مهران ابراهیمیان؛ بازار: علیرضا آتشک، مدیرعامل موسسه رعد الغدیر که صدها نفر از معلولین را تا کنون با آموزش و ایجاد فضای مناسب مشغول به کار کرده گلایه های زیادی از عملکرد دولت در قبال معلولان دارد. پیش از مصاحبه با وی به سالن های متعدد مراکز پاسخگویی تلفنی و اخذ نظر سنجی که شمار زیادی از معلوان در ناجا مشغول به کار بودند رفتم. زوج های معلولی که یکدیگر را د آنجا یافته، ازدواج کرده اند و تنها خواسته شان سفارش کار بود. در مرکز مذکور آموزش کامپیوتر، خیاطی سفالگری و... نیز بود که در راستای توانمند سازی معلولان و با کمک خیرین ساماندهی شده بود. جهت آشنایی با خدمات این مرکز و کارآفرینی اجتماعی در ادامه گفتگوی خبرگزاری بازار را با علیرضا آتشک مدیر عامل موسسه رعد الغدیر بخوانید.
همچنان در مناقصه هم شرکت می کنیم اما اگر یک بلوغ فکری وجود داشته باشد و دولت نباید به ما به عنوان بیزنس بخش خصوصی نگاه کند بلکه باید ما را همکار خود قلمداد کند که برای یک معضل اجتماعی که ۶۰درصد معلولین با بیکاری مواجه اند، کمک کردیم که اشتغال با رشد همراه شود
*یکی از مهم ترین فعالیت های که در این مرکز انجام می شود مربوط به بحث call center است، سرآغاز این ایده از کجا بود؟
در این موسسه همانند سایر موسسات و امور خیریه با رویکرد توانمندسازی افراد کار می شود، سال های متمادی است که به معلولین جسمی حرکتی خدمات رایگان آموزش، توانبخشی، دندانپزشکی و خدمات حمایتی ارایه می شود اما رویکرد مان این است که به جای ماهی دادن ماهیگیری را آموزش دهیم. با وجود توانمندسازی بسیاری از این افراد، سایر دستگاه ها وظیفه اشتغال آن ها را عهده دار بودند که نتوانستند به وظیفه خودشان عمل کنند و این طور شد که خودمان مجبور شدیم از ۱۰سال پیش تاکنون به حوزه اشتغال ورود پیدا کنیم تا یک مدل مینیاتوری را به عنوان الگو راه اندازی کنیم تا به توانمندی این افراد پی ببرند.
در بخش call center یا مرکز تماس چندین تجربه را در کشورهای مختلف بررسی کردیم و متوجه شدیم که یکی از بهترین شغل هایی است که برای این قشر با وجود نشستن بر روی ویلچر از تمرکز بالایی برخوردار هستند، ایجاد یک ارزش افزوده را به دنبال دارد، پیرو این قضیه از سال ۱۳۹۶ و از سوی سازمان تنظیم مقررات توانستیم به عنوان اولین موسسه خیریه در این حوزه مجوز فعالیت را اخذ کنیم. افرادی که بر روی ویلچر هستند یا مشکلات جسمی -حرکتی پس از گذراندن آموزش های فنی حرفه ای لازم، مهارت های فن بیان و کنترل خشم در این مرکز مشغول به کار می شوند. افراد دوره دیده اغلب دارای حداقل تحصیلات دانشگاهی کارشناسی هستند.
ما در این مرکز کار بیزینسی انجام می دهیم با این تفاوت که کارآفرینی اجتماعی خیریه برای حل یک مسأله اجتماعی است و سود آن به جیب کسی نمی رود بلکه به موسسه باز می گردد و برای امور آموزش و توانمندی معلولان صرف می شود.
موسسه خیریه رعد الغدیر به عنوان پیشگامان این حوزه برای نخستین بار در کشور این کار را انجام داده است و در حال حاضر ۲۰۰ نفر در این موسسه به طور مستقیم تحت پوشش بیمه قرار دارند و مشغول به کار هستند. اکثر افراد در مرکز تماس مشغول فعالیت اند اما در کارگاه های تولیدی، صنایع دستی، خیاطی و... حضور دارند. تلاش شده است که مدلی ایجاد شود که معلولین جسمی -حرکتی خدمات پشتیبانی تلفنی، فروش تلفنی، نظر سنجی و بسیاری از خدمات غیر حضوری در اوج کرونا را انجام دهند و با حداقل حقوق و بیمه و قوانین کار این امر برای آن ها در حال وقوع است.
