دولت برای بازار سیمان علاجی بکند تا در برنامه ساخت یک میلیون واحد مسکونی با مشکل مواجه نشود

بازار؛ گروه استان ها: شرکت های مرتبط با سیمان و صنعت ساختمان در ماه های گذشته به دلیل افزایش قیمت سیمان، تعطیلی و اختلال در فعالیت کارخانه های تولید سیمان به دنبال قطعی برق آسیب زیادی دیدند. شرکت های «ایران فریمکو ، پارس لانه و اسکلت بتنی ایران» از جمله شرکت هایی هستند که حدود ۴۰ سال در زمینه تولید بتن آماده و قطعات پیش ساخته و پیش تنیده بتنی در البرز فعالیت دارند . برای اطلاع از شرایط این صنعت با «علی اصغر کیهانی» مدیر ارشد این شرکت ها و بنیانگذار صنعت نوین بتن در ایران، گفتگو کردیم که مشروح آن را با هم می خوانیم.

* از فعالیت و تنوع تولید خود بگویید
مجموعه شرکت های متبوع من در کنار داشتن بزرگترین ظرفیت های تولید، تقریبا تمامی قطعات بتنی پیش ساخته و پیش تنیده، انواع جداول بتنی و کف پوش بتنی پیش ساخته با دوام بالا، نیوجرسی های بتنی و نیز فلاور باکس و قطعات بتنی سازه ای و دال های بتن پیش ساخته ترافیکی و غیر ترافیکی و نیز سازه های بتنی پیش ساخته صنعتی را تولید می کنند.

*برای تامین مواد اولیه با چه چالش ها و مشکلاتی مواجه هستید؟
سیمان بعنوان مهمترین ماده اولیه کارخانجات بتن آماده و قطعات بتنی پیش ساخته در ماه های اخیر با چالش های بزرگی از نظر تامین مواد اولیه مواجه شده است. تصمیم گیرندگان سیمان، بی آنکه نظر صاحبان صنعت بتن و قطعات بتنی استاندارد را که بزرگترین مصرف کنندگان سیمان کشور هستند، جویا شوند، در یک اقدام بدون کارشناسی، توزیع سیمان را بدون ضابطه وارد بورس کردند و از طرفی قوائد و مقررات توزیع کالا در بورس را نیز رعایت نکردند و همین باعث شد قیمت سیمان با افزایش تا سیصد درصدی ظرف کمتر از دو ماه مواجه شود.  

*قطعی های برق چه تاثیر و آسیبی روی تولید و تجهیزات و ماشین آلات شما داشت؟
کارخانجات بتن آماده اغلب دارای موتور برق اضطراری هستند، اما قطعی برق حتی برای صنایع بتن آماده نیز خسارت بار بوده و انکارناپذیر است و برازنده کشور ما نیست که سرشار از ذخایر انرژی باشیم و هم زمان قطعی برق هم داشته باشیم. البته به نظر من در آینده کارخانجات تولیدی لازم است برای چنین روزهایی نسبت به تجهیز موتور برق اضطراری اقدام کنند.

بخاطر آشفتگی بازار سیمان، ظرفیت تولید همه کارخانجات بتن با کاهش بیش از ۵۰ درصدی مواجه شده است. حتی در یک ماهِ اوایل ورود سیمان به بورس، کارخانجات بتن کمتر از ده درصد فعالیت همیشگی خود کار کرده اند

اغلب کارخانجات بتن آماده، موتور برق اضطراری دارند و از این بابت مسئله چندان برای آنها بصورت حاد در نیامده است. با این حال برای کارخانجاتی که فاقد برق اضطراری هستند این شرایط واقعا سخت و خسارت بار است. ولی قطعی برق غیر مستقیم بخاطر مشکلاتی که در توزیع سیمان ایجاد کرد در کار تولیدکنندگان بتن آماده و قطعات بتنی موثر بوده و خسارات هنگفتی به این کارخانجات وارد کرد.

