بازار؛ گروه استانها: پسته یکی از محصولات صادراتی استراتژیک کشور به شمار می رود که بیش از ۷۰ درصد این محصول در استان کرمان تولید می شود. ارزآوری سالانه پسته حدود ۱.۵ میلیارد دلار است.
رقیب جدی و سرسخت پسته ایران در بازارهای بین المللی آمریکاست که به گفته مسئولان میزان تولید بالاتری نسبت به ما دارد اما هنوز به لحاظ کیفیت و طعم و مزه به پای پسته کرمان نرسیده است.
اما طی سال های اخیر، کرمان که قطب اصلی و یکه تاز این حوزه در کشور بوده است رقبایی را هم در داخل پیدا کرده است به گونه ای که برخی از فعالان این عرصه در خصوص از دست رفتن بازار پسته استان ابراز نگرانی می کنند. بحران آب و کاهش کیفیت آن در استان کرمان یکی از عواملی است که پسته کرمان را تحت تاثیر قرار داده است.
یکی دیگر از عوامل تهدید کننده بازار پسته کرمان، راندمان پایین سطح در هر هکتار است به گونه ای که رئیس اتاق کرمان در این خصوص ابراز نگرانی می کند و معتقد است دستگاه هایی نظیر جهاد کشاورزی باید در این زمینه اقدامات علمی و عملی انجام دهند، در غیر این صورت بازار پسته کرمان رو به نابودی خواهد رفت.
اما از سویی دیگر صادرکنندگان پسته کرمان از مشکلات بازگشت ارز به کشور گلایه مندند و کشاورزان هم قیمت محصول تمام شده را بسیار بالا می دانند و معتقدند در گیر و دار این مشکلات کشاورز به حق واقعی خود دست پیدا نمی کند.
پسته کرمان کم کم در حال از دست دادن بازار جهانی است، برداشت این محصول در استان کرمان نسبت به چند سال گذشته کمتر شده است
پسته کرمان کم کم در حال از دست دادن بازار جهانی است
رضا یکی پسته کاران کرمانی است که در گفتگو با بازار اظهار کرد: پسته کرمان کم کم در حال از دست دادن بازار جهانی است، برداشت این محصول در استان کرمان نسبت به چند سال گذشته کمتر شده است.
وی ادامه داد: قم، مشهد و سایر مناطق کشور در این حوزه ورود کرده اند و کرمان با توجه به بحران آب در حال از دست دادن جایگاهش است و با ادامه این روند بازار پسته استان کرمان نابود می شود.
علیرضا هم که از پسته کاران کرمانی است به بازار چنین گفت: ما کشاورزان به زحمت پسته را به بار می آوریم و برای این منظور باید کود و سم خریداری کنیم اما در نهایت قیمت تمام شده محصول برایمان زیاد می شود و چیزی دست کشاورز را نمی گیرد.
رقابت جدی با پسته کرمان شکل گرفته است
رئیس اتاق بازرگانی استان کرمان در گفتگو با خبرنگار بازار در خصوص موانع بر سر راه صادرات پسته استان کرمان اظهار کرد: در حالی سال گذشته کل گمرکات ایران ۲۰۲ هزار تن پسته صادر کردند که گمرکات استان کرمان ۱۳۹ هزار تن پسته صادر کردند. تقریبا ۷۰ درصد صادرات پسته کشور از گمرکات کرمان انجام شده و هنوز کرمان وجه غالب تولید پسته در کشور را داراست و اینگونه نیست که در حال از دست دادن بازار باشیم.
سید مهدی طبیب زاده ادامه داد: کشت پسته در استان های دیگر هم رونق گرفته و رقابت جدی با استان کرمان شکل گرفته است. این ما هستیم که باید با افزایش راندمان کشت، افزایش کیفیت و بازایابی بتوانیم همچنان موقعیت برتر کرمان را حفظ کنیم.
باید با افزایش راندمان و کیفیت و تنوع بازار، قیمت تمام شده را کاهش دهیم تا بتوانیم با رقبایمان رقابت کنیم البته این مسئله بستگی به کشاورزان و سیاست گذاری های مسئولان دارد
وی با اشاره به اینکه قیمت پسته جهانی است، گفت: شاهد یک صحنه رقابت شدیدی در سطح جهانی هستیم و بزرگترین رقیب ما هم آمریکاست؛ بر این اساس قاعدتا قیمت دست ما نبوده و جهانی است. آنچه که ما می توانیم انجام دهیم این است که باید با افزایش راندمان و کیفیت و تنوع بازار، قیمت تمام شده را کاهش دهیم تا بتوانیم با رقبایمان رقابت کنیم البته این مسئله بستگی به کشاورزان و سیاست گذاری های مسئولان دارد.