* با توجه به حرکت به سمت اقتصاد دیجیتال برمبنای این موضوع تغییراتی در مشاغل مرتبط با این حوزه به وجود می آید که بحث دورکاری بیشتر مطرح خواهد بود و از سوی دیگر پیش‌بینی‌ها حاکی از این است که بحث call center از طریق هوش مصنوعی پیگیری شود، آیا برای این موضوع برنامه خاصی را تعریف کردید؟
در یک بخشی از این خدمات با تربیت این افراد در حوزه برنامه نویسی تلاش می شود اما با توجه به تحقیقات صورت گرفته در بازار و ظرفیت این شغل حداقل تا ۱۰سال آینده نیاز به اپراتور تلفن در بخش گسترده ای از این خدمات وجود دارد و بسیاری از خدمات را نمی توان به هوش مصنوعی واگذار کرد.
در برنامه های موسسه ایجاد ۵۰۰شغل در چهار سال آینده به صورت دورکاری با توجه به امکانات زیر ساختی در دستور کار داریم است تا از بچه هایی که دارای معلولین بیشتر و ضایعه نخاعی هستند و امکان جابه‌جایی برای آن ها وجود ندارد اما از توان حداقلی و بیان کافی برخوردار هستند، استفاده شود که در این راستا تلاش مان این بوده است که با کمک خیرین تجهیزات مورد نیاز این مشاغل را برای آن ها فراهم سازیم تا این کار در منازل این عزیزان گسترش پیدا کند که امیدواریم اوضاع اقتصادی بهبود پیدا کند چرا که هر اندازه که رونق اقتصادی بیشتر باشد، ارایه خدمات پشتیبانی بیشتر خواهد بود.
نزدیک به هشت ماه است که به دنبال یک وام هستیم دولت می گوید به ازای استخدام هر نفر تسهیلات ۴درصد اعطا می کند با این که ۲۰۰نفر در این مرکز استخدام هستند و نزدیک به شش ماه است که از یک بانک پیگیری می کنم حتی از منزل مسکونی خودم تا هیات مدیره برای تضامین بانکی استفاده کردم اما آن قدر موانع وجود دارد که با گذشت شش ماه از سال از شعار مانع زدایی اثری ندیدم
*با توجه به آموزش نرم افزار کامپیوتر و برنامه نویسی به مددجویان این موسسه در این مرکز، توضیح بفرمایید.
در این مرکز ۲۹ رشته زیر نظر سازمان آموزش فنی و حرفه ای به افراد معلول آموزش و مدرک هم داده می شود و به جز خود مجموعه نزدیک به ۷۵۰ نفر بیرون از مجموعه مشغول به کار شدند یعنی به واسطه واحد کاریابی بچه های آموزش دیده شناسایی می شوند و بنا به نیاز بسیاری از شرکت ها به اپراتور، در حوزه خدماتی از مهارت این افراد استفاده می شود. در مجموع تمامی افراد این مجموعه تمامی آموزش ها را در این مرکز دریافت کردند و با خدمات آموزشی و حتی مهارت های ۱۰ گانه آموزشی را به عنوان یک پکیج برای تربیت نیروی انسانی توان یاب با ویژگیهای خاص مشغول به کار می شوند که یک بخشی را ما استفاده می کنیم و بخش دیگر نیز در خارج از این محیط مشغول به کار می شوند.
* با توجه به فعالیت مددجویان در کارگاه های صنایع دستی آیا برای بازاریابی آن ها اقدامی انجام شده است؟
در این بخش پیش تر از call center ورود پیدا کردیم به طوری که از ۱۰۰نفر از ۲۷مرکز مشابه این موسسه که در کشور وجود دارد، بعضا از موسساتی که فعالیت بیشتری دارند، محصولاتی تولیدی آن ها را پیش خرید می کنیم و در مراکز فروشی که در شمال و مرکز تهران داریم، آنها را بفروش می رسانیم. علاوه براین با فروشگاه های اینترنتی نیز در حال همکاری هستیم به طوری که به صورت امانی محصولات صنایع دستی از ما دریافت می کنند. در هر صورت شرایط ناشی از بیماری کرونا در دوسال اخیر رکودی را ایجاد کرده است اما ما توانستیم به ۵۰درصد ظرفیت این فعالیت را ادامه دهیم و جای رشد در این حوزه بسیار وجود دارد که به حمایت های جدی نیاز داریم.