*در حال حاضر با چند درصد ظرفیت فعالیت و تولید دارید؟
بخاطر آشفتگی بازار سیمان، ظرفیت تولید همه کارخانجات بتن با کاهش بیش از ۵۰ درصدی مواجه شده است. حتی در یک ماهِ اوایل ورود سیمان به بورس، کارخانجات بتن کمتر از ده درصد فعالیت همیشگی خود کار کرده اند.

* رقابت بازار شما چطور است؟
صنعت بتن آماده در ۹۵ درصد مناطق کشور به نحوی سرمایه گذاری کرده اند که مشتریان بتن آماده قادر هستند از ده تا پانزده واحد تولید بتن آماده نسبت به تامین نیاز های خود اقدام کنند، لذا رقابت شدیدی بین کارخانجات بتن آماده و قطعات بتنی در کشور وجود دارد که البته این رقابت بیشتر سازنده است و در کنار افزایش کیفیت و تکنولوژی کارخانجات بتن در نهایت به سود مردم و جامعه است.

به بیان دیگر کارخانجات بتن آماده اغلب از نظر قیمت با حداقل سود کار می کنند و محدوده قیمت بتن در هر منطقه پایین ترین قیمت این محصول با توجه به قیمت تمام شده آن هست، اما در کنار این تولیدکنندگان بتن رقابت زیادی بر سر کیفیت تولیدات خود دارند. البته پس از ورود سیمان به بورس همانطور که سازمان استاندارد نیز اخیرا" تذکر داده ، زمینه های تولید و مصرف بتن های دست ساز در جامعه افزایش یافته است که باعث نگرانی عمیق جامعه مهندسی شده است.  

*تذکر اخیر سازمان استاندارد مبنی بر افت کیفیت ساخت و سازها بخاطر توزیع سیمان در بورس براساس چه منطقی بود؟  
متاسفانه کارخانجات سیمان و مسئولین مربوطه در وزارت صمت در اقدامی عجیب دست به انحراف افکار عمومی درباره تذکر استاندارد زدند. سازمان استاندارد نگفته بود که بخاطر توزیع سیمان در بورس، کیفیت سیمان پایین آمده است بلکه نظر سازمان استاندارد معطوف به مرحله مصرف سیمان بود. سیمان در کشورما براساس استاندارد تولید می شود و کیفیت سیمان داخلی در محدوده استاندارد قراردارد، هر چند می تواند کیفیت بالاتری هم داشته باشد چرا که کارخانجات سیمان پائین ترین رده مقاومتی سیمان را تولید می کنند. منتهی تذکر استاندارد درباره مصرف سیمان بود.

با توزیع سیمان در بورس، زمینه های مصرف دستی سیمان و ساخت بتن های غیر استاندارد درپای کار ساختمانها افزایش یافته است و این بخاطر نادیده گرفتن شرایط کارخانجات بتن آماده استاندارد بود

سیمان که بصورت استاندارد تولید می شود یک ماده اولیه است و برای مصرف نهائی باید بصورت بتن آماده و یا قطعات بتنی پیش ساخته و یا ملات بنائی به مصرف برسد. با توزیع سیمان در بورس، زمینه های مصرف دستی سیمان و ساخت بتن های غیر استاندارد درپای کار ساختمانها افزایش یافته است و این بخاطر نادیده گرفتن شرایط کارخانجات بتن آماده استاندارد بود.

از طرفی درخواست استاندارد این بود که سیمان مصرفی در بخش بنائی نیز در قالب سیمان پاکتی توزیع شود، بر اساس استاندارد سیمان های بنائی نیز می تواند تولید شود. توزیع سیمان مخصوص سازه ای در قالب پاکتی به ترویج مصرف بتن غیر استاندارد منجر شده است و کارخانجات سیمان نیز باید از فراهم کردن زمینه های مصرف غیر استاندارد سیمان جلوگیری کنند.

تولید سیمان بنائی که اتفاقا برای کارخانجات سیمان مقرون به صرفه است، چرا که در سیمان بنائی کلینکر کمتری مصرف می شود. لذا بطور کلی مسئولین و بالاخص کارخانجات سیمان سعی در ایجاد انحراف در تذکر استاندارد داشتند.