رئیس اتاق بازرگانی کرمان برگشت ارز را دغدغه های صادرکنندگان پسته دانست و افزود: ما در این زمینه مشکل داشتیم؛ خوشبختانه در سال های ۹۷ تا پایان ۹۹، ۹۱ درصد تعهدات ارزی کرمان انجام شده است، این مسئله نشان می دهد که مشکل در حال حل شدن است.
وی با اشاره به اینکه ۲۸ واحد صادرکننده مشکل برگشت ارز داشتند که با همکاری سازمان صمت کرمان در حال حل مسائل هستیم، افزود: مشکل برگشت ارز جدی است اما تمهیداتی فراهم و پی گیری های زیادی شده و در حد توانمان در این زمینه کمک کردیم. البته نتوانستیم ۱۰۰ صد مشکل را حل کنیم، گرفتاری هایی وجود دارد که امیدواریم با رفع تحریم های ظالمانه و تعاملی که با دنیا خواهیم داشت، این مسائل حل شود.
رئیس اتاق بازرگانی کرمان در خصوص اینکه کدام سازمان ها می توانند در زمینه صادرات پسته یاری گر باشند؟ گفت: صمت، گمرک، سازمان توسعه تجارت همکاری خوبی با ما دارند آنچه که باعث ایجاد مشکل می شود مربوط به تحریم ها، برگشت ارز و مسائلی از این قبیل است.
اگر یک روزی قیمت واقعی آب و انرژی حساب شود، ما اصلا قدرت رقابت و صادرات نخواهیم داشت
انتقاد از راندمان بسیار پایین تولید پسته در هر هکتار
طبیب زاده ادامه داد: جهاد کشاورزی سازمانی است که باید کمک کند تا قدرت رقابت پسته کرمان در سطح بین المللی حفظ شود.
وی با اشاره به اینکه راندمان تولید پسته در هر هکتار در استان کرمان و کشور بسیار پایین است، افزود: اگر یک روزی قیمت واقعی آب و انرژی حساب شود، ما اصلا قدرت رقابت و صادرات نخواهیم داشت. عملکرد در هکتار به عنوان شاخص بهره وری باید حتما ارتقاء پیدا کند.
طبیب زاده بیان کرد: در حال حاضر میزان عملکرد در هر هکتار کشور رقیب ما، آمریکا چند برابر میزان عملکرد ما در استان کرمان و کشور است. تا زمانی که نتوانیم این شاخص های بهره وری را ارتقاء دهیم قطعا روز به روز شرایط رقابت ما کم می شود.
عملکرد افزایش پیدا نکند بازار پسته ایران از دست می رود
رئیس اتاق کرمان ادامه داد: بنابراین از سازمان جهاد کشاورزی، مرکز تحقیقات کشاورزی، شرکت آب منطقه ای می خواهیم که در یک برنامه جامع مساله افزایش عملکرد پسته را دنبال کنند. اگر این مساله پیش نرود با توجه به محدودیت های روز افزون آب و کاهش کیفیت آن روز به روز عملکرد در هکتار هم کاهش پیدا خواهد کرد و ایران قدرت رقابت را از دست خواهد داد.
وی گفت: وقتی ما می توانیم رقابت داشته باشیم که در بحث کمیت و کیفیت حرف برای گفتن داشته باشیم در شرایط فعلی اگر سوبسید بسیار زیاد و پنهان آب و انرژی نبود ما به هیچ وجه توان رقابت نداشتیم.
استان هایی مثل خراسان و قم در بحث تولید و صادرات از کرمان سبقت نگرفته اند و هنوز قسمت عمده تولید و صادرات پسته در دست استان کرمان است، به نظر می رسد باید یک مقدار بحث پسته در زمینه تولید و صادرات جدی تر گرفته شود
۲۵ استان وارد گود رقابت شدند
معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت صمت شمال استان کرمان هم در گفتگو با خبرنگار بازار اظهار کرد: در حال حاضر بحث تولید پسته در کشور گسترش پیدا کرده و بیش از ۲۵ استان تولید کننده پسته هستند اما باز هم استان کرمان در زمینه تولید و صادرات پسته رتبه اول کشور را دارد.