*در حوزه بازاریابی دیجیتالی و فروش اینترنتی محصولات موسسه برنامه‌ریزی انجام شده است؟
بله، از طریق فضای مجازی فروش اینترنتی انجام می شود و به تازگی فردی در این حوزه ورود کرده است که در پلتفرم های موجود محصولات را عرضه و به فروش می رساند، در تلاش هستیم که این اتفاق را بهتر رقم بزنیم.
سازمان های مردم نهاد در دنیا به عنوان بخش سومی هستند که کار اصلی آن ها تسهیل گری و مطالبه گری و کمک به قانون گزاری است زیرا در کف جامعه مسایل را می بینند و ما از این جهت یک گام فراتر برداشتیم و به دلیل کار نکردن بسیاری از مجموعه ها وارد اشتغال شدیم و برای خدمت رسانی بهتر به معلولین برای آن ها مرکز دندانپزشکی، واحد توانبخشی و... راه اندازی کردیم و به نسبت هم موفق بودیم
*انتظارات این موسسه از مسئولین چیست؟
یکی از دلایلی که می توان گفت اکنون در این نقطه قرار گرفتیم نشان از عمل نکردن مسئولین نسبت به وظایفشان است یعنی در حد یک وزارتخانه کوچک در این مرکز کار می کنیم . سازمان های مردم نهاد در دنیا به عنوان بخش سومی هستند که کار اصلی آن ها تسهیل گری و مطالبه گری و کمک به قانون گزاری است زیرا در کف جامعه مسایل را می بینند و ما از این جهت یک گام فراتر برداشتیم و به دلیل کار نکردن بسیاری از مجموعه ها وارد اشتغال شدیم و برای خدمت رسانی بهتر به معلولین برای آن ها مرکز دندانپزشکی، واحد توانبخشی و... راه اندازی کردیم و به نسبت هم موفق بودیم.
رییس جمهور برای افتتاح یک کارخانه ۴۰نفره یک تیم رسانه ای وجود دارد اما در این مرکز که ۲۰۰نفر با معلولیت های شدید کار می کنند توجه نشده و انتظار داریم که رئیس جمهور جدید با آشنایی این مرکز امکان اشتغال بیشتر را برای معلولان و توانبخشی افراد را فراهم کنند.
حداقل کمک دولت به ما در بخش سرمایه در گردش است، نزدیک به هشت ماه است که به دنبال یک وام هستیم دولت می گوید به ازای استخدام هر نفر تسهیلات ۴درصد اعطا می کند با این که ۲۰۰نفر در این مرکز استخدام هستند و نزدیک به شش ماه است که از یک بانک برای دریافت یک میلیارد تومان پیگیری می کنم حتی از منزل مسکونی خودم تا هیات مدیره برای تضامین بانکی استفاده کردم اما آن قدر موانع وجود دارد که با گذشت شش ماه از سال از شعار مانع زدایی اثری ندیدم.
ما به عنوان کار آفرین در این اوضاع اقتصادی می جنگیم. نکته بعدی جا به جایی این افراد برروی ویلچر در مرکز با توجه به عدم امکان استفاده در مترو و اتوبوس، هزینه های رفت و آمد مشکل است و کمک شهرداری نیز در این حوزه تا حدی است و از سوی دیگر مسایل معیشتی آن ها مطرح است. متاسفانه دست تنهاییم و تنها قانون حمایتی که وجود دارد پرداخت حق بیمه سهم کار فرماست که بهزیستی باید با توجه به اشتغال آن ها از دوسال پیش و طبق قول وزیر کار که تاکید کرد که تامین اجتماعی از ما پول بیمه را دریافت نکند، پرداخت می کرد زیرا کاری که ما انجام می دهیم هزینه بزرگی را از دوش دولت برداشته است.