اینکه مسئولین مربوطه تذکر استاندارد درباره توزیع غیر استاندارد سیمان را نادیده گرفتند، البته قابل پیگیری است و به نظر می رسد سازمان استاندارد در این باره در حال بررسی های حقوقی بیشتر است.

*ورود سیمان به بورس را چطور ارزیابی می کنید؟
سیمان کالایی است که در مرحله مصرف حالت انحصاری دارد، بدین نحو که هیچ جایگزین دیگری ندارد. از طرفی امکان واردات آن نیز تقریبا منتفی است چرا که هزینه های حمل سیمان بالاست، به این دو عامل در ایران یک عامل دیگر نیز اضافه شده است و آن هم اینکه سیمان در مرحله تولید نیز شکل انحصاری دارد به نحوی که بیش از ۶۵ درصد از تولید سیمان کشور توسط چند هلدینگ بزرگ انجام می گیرد و البته انجمن صنفی سیمان نیز گاها خارج از وظایف انجمن صنفی، وارد حوزه های قیمت گذاری و تعیین قیمت می شوند و در کنار آن البته هماهنگی هائی جهت کنترل میزان عرضه سیمان به منظور افزایش قیمت در فصل های کاری بوجود می آورند که این قبیل اقدامات حتی قابل پیگیری قضایی است.

لذا به نظر می رسد که ورود سیمان به بورس، همانطوریکه در عمل نیز شاهد آن بودیم صرفا" با هدف ایجاد تنش قیمتی و افزایش قیمت با ایجاد اختلال در عرضه صورت گرفته است و آرامش نسبی فعلی که از دو هفته پیش بوجود آمده باز ناشی از عملکرد کارخانجات سیمان بوده و همین امر دلیل کافی برای این امر است که تنش های قیمتی ماههای گذشته همگی مصنوعی بوده است.

به نظر می رسد که ورود سیمان به بورس، همانطوریکه در عمل نیز شاهد آن بودیم صرفا" با هدف ایجاد تنش قیمتی و افزایش قیمت با ایجاد اختلال در عرضه صورت گرفته است و آرامش نسبی فعلی که از دو هفته پیش بوجود آمده باز ناشی از عملکرد کارخانجات سیمان بوده و همین امر دلیل کافی برای این امر است که تنش های قیمتی ماههای گذشته همگی مصنوعی بوده است

یکی ازکارخانجات سیمان ظرف دو هفته اخیر ۱۸۰ هزار تن سیمان عرضه کرده است که بیش از ۶۰ هزار تن آن بصورت فروش نقدی بوده، این یعنی در هفته ها و ماههای گذشته نیز این سیمان در کارخانه مذکور وجود داشت.

یکی از نمایندگان مجلس نیز اعلام کرد که در اوج بحران قیمتی سیمان، از یک کارخانه سیمان بازدید کرده که بیش از نیم میلیون تن سیمان و کلینکر ذخیره در انبار داشته اما بصورت هماهنگ شده از عرضه آن خودداری کرده بود، به نظر می رسد کارخانجات سیمان از آشفتگی تغییر دولت دنبال ماهی گیری از آب گل آلودی بودند که خودشان آن را گل آلود کرده بودند و در این باره نیز البته به ظاهر موفق شده اند.

دولت برنامه ای برای ساخت یک میلیون واحد در سال را بعنوان برنامه اصلی و کلیدی خود اعلام کرده البته اقدام مثبتی است، اما به نظر می رسد کارخانجات سیمان با نیت سوء استفاده از این اقدام باعث تنش آفرینی های فراوانی در طول ۴ سال خواهند بود و چنانچه دولت برای این موضوع علاجی نکند، افزایش قیمت مصالح ساختمانی، برنامه های ساخت مسکن دولت را با بحران اساسی مواجه خواهد کرد.

به نظر می رسد لازم است دولت جدید درباره سیمان نگاه کلانی داشته باشد و ادامه حضور سیمان در بورس همواره به عنوان یک نارنجکی که ضامن آنرا کشیده اند عمل خواهد کرد و در سالهای آتی کارخانجات سیمان تمام اهداف مالی خود را در قالب بازی با قیمت سیمان در فصل های کاری جبران خواهند کرد.