پایان عصر گاز ارزان؛ رشد قیمت ها ادامه دارد| نفع روس ها از گرانی LNG

بازار؛ گروه آب و انرژی: رکورد قیمت گاز در اروپا شکسته شد و به بالاترین سطح ۳۱ ماه اخیر رسد. معامله گران پیش بینی می کنند میانگین قیمت ها در زمستان از رکورد سال گذشته که یخبندان شدید در شمال آسیا باعث رشد بیش از ۲۰۰ درصدی LNG شده بود، فراتر می رود.

جواد سلیمان پور  مدیر گروه انرژی اندیشکده سیاستگذاری امیرکبیر به خبرگزاری «بازار» می گوید عصر استفاده از گاز ارزان به سر آمده است.  او با اشاره به به افزایش تقاضا طی سال های گذشته، گفت: در  سال های گذشته  سرمایه گذاری جدیدی در حوزه LNG  اتفاق نیفتاده  و همین مساله یک نا اطمینانی از جهت عرضه در بازار ایجاد کرده  و موجب شکل گیری نوعی نزاع بین خریداران گاز شده است. او با اشاره به تعهد کشورها برای کاهش انتشار کربن، گفت:دنیا دوران گذار خود را از سوخت های فسیلی به سوخت های تجدید پذیر را از مسیر گاز طبیعی سپری خواهد کرد. به همین دلیل پیش بینی می شود که روند روبه رشد مصرف در ۲ دهه آینده هم ادامه پیدا کند.

متن گفتگوی خبرگزاری «بازار» با «جواد سلیمان پور» مدیر گروه انرژی اندیشکده سیاستگذاری امیرکبیر و کارشناس حوزه انرژی را در ادامه می خوانید:

بر اساس گزارش منتشر شده رویترز، تقاضا در اروپا در ۳ ماهه سوم ۲۵ درصد نسبت به ۳ ماهه قبل رشد کرده که این میزان رشد تقریبا در ۲۰ سال اخیر بی نظیر بوده است

* قیمت گاز طبیعی هلند که قیمت پایه در شمال غربی اروپاست، در سه ماهه گذشته ۸۰ درصد جهش پیدا کرده و به بالاترین رکورد صعود کرده است. قیمت گاز طبیعی مایع (LNG) در بازار محموله های تک آسیا به بالاترین رکورد هشت سال اخیر افزایش یافته است. مهم ترین دلیل رشد قیمت گاز در روزهای اخیر چه بوده است؟
گاز طبیعی در سال های گذشته بیشترین تقاضا را در بین سوخت های فسیلی از آن خود کرده است. از طرفی پیش بینی می شود که طی دو دهه آینده این روند روبه رشد مصرف ادامه داشته باشد.

اما آنچه در حال حاضر منجر به شکسته شدن قیمت گاز در بازارهای جهانی شده رشد سریع مصرف و تقاضا بعد از عبور از پاندمی کرونا در بازارهای مصرف به خصوص در اروپا و شرق آسیاست. بر اساس گزارش منتشر شده رویترز، تقاضا در اروپا در ۳ ماهه سوم ۲۵ درصد نسبت به ۳ ماهه قبل رشد کرده که این میزان رشد تقریبا در ۲۰ سال اخیر بی نظیر بوده است.

* آیا این روند روبه رشد قیمت گاز در ماه ها و سال های آینده هم ادامه خواهد داشت؟
 افزایش قیمت در بلند مدت هم قیمت ها روبه رشد خواهد بود. در چند سال های گذشته به دلیل عرضه سریع آمریکا و استرلیا در بازار ال ان جی و کاهش تقاضای ناشی از توسعه نفت شیل در آمریکا قیمت ها در بازار آزاد متعادل و روبه پایین بوده است. اما حالا دیگر ظرفیت های عرضه به بالاترین حد خود رسیده اما تقاضا همچنان روبه افزایش است. این افزایش تقاضا ترسی را در بازار ایجاد کرده که منجر به رشد قیمت ها شده است. اما دلیل دوم رشد تقاضا در بلند مدت مربوط به قوانین و مالیات های سنگینی است که برای کاهش انتشار کربن در دنیا وضع شده است. نباید فراموش کرد که ارزان ترین و سریع ترین راه برای کاهش کربن، تبدیل کارخانجات به گاز سوز باشد و این باعث شده که تقاضای گاز طبیعی در اروپا روند افزایشی داشته باشد.

* اما بسیاری از تحلیل گران مدعی اند که دوران استفاده از سوخت های فسیلی به پایان رسیده است؟
دنیا دوران گذار خود را از سوخت های فسیلی به سوخت های تجدید پذیر را از مسیر گاز طبیعی سپری خواهد کرد. در واقع هم می تواند از یک سوخت پاک تری در دوره کوتاه ۲۰ ساله استفاده کند و از گاز به عنوان یک دوره گذار استفاده کند و به سمت استفاده از تجدید پذیرها حرکت کند.