هنگامی که افراد مشغول به کار می شوند یارانه و حمایت ها قطع می شود و توانمند می شوند و همان یارانه ها باید صرف اشتغال شود، متاسفانه دو سال است که از سمت بهزیستی این اتفاق نیفتاده است و اکنون با تاخیر پرداخت می شود البته سال گذشته حمایت شد اما اگر حق بیمه سهم کار فرما به عنوان مشوق برای این نوع موسسات وسر موقع و به درستی پرداخت شود، کمک بزرگی در این حوزه است.
با تسریع در اعطای تسهیلات و مانع زدایی در این حوزه می توان افراد بیشتری را مشغول به کار کرد.
در کشور های دیگر، دولت به عنوان یک بخش مهم اقتصادی کشور علاوه بر سایر کمک ها، کمک های نقدی را دارند زیرا بر این اعتقادند که با کمک به حل مشکل یک فرد دچار معلولیت یا آسیب جسمانی، خانواده و جامعه احساس راحتی می کنند به همین دلیل حمایت می کنند در کشور ما نیز باید دولت از این افراد حمایت کند و محصولات آن ها را با دیدگاه مناسب تر خریداری کنند و این گونه نباشد که با شرایط سخت و شرکت در مناقصات بتوانیم این مرکز را مانند زغال کف دست نگهداریم.
شرایط برابری برای بهره مندی از مناقصات و گرفتن کارها وجود ندارد اما با این وجود در مناقصه ها شرکت و با افراد سالم و شرکت ها رقابت می کنیم و در همین شرایط به لطف خداوند دوام آوردیم اما عقل و منطق رفاهی حکم می کند که دولت بدون مناقصه ویا با اولویت، بسیاری از کارها را واگذار کند و از ما شفافیت بخواهد
*بچه های که دارای معلولیت هستند، در مناقصات اولویت ندارند؟
یکی از مسایل ما این است که شرایط برابری برای بهره مندی از مناقصات و گرفتن کارها وجود ندارد اما با این وجود در مناقصه ها شرکت و با افراد سالم و شرکت ها رقابت می کنیم و در همین شرایط به لطف خداوند دوام آوردیم اما عقل و منطق رفاهی حکم می کند که دولت بدون مناقصه ویا با اولویت، بسیاری از کارها را واگذار کند و از ما شفافیت بخواهد.
*آیا در بخش دولتی، مانند وزارتخانه هایی که به پاسخگویی نیاز دارند مانند وزارت کار این همکاری با موسسه خیریه وجود دارد؟
ما با وزارت کار در حال همکاری هستیم و همچنان در مناقصه هم شرکت می کنیم اما اگر یک بلوغ فکری وجود داشته باشد و دولت نباید به ما به عنوان بیزنس بخش خصوصی نگاه کند بلکه باید ما را همکار خود قلمداد کند که برای یک معضل اجتماعی که ۶۰درصد معلولین با بیکاری مواجه اند، کمک کردیم که اشتغال با رشد همراه شود.
*کارآفرینی اجتماعی در خارج از کشور چگونه است؟
در مسابقات اوسیپ فرانسه، ۱۹۰ طرح از معلولین جهان ارایه شد، ایران نیز طرحی را ارایه داد و جزو پنج طرح برتر قرار گرفت در آن جا پرچم ایران به اهتزاز درآمد. آن ها از طرح ایران که تمامی خدمات را در بر می گرفت در تعجب بودند.
اما خدماتی که به معلولان داده می شود بسیار کم است. در کشورهای دیگر علاوه بر رایانه مستقیم، بخش های خصوصی و دولتی وظیفه دارند که ۸ درصد نیروی کار را از معلولین تامین کنند و اگر این کار را انجام هم ندهند باید به این افراد در منزل حقوق پرداخت کنند.
*مگر قوانین حمایتی در این راستا وجود ندارد؟
قانون وجود دارد اما قانون که پشت آن بودجه ای وجود ندارد و مجری ندارد چه فایده ای دارد. نزدیک به ۸ قانون وجود دارد که یک مورد آن تنها در مورد پرداخت سهم بیمه کار فرما است که با مشکلات و تاخیر همراه است. علی رغم این که به هر کارفرما باید به ازای هر فرد معلول ۱۰۰ میلیون با کار مزد ۴درصد بپردازند.
