بازار؛ گروه بین الملل: «میخائیل اولیانوف»، نماینده دائم روسیه در سازمان های بین الملی مستقر در وین بعد از دور ششم مذاکرات هسته ای در وین پیش بینی کرده بود که ۲۴ تیرماه(ششمین سالگرد توافق برجام) روز اعلام توافق نهایی بین ایران و طرفهای مقابل برجام است ولی پیش بینی او درست از آب در نیامد.
وی در این خصوص گفت: «انتظارات در خصوص به نتیجه رسیدن مذاکرات احیای برجام تا ششمین سالگرد حصول توافق برجام در ۱۵ ژوئیه (۲۴ تیر) محقق نشد. وقفه در مذاکرات وین برای احیای برجام طولانی‌تر از انتظار شده است. به نظر می‌رسد با توجه به انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر در ایران، این کشور به زمان بیشتری برای آماده شدن نیاز دارد. انتظارات درباره به نتیجه رسیدن این روند (گفت‌وگوهای احیای برجام) تا ششمین سالگرد توافق هسته‌ای برآورده نشد.»
در این خصوص یک مقام ارشد ایرانی در مصاحبه با خبرگزاری رویترز، درباره اینکه دور هفتم گفت‌وگوها چه زمانی آغاز خواهد شد گفته است: «ما عجله نداریم.» او اضافه کرده بود آغاز مجدد گفت‌وگوها در هفته آینده به «اتخاذ تصمیم‌های سخت سیاسی» از سوی واشنگتن بستگی خواهد داشت.
حتی اولیانوف در پایان دور ششم گفتگوها و در پاسخ به خبرنگاران اعلام کرده بود ایران در خصوص گفتگوهای منطقه ای دید مثبتی دارد.
حتی یک مقام آمریکایی اعلام کرده بود که روسیه در این زمینه پیشنهاداتی را هم مطرح کرده است که در حال بررسی است.
با این وجود «هایکو ماس» وزیر خارجه آلمان بعد از موضع گیری اولیانوف مبنی بر عدم حصول به توافق در ۲۴ تیرماه گفت: «ما فکر می‌کنیم که این گفت‌وگوها می‌توانند به هدفش برسند. فکر می‌کنم ظرف هفته‌های آینده به آن نقطه خواهیم رسید.»
یک استدلال مطرح این است که ایران به این نتیجه رسیده که گفتگوها در دوره ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی ادامه یابد.
اما مساله اصلی فشار بر ایران است تا درباره گفتگوها در آینده و در خصوص موضوعات منطقه ای و موشکی موافقت کند و این تضمین را در گفتگوهای منجر به توافق هسته ای بدهد.
در این راستا خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور «نادر انتصار» رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلاباما آمریکا تنظیم نموده که در ادامه می آید.
*در حالی سخن از پایان مذاکرات وین در دور آتی وجود داشت که زمانی برای دور بعدی مذاکرات مشخص نشده است و به نظر می رسد مذاکرات به بن بست خورده است. ارزیابی شما چیست؟
نمیتوان گفت که مذاکرات به بن بست کامل رسیده است ولی این مذاکرات از آنچه که ایران انتظارش را داشت فاصله گرفته است و تبدیل به مذاکرات فرسایشی شده است. این روند به نفع ایران نیست. برای همین بود که ایران قبل از شروع مذاکرات وین اظهار کرده بود که مایل به مذاکرات فرسایشی نیست, ولی در عمل خود را در تله مذاکرات فرسایشی, یعنی همانچه که آمریکا و اروپا دنبال آن بودند, گیر انداخته است.
