بازار؛ گروه اصناف و بازرگانی: خبر عضویت ایران در سازمان شانگهای واکنش های زیادی به دنبال داشته است و بسیاری بر این باورند که گشایش اقتصادی زیادی در پی این الحاق راه است. رییس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین که به اثرات مثبت ابن الحاق خیلی امیدوار است، می گوید: اگر هوشیارانه عمل کنیم می توانید از این فرصت برای جبران خسارت های ناشی از تحریم ها و نبود ارتباط با کشورهای غربی استفاده کنیم.
او که معتقد است دولت روحانی ازبازارهای شرقی و چین به عنوان شریک استراتژیک خود غافل شد ادامه داد : این تصور که ایران فقط دنبال بهبود روابط و تجارت با چین است، تصور اشباهی است. در حال حاضر کشورهایی که از نگاه ما غربی‌ترین هستند؛ بیشترین رابطه را با چین در منطقه دارند. در دنیا چین شریک اول تجاریِ حدود ۱۳۰ کشور است یعنی تقریباً شریک اول تجاریِ دو سوم، دنیا چین است.
او همچنین در بخش دیگری از سخنان خود تاکید کرد که عضویت ما در سازمان همکاری های شانگهای به این معنی نیست که از فردا همه مشکلات ما حل خواهد شد اما بدون شک می تواند فرصت بالقوه بزرگی برای ما باشد. ضمن اینکه میزان فایده آن برای ما به عملکرد دستگاه دیپلماسی ما بستگی دارد.
متن کامل گفتگوی خبرگزاری «بازار» با «مجیدرضا حریری» رییس اتاق بازرگانی ایران و چین را در ادامه می خوانید:
دولت آقای روحانی به واسطه حضور در برجام و گفت و گوهای مکرر با غرب از چین که شریک استراتژیک ماست، غافل شد و بعد از شروع دوباره تحریم ها سعی کردیم که رابطمان را به سطح قبلی برسانیم اما دیگر فرصت را از دست داده بودیم
* عضویت ایران در سازمان همکاری های شانگهای چه تاثیری می تواند در بهبود تعاملات تجاری ما با اعضای این گروه، داشته باشد؟
ما در شرایط فعلی برای بهتر شدن وضعیت اقتصادی و بهبود روابط با دنیا دو سناریو پیش رو داریم. سناریو نخست مذاکرات وین و تلاش برای لغوتحریم ها و احیای برجام است. به طور قطع به نتیجه رسیدن این سناریو شرایط مطلوب تری را برای ایران ایجاد خواهد کرد. اما سناریو بعدی خنثی کردن اثرات تحریم از طریق حضور در پیمان های منطقه ای است. در واقع با حضور در پیمان های منطقه ای همچون سازمان همکاری های شانگهای آنچه را که در غرب از دست داده ایم را در شرق بدست خواهیم آورد.
نحوه ارتباط کشورهای عضو این سازمان شرایط خیلی خوبی را برای ایران ایجاد کرده است. در حال حاضر هند با روسیه و چین اختلافات زیادی دارد. چین و روسیه هم به نوعی مقابل هم هستند. حال آنکه ایران با هر ۳ کشور روایط سیاسی و اقتصادی خوبی داشته و می تواند از آن به بهترین نحو ممکن استفاده کند.
دیگر نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که در این سازمان دو تولیدکننده بزرگ انرژی دنیا یعنی روسیه و ایران و دو بازار بزرگ مصرف انرژی یعنی چین و هند وجود دارد. ضمن اینکه با عضویت در این سازمان فرصت مناسبی برای ارتباط گیری با بازارهای جنوب، جنوب شرقی آُسیاو آسیای میانه می تواند فراهم کند.
از طرفی عربستان سعودی که به نوعی رقیب ایران در بازار انرژی است هم به عنوان شریک گفتگو در این سازمان حاضر است. در واقع ما می توانیم از این طریق اختلافات و منازعات خود را با سعودی ها به حداقل برسانیم و روابط خود را با کشورهای جنوب خلیج فارس ترمیم کنیم.
یکی از سناریوهایی که باید در دولت سیزدهم پیگیری شود، خنثی کردن اثرات تحریم از طریق حضور در پیمان های منطقه ای است. در واقع با حضور در پیمان های منطقه ای همچون سازمان همکاری های شانگهای آنچه را که در غرب از دست داده ایم را در شرق بدست خواهیم آورد
*فکر می کنید اثرات مثبت این عضویت ظرف چه مدتی خودش را نشان بدهد؟
اما اینکه چقدر از این فرصت پیش آمده استفاده کنیم کاملا به عملکرد دستگاه دیپلماسی ما بستگی دارد. البته نشانه هایی از بهبود عملکرد در وزارت خارجه دیده می شود. ضمن اینکه انتصاب هایی که در این وزارتخانه صورت گرفته به نوعی نشان می دهد که دولت سیزدهم به دنبال بهبود روابط خود با کشورهایی آسیایی و حوزه خلیج فارس است. البته باید تاکید کنم که عضویت ما در سازمان همکاری های شانگهای به این معنی نیست که از فردا همه مشکلات ما حل خواهد شد اما بدون شک می تواند فرصت بالقوه بزرگی برای ما باشد.