 از طرفی هم عرضه با یک نا اطمینانی قابل توجهی مواجه است. همانطور که اشاره کردم افزایش عرضه توسط آمریکا و استرالیا باعث شده که تقاضا تا حد زیادی پاسخ داده شده و قیمت ها رشد زیادی نداشت. اما حالا دیگر رشد قابل توجهی در بخش عرضه دیده نمی شود و همه ظرفیت های پیش بینی شده وارد بازار شده در حالیکه تقاضا همچنان روبه رشد است. بر اساس پیش بینی که بلومبرگ انجام داده عصر گاز ارزان دیگر به پایان رسیده و دنیا به سمت گاز گران در حرکت است.

در  سال های گذشته  سرمایه گذاری جدیدی در حوزه  LNG  اتفاق نیفتاده  و همین مساله یک نا اطمینانی از جهت عرضه در بازار ایجاد کرده  و موجب شکل گیری نوعی نزاع بین خریداران گاز شده است 

* به دنبال رشد قیمت نفت در بازارهای جهانی شاهد افزایش فشار بازارهای بزرگ مصرف  برای افزایش سطح عرضه بودیم. در نهایت هم اوپک پلاس تسلیم این خواسته شد و قرار بر این شده که روزانه ۴۰۰ هزار بسکه به سطح تولیدات افزوده شود. آیا ممکن است چنین رفتاری را  هم در بازار گاز شاهد باشیم؟
بازارهای گاز برخلاف بازارهای نفتی بازارهای بلند مدتی هستند. هم اکنون یک نزاعی بین خریداران گاز شکل گرفته که بتوانند عرضه کنندگان بزرگ بازارهای گازی را به سمت خود جذب کنند تا در بلند مدت قادر به تامین انرژی مورد نیاز خود باشد. از طرفی به جز چند مورد در قطر، سرمایه گذاری جدیدی در این حوزه اتفاق نیفتاده و همین مساله یک نا اطمینانی از جهت عرضه در بازار ایجاد کرده است.

*با توجه به اینکه در فصل سرد سال تقاضا برای گاز همواره افزایش پیدا می کند احتمالا با کمبود عرضه و رشد قیمت ها مواجه خواهیم بود. با توجه به این شرایط این احتمال وجود دارد که غول های گازی دنیا هم سطح تولیدات خود را بالا ببرند؟
بازار گاز بر خلاف نفت خیلی پویا و دینامیک نیست که بخواهد خیلی سریع به اتفاقات بازار واکنش نشان بدهد. معمولا رفتارها در این بازار طی یک بازه زمانی  بلند مدت رخ می دهد و نمی توان  آن را با بازار نفت مقایسه کرد.  دربازار گاز عرضه کننده ها نمی توانند به سرعت به تغییرات بازار واکنش نشان بدهند و هرگونه واکنش و افزایش یا کاهش سطح تولید حداقل یک سال تا ۱.۵ سال زمان می برد.  

البته در گذشته عرضه کنندگان شیل آمریکا قابلیت واکنش سریع به اتفاقات را دارند. اما مشکل اینجاست که سرمایه گذاران شیل هم اکنون به دنبال بازگشت سرمایه های گذشته خود بوده و خیلی تمایلی برای سرمایه گذاری بیشتر ندارند. حتی گفته می شود که شیل آمریکا قدرت مانور  واکنش سریع خود در برابر اتفاقات را در حال از دست دادن دارد.

 افزایش قیمت گاز به نفع روس ها هم خواهد بود اما اینکه روس ها دلیل این رشد قیمت ها باشند را بعید می دانم. از طرفی روسیه  به دلایل اقتصادی و البته سیاسی تمایل دارد که بازارکشورهای اروپایی  را حفظ کند.  به همین دلیل بعید است که بخواهد خود را به عنوان یک عرضه کننده نا مطمئن نشان دهد

*آیا ممکن است کشورهایی مثل روسیه که دارنده بزرگترین ذخایر گازی در دنیاست و نقش کلیدی در تامین گاز اروپا دارد، بخواهدمیزان عرضه را به نوعی مدیریت کند که رشد قیمت ها با شیب تند تری ادامه پیدا کند؟
به طور قطع کشورهایی م مثل روسیه هم که عرضه کنندگان بزرگ LNG هستند می توانند بایک سری تغییرات در روند عرضه، قیمت ها را دستکاری کنند. ضمن اینکه این افزایش قیمت به نفع روس ها هم خواهد بود اما اینکه روس ها دلیل این رشد قیمت ها باشند را بعید می دانم. از طرفی همانطور که شما هم اشاره کردید روسیه قراردادهای متعددی را با شرکت های اروپایی دارد و به دلایل اقتصادی و البته سیاسی تمایل دارد که این بازارها را در اختیار خود داشته باشد به همین دلیل بعید است که بخواهد با کاهش عرضه  خود را به عنوان یک عرضه کننده نا مطمئن نشان دهد.