دوسال است که فرودگاه امام ۵۰۰ میلیون مطالبه به حق ما را پرداخت نکرده است و دهها بار این را پیگیری کردیم و نیامدند به حل این معضل به ما کمک کنند و به وظیفه اصلی خودشان عمل کنند یا سایر شرکت های دولتی می توانند بسیاری از کارهای خود را به این افراد معلول واگذار کنند چرا که خودش یک تیر و چند نشان است و حمایت و کمک به اشتغال آن ها را به دنبال دارد
*چه انتظاری از دولت دارید؟
زمانی از دولت انتظار داشتیم ولی اکنون در موارد منطقی بسیاری می خواهیم اجازه دهند که به کار خود ادامه دهیم چرا که محدودیت های ایجاد شده مانع زدایی ایجاد نمی کند بلکه بیشتر مانع کار می شود.
دولتی ها درک صحیحی نسبت به کار ما ندارند. ما وابسته به جایی نیستیم و دارای اساسنامه و هیات مدیره هستیم. در دنیا مجموعه های مردمی بازوی دولت به شمار می روند. ما در مناقصه ای مانند فرودگاه امام شرکت می کنیم و دوسال بهترین خدمات را ارایه می دهیم و با تشخیص فرودگاه امام بالای ۹۰درصد رضایتمندی از پاسخگویی به اطلاعات پرواز را داریم اما بلافاصله مدیری روی کار می آید و درخواست برگزاری مناقصه می دهد یا این وجود ما در مناقصه شرکت می کنیم و در آن مناقصه هم با اختلاف کوچیک شرکت دیگری جایگزین ما می شوند و ۲۰نفر معلول بیکار می شوند. در دنیا صرف هزینه ها برای اشتغال این دسته از افراد درک می‌شود و دولت حمایت می کند اما در کشور، ما را این گونه در گردونه رقابت قرار می دهند باوجود این که در مناقصات شرکت می کنیم.
دوسال است که فرودگاه امام ۵۰۰ میلیون مطالبه به حق ما را پرداخت نکرده است و دهها بار این را پیگیری کردیم و نیامدند به حل این معضل به ما کمک کنند و به وظیفه اصلی خودشان عمل کنند یا سایر شرکت های دولتی می توانند بسیاری از کارهای خود را به این افراد معلول واگذار کنند چرا که خودش یک تیر و چند نشان است و حمایت و کمک به اشتغال آن ها را به دنبال دارد.
ما ادعا می کنیم که کار خوب به شرکت ها تحویل می دهیم و تاکنون یک مورد پروژه برگشتی را شاهد نبودیم. چرا شرکت های دولتی مانند شرکت نفت نمی تواند لباس کار را به بچه های ما سفارش دهد با این که در همه جای دنیا این کار را انجام می‌دهند و حمایت می کنند. جدای از اذیت ها و مشکلات نزدیک به شش ماه است با مشکل دریافت تسهیلات با وجود استخدام افراد در این مرکز مواجهم. تضامین بانکی مانند ملک شخصی، معرفی دو بازنشسته را نیز پشت سرگذاشتم اما بنده بهمن ماه برای حفظ یک پروژه به این مبلغ نیاز داشتم تا در پرداخت حقوق معلول با مشکل مواجه نشوم این ها مسایل و مشکلاتی است که مانع ایجاد می کند.
بنده نزدیک به ۱.۵میلیارد مفاسا حساب دارم و بیمه شش ماه است که طول می دهد که آن را حل کند، چیزی که در دنیا با آی تی حل شده ما همچنان شیوه صد سال پیش در کسب و کار را دنبال می کنیم و بعد هم پیشرفتی حاصل نمی شود. همه این مبالغی که خیرین کمک کردند را می توان در بانک سرمایه گذاری کرد و کار بسیار آسانی است که سودش را می توان دریافت کرد و این همه با مشکلات مختلف مواجه نخواهیم بود اما هدف ما این است که چراغ خانه ای که متعلق به معلولان است را روشن نگه داریم ... در این مرکز ۷۲ نفر بچه دار شدند و دهها ازدواج اتفاق افتاده است چرا دولت زمینه را برای توسعه این الگو فراهم نمیسازد؟
بسیاری از خیرین حتی در خارج از کشور تقاضای همکاری با مرکز را دارند اما با مانع انتقال وجه مواجه می شوند. امیدواریم که دولت قوانین را تسهیل کند و به یک فرد شجاع نیاز دارد تا ساختار اشتباه اداری را از میان ببرد.
نظر شما