوده اما برخی همچنان هم پابرجاست.
وی با اشاره به اینکه لالجین برای گردشگری و ارزآوری استان همدان بسیار مهم است اما برخی از مدیران به حرف به این نکته مهم اذعان دارند اما متأسفانه در حد شعار است؛ گفت: با توجه به اینکه یکی از اصلی‌ترین اهداف توسعه هر شهر، رونق گردشگری و جذب گردشگر است ایجاد ورودی‌های جذاب ضروری است و باید طراحی و ساماندهی وضعیت ورودی‌های شهر مدنظر باشد.
این کارشناس صنایع دستی بابیان اینکه پسماند تولیدی در شهر لالجین نیز موضوعی است که به سابقه تولید سفال و سرامیک در این شهر برمی‌گردد، گفت: این مسئله به معضل تبدیل‌شده است.
نبود همکاری نظام‌مند بین فروشندگان و تولیدکنندگان در مسیر تولید بر اساس سلیقه بازار
بیاتی با بیان اینکه استفاده از طرح‌ها و الگوهای قدیمی و همچنین کپی‌برداری غیرقانونی از طرح‌ها، نبود ساختار حمایتی از الگوها و طرح‌های ابداعی و جدید، نبود خدمات توسعه کسب‌وکار در زمینه طراحی تخصصی سفال و سرامیک و نبود همکاری نظام‌مند بین فروشندگان و تولیدکنندگان در مسیر تولید بر اساس سلیقه بازار نیز از دیگر مشکلات است؛ گفت: نبود مرکزی برای آموزش و فروش اینترنتی تولیدات را نیز باید به این موارد افزود.
یک از سفالگران لالجینی نیز در گفتگو با خبرنگار بازار بابیان اینکه جهانی شدن لالجین تاثیر چندانی بر تحول فضای شهری این دیار نداشته است، گفت: تنها نام لالجین جهانی شده و در عمل انتظارها برای جامعه محلی برآورده نشده است.
لالجین باید قبل از جهانی شدن مشکلات خود را حل می کرد چراکه حال که دیگر عنوان جهانی شدن را به دست آورده کمتر به حل مشکلات پرداخته می شود
ساعد نرگس پور با تاکید بر اینکه شاید بزرگترین مشکل این شهر علیرغم جهانی شدن، نبود زیر ساخت های مورد نیاز یک شهر جهانی باشد؛ گفت: لالجین باید قبل از جهانی شدن مشکلات خود را حل می کرد چراکه حال که دیگر عنوان جهانی شدن را به دست آورده کمتر به حل مشکلات پرداخته می شود.
وی با بیان اینکه شاهد بودیم در ماه های قبل از زمانی که هنوز عنوان شهر جهانی به لالجین داده نشده بود و برای کسب این عنوان تلاش می شد قدم های خوبی برای حل مشکلات برداشته شد، گفت: این روزها حتی گاهی مواد اولیه که مایحتاج اصلی ساخت سفال است به سختی به دست هنرمندان این شهر می‌رسد و تولید با مشکل مواجه شده است.
نبود بسته بندی مناسب برای تولیدات
نرگس پور مشکل دیگر را نبود بسته بندی مناسب برای تولیدات عنوان کرد و با بیان اینکه اخیرا عنوان شده دو برادر بالشتک هایی می سازند که در بسته بندی سفال و محفوظ ماندن آن از آسیب و شکستگی موثراست، گفت: به هر حال تا رسیدن به نقطه مطلوب راه طولانی در پیش است.
وی با تاکید بر اینکه مسئولان نباید به راحتی عنوان شهر جهانی را ا دست بدهند، گفت: باید برای حل مشکلات ریز و درشت لالجین بسیج شد و راه را برای تولید کنندگان و هنرمندان هموار کرد.
عضو انجمن صادرکنندگان سفال و سرامیک شهر جهانی سفال لالجین نیز با بیان اینکه فروش و صادرات سفال لالجین کاهش یافته است، گفت: عدم آشنایی و شاید بی‌رغبتی صنعت گران و تولید کنندگان صنایع دستی و محصولات فرهنگی نسبت به اهمیت، ضرورت و ارزش آفرینی بسته بندی و کمبود دستگاه های صنعتی پیشرفته و ضعف تکنولوژی به‌روز، در طراحی و تولید بسته بندی محصولات فرهنگی باعث شده فروش و صادرات سفال کاهش پیداکند.
فروش محصولات سفال و سرامیک آن هم با بسته بندی سنتی و استفاده از شانه تخم مرغ و روزنامه پیچ کردن سفال و مواردی از این دست در شان شهر جهانی سفال نیست
مهدی خوش سیرت بابیان اینکه همین موضوع باعث شده در خریدهای آنلاین که در دوران کرونا رایج شده در برخی از موارد با دریافت سفال شکسته شده در راه مقصد رضایتمندی مشتریان کاهش یابد؛ گفت: فروش محصولات سفال و سرامیک آن هم با بسته بندی سنتی و استفاده از شانه تخم مرغ و روزنامه پیچ کردن سفال و مواردی از این دست در شان شهر جهانی سفال نیست.
وی با تاکید بر اینکه جهانی شدن عواید زیادی برای لالجین داشته و این عنوان حق لالجین بوده و پس از این رویداد اعتبار تولیدکنندگان بالاتر رفته است، ادامه داد: سفال ما مشکل بسته‌بندی دارد و گران بودن تکنولوژی و مواد اولیه بسته‌بندی باعث شده تولیدکنندگان به این موضوع کمتر توجه کنند.
این سفالگر لالجینی اضافه کرد: نسبت به سال گذشته قیمت مواد اولیه چند برابر شده و باعث شده قیمت‌ها بالا برود و در مقابل متقاضی کمتر شود ضمن اینکه سفال از حالت کالای مصرفی خارج شده و به کالای تزیینی تبدیل شده و به عنوان اولویت به آن توجه نمی‌شود و در سبد خرید مردم جا ندارد.
آنچه مسلم است جادوی آب و خاک و رنگ در هنر سفالگری علاوه بر خلق یک اثر زیبا، تداعی کننده تاریخ پررمز و راز این هنر اصیل ایرانی است که در شهر جهانی لالجین نمود بیشتری دارد بنابراین یدک کشیدن عنوان شهر جهانی سفال با این بزرگی نیازمند فراهم کردن زیرساخت‌های لازم است که گاهی زیر سایه کم توجهی مسئولان قرار می گیرد اما باید بیش از این به موضوع توجه داشت.
نظر شما