*برای دولت اوباما، توافق هسته ای گام اول برای مذاکره درباره سایر مسائل با ایران بود. یعنی او قصد داشت ابتدا مساله هسته ای را حل و فصل کند و سپس سراغ سایر مسائل برود. اما برای بایدن قضیه فرق دارد و او همزمان با مذاکرات هسته ای خواهان تضمین مذاکرات درباره مسائل منطقه ای و سایر موضوعات است. آیا بایدن موفق در چنین روشی خواهد بود؟
جواب این سؤال بستگی به نحوه رفتار و برخورد آینده ایران دارد و اینکه دولت آقای رئیسی چه سیاستهائی را دنبال خواهد کرد. هدف آمریکا در مورد ایران بعد از امضاء برجام تغییر نکرده است و استفاده از تحریم به عنوان اهرم اصلی سیاست خارجی آمریکا در مقابل ایران باقی خواهد ماند
*اینکه بایدن مذاکرات هسته ای را به سایر موضوعات گره می زند این است که اگر تحریمها را لغو کند دیگر ابزاز فشار موثری بر ایران نخواهد داشت. بر این اساس مذاکرات هسته ای به نوعی به مذاکره با مسائل منطقه ای و موشکی ایران گره می خورد. ایران هم مذاکره درباره مسائل منطقه ای و موشکی را قویا رد می کند. ابراهیم رئیسی رئیس جمهور منتخب ایران نیز در اولین نشست خبری خود بعد از پیروزی در انتخابات این موضوع را قویا رد کرده است. در چنین شرایطی آیا احتمال تشدید تنشها بین ایران و امریکا و به سرانجام نرسیدن مذاکرات وجود دارد؟
بله. همانطور که گفتم آمریکا تحریمها را اهرم اصلی سیاست خارجی خود در قبال ایران حساب میکند. تا زمانی که آمریکا به هدف خود که همان تضعیف قدرت بازدارندگی و دفاعی ایران و کمرنگ کردن نقش ایران به عنوان یک قدرت منطقه ای نرسیده است، ایران را از دایره تحریمهای خود خارج نخواهد کرد.
*سیاست دولت بایدن بر اساس offshore balancing تعبیه شده است. بر این اساس امریکا در صدد است تا خود را به صورت جدی در خلیج فارس نکند و متمرکز بر چین باشد. تاکید دولت بایدن بر تضمینی بر مذاکره در خصوص مسائل منطقه ای و موشکی و نپذیرفتن ایران، می تواند این سیاست را با شکست مواجه سازد. نظر شما در این خصوص چیست؟
مقابله با چین به یک مساله اصلی سیاست خارجی دولت بایدن تبدیل شده است، ولی تنشهای موجود در رابطه آمریکا و ایران اثر تعیین کننده در شکست یا پیروزی سیاست دولت بایدن در مورد چین نخواهند داشت. رابطه آمریکا و چین دینامیک خود را دارد.
*روسیه اعلام کرده بندهای غروب آفتاب در توافق برجام، مطابق قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت قابلیت تمدید دارد. یعنی محدودیتهای زمانی ایران که بر اساس برجام باید برچیده شود قابلیت تمدید دارد. از سوی دیگر «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمانهای بین المللی مستقر در وین هم اعلام کرده بود که موضوع سیاست منطقه ای ایران بعد از احیای برجام قابلیت بحث و مذاکره دارد. ارزیابی شما از این سخنان چیست؟
این حرفهای مقامات روسی کلی گرائی است و با حقیقت تطابق ندارند. روسها در این چند هفته اخیر حرفهای ضد و نقیضی در مورد برجام گفته اند و به قول معروف هم خر را میخواهند و هم خرما را. تعجب نکنیم که در آینده روسیه از کارت ایران برای امتیاز گرفتن از آمریکا استفاده نکند.
*ایران غنی سازی ۲۰ درصدی اورانیوم فلزی را آغاز کرده است و آمریکا آن را «گامی رو به عقب» و اروپا آنرا نگران کننده خوانده بود. این اقدام ایران چه آثاری بر روند مذاکرات وین خواهد داشت؟ آیا باعث تسریع در روند مذاکرات می شود چرا که بنا به ادعای امریکا زمان گریز هسته ای ایران کاهش یافته است؟
آمریکا و اروپا همواره هرگونه پیشرفتی را در صنایع هسته ای ایران «گامی رو به عقب» و «نگران کننده» تعبیر خواهند کرد. ایران نباید منافع ملی خود را در چهار چوب «نگرانی های» اروپا و آمریکا تعیین یا تعبیر کند همانگونه که اروپا و آمریکا نیز منافع ملی خود را مطابق خواسته های ایران تعیین نمی کنند. بعلاوه، چرخ مذاکرات مدتها است که در باتلاق گیر کرده است.
نظر شما