محمدرضا قوام آبادی ابراز کرد: استان هایی مثل خراسان و قم در بحث تولید و صادرات از کرمان سبقت نگرفته اند و هنوز قسمت عمده تولید و صادرات پسته در دست استان کرمان است، به نظر می رسد باید یک مقدار بحث پسته در زمینه تولید و صادرات جدی تر گرفته شود.
وی تشریح کرد: پسته یک کالای استراتژیک برای استان کرمان است شاید بتوان گفت بیش از نیمی از صادرات استان کرمان به بخش کشاورزی اختصاص دارد که عمده آن هم مربوط به پسته است.
بازگشت ارز مشکل اصلی صادرکنندگان پسته
قوام آبادی با اشاره به صادرات ۱۳۹ هزار تن پسته استان کرمان با ارزش بالغ بر ۹۴۹ میلیون دلار طی سال گذشته افزود: صادرکنندگان پسته با یکسری معضلات و مشکلاتی مواجه هستند که عمدتا مربوط به بازگشت ارز حاصل از صادرات است. قرار شده بود محصولات کشاورزی از برگشت ارز معاف شوند یا اینکه تمهیداتی اتخاذ شود که روش های متفاوتی برای بازگشت ارز ایجاد شود.
معاون امور بازرگانی و توسعه و تجارت صمت شمال استان کرمان ادامه داد: در بسته سیاستی بازگشت ارز که در سال ۱۴۰۰ آماده و ابلاغ شده پنج روش در نظر گرفته شده که فقط بحث بازگشت ارز به سامانه نیما نیست و صادرکنندگان از روش های دیگر هم می توانند ارز را برگشت دهند.
وی گفت: پسته استان کرمان و ایران یک رقیب بسیار سرخت و جدی به اسم آمریکا دارد که در بازارهای جهانی به لحاظ تناژ قابل رقابت است اما از نظر کیفیت و طعم و مزه پسته ایران هنوز از پسته آمریکا بسیار بالاتر است. امیدواریم با توجه به کارهای زیرساختی و تحقیقاتی که در بحث کیفیت تولید انجام می شود، کیفیت روز به روز افزایش پیدا کند و بازارهای هدف بین المللی را نشانه بگیرد و بتوانیم پسته را در این بازارها عرضه کنیم.
قوام آبادی گفت: در بحث کشاورزی مهم ترین مساله بحث مدیریت آب است. کرمان استان بسیار خشکی است و با توجه به کاهش شدید بارندگی ها به نظر می آید در حوزه محصولات کشاورزی به ویژه پسته باید یک اصلاح و تجدید نظر در بحث تولید داشته باشم.
این هزینه های بالا برای کشاورز بسیار زیاد است اما به نظر می رسد اگر بهره وری رعایت شود و تولید را افزایش دهیم در رقم های بالای تولید، هزینه ها سرشکن شود
وی با اشاره به اهمیت افزایش بهره وری در واحد سطح افزود: ان شالله بتوانیم محصولی تولید کنیم که هم لحاظ کمیت و کیفیت قابل رقابت باشد.
قوام آبادی با تایید عایدی ناچیز کشاورزان با توجه به هزینه های بالای تولید گفت: هزنیه های تولید بسیار بالاست چرا که تهیه کود، سم، هزینه های کارگری، سوخت و... هزینه بر است. این هزینه های بالا برای کشاورز بسیار زیاد است اما به نظر می رسد اگر بهره وری رعایت شود و تولید را افزایش دهیم در رقم های بالای تولید، هزینه ها سرشکن شود و هزینه ها با تولید بسیار زیاد هم خوانی داشته باشد.
وی گفت: مهم ترین مساله در بحث پسته این است که بتوانیم خودمان را از سایر کشورهای تولید کننده که رقیبمان هستند جدا کنیم. در زمینه تولید، میزان تولید آمریکا از ایران بالاتر است که نگران کننده است و شاید بسیاری از بازارها تحت تاثیر این موضع قرار بگیرد. کیفیت مطلوب پسته ایران قابل مقایسه با پسته آمریکا نیست و امیدواریم بتوانیم بازارهای بیشتری در دنیا تصاحب کنیم.
با توجه به نقش پسته در اقتصاد استان کرمان نیاز است مسئولان با اقدام عملی در جهت رفع مشکلات این محصولات استراتژیک به ویژه افزایش راندمان تولید در هکتار ا افزایش دهند.
نظر شما