*دولت سیزدهم مدت کمی است که فعالیت خود را آغاز کرده است. در شرایط فعلی آقای رییسی بیشتر باید روی کدام بخش تمرکز کند؟ بهبود روابط با کشورهای غربی یا شرقی؟
هم اکنون رقابت آمریکا و چین وارد مراحل تازه ای شده به طوری که شاهد انعقاد پیمان همکاری بین آمریکا، انگلیس و استرلیا بودیم. نباید فراموش کرد که درگیری چین و آمریکا می تواند یک فرصت خوب برای ما باشد. کافی است که هوشیارانه عمل کنیم و در منطقه آسیا شرایطی را برای جبران خسارت تحریم ها و نبود ارتباط با کشورهای غربی ایجاد کنیم.
*با توجه به اینکه چین مهم ترین عضو این سازمان همکاری است. عضویت در این سازمان چه تاثیری می تواند روی توسعه همکاری های تجاری ما با چین داشته باشد؟
بعضی از اقتصادها هستند که مکمل همدیگر هستند مانند اقتصاد کشور ما و چین. بیشترین صادرات ما انرژی و مواد اولیه است. از آن طرف چین بزرگترین واردکننده این محصولات بوده و از آن طرف بزرگترین صادرکننده ماشین آلات و تکنولوژی است. بنابر این طبیعی است که چین می تواند شریک استراتژیک مناسبی برای ما باشد.
اقتصاد چین و ایران مکمل هم هستند. این در حالی است که روس ها نمی توانند مکمل تجاری ما باشند به همین دلیل سطح روابط ما با هم هیچ گاه از ۳ میلیارد دلار فراتر نرفته است
*روسیه دیگر عضو اصلی این سازمان است. آیا می توان امیدی به بهبود سطح تعاملات اقتصادی با روس ها هم داشت؟
اینکه ما از این فرصت چقدر استفاده کنیم کاملا بستگی به خود ما دارد. اما نباید فراموش کرد که برخلاف چین، روس ها نمی توانند مکمل تجاری ما باشند. با وجود اینکه ایران با روسیه هم از نظر سیاسی، هم نظامی، هم امنیتی و هم همسایگی منطقه جغرافیایی نزدیکی بیشتری دارد اما روابط اقتصادی ما با این کشور هیچ گاه نتوانسته رشد کند. در بهترین حالت تعاملات تجاری ما با روس ها ۳ میلیارد دلار بوده است. دلیلش هم این است که اقتصاد ما با روسیه شبیه هم است. آنچه که ما به دنیا می‌فروشیم روسیه هم در کنار ما فروشنده است، نفت، گاز، فولاد، مس و… به نوعی رقیب ماست، آنچه که ما نیاز داریم بخریم روسیه هم می‌خواهد بخرد (ماشین‌آلات، تکنولوژی) یعنی نمی‌توانیم با روسیه در اقتصاد، کار بلندمدت بزرگی انجام بدهیم، شرایط ما شبیه هم است و رقیب هم هستیم.
دولت قبلی بیش از اندازه به احیای روابط ایران با غرب امیدوار بود و به پالس های مثبتی که از سوی چینی ها فرستاده می شد، توجه چندانی نداشتند. در دولت روحانی از شرق و چین به عنوان شریک استراتژیک خود غافل شدیم
*به نظر شما ارتباط ما با چین در دولت آقای روحانی چطور بوده است؟ چقدر از این وجه اشتراکاتی که شما به آن اشاره کردید در مسیر بهبود روابط اقتصادی استفاده کردیم؟
این تصور که ایران فقط دنبال بهبود روابط و تجارت با چین است، تصور اشباهی است. در حال حاضر کشورهایی که از نگاه ما غربی‌ترین هستند؛ بیشترین رابطه را با چین در منطقه دارند. در دنیا چین شریک اول تجاریِ حدود ۱۳۰ کشور است یعنی تقریباً شریک اول تجاریِ دو سوم، دنیا چین است. پس ناخودآگاه چین می تواند شریک نخست تجاری ایران هم باشد اما برخی از مسئولین ترجیح می دهند که التماس دولت های غربی را بکنند.
اما برگردیم به سوال شما. هر بار که دولت های ایران عوض می شود، چین علائم مثبتی را برای بهبود روابط با ما می فرستد. این پالس های مثبت در ابتدای دولت روحانی هم برای ایران فرستاده شد. اما متاسفانه دولت قبلی بیش از اندازه به احیای روابط ایران با غرب امیدوار بود و به پالس های مثبتی که از سوی چینی ها فرستاده می شد، توجه چندانی نداشتند. در واقع در سال های گذشته به خصوص ۵ سال نخست دولت روحانی از شرق و شریک استراتژیک خود یعنی چینی ها غافل شدیم. البته بعد از شکست برجام آقای روحانی دوباره به سمت چینی ها گرایش پیدا کردند اما دیگر فرصت طلایی خود را از دست داده بودیم .
نظر شما