تهمینه غمخوار؛ بازار: در پی اختلاف بین عربستان و امارات متحده عربی بر سر میزان و زمان‌بندی تولید نفت، وزرای کشورهای عضو اوپک و تولیدکنندگان بزرگ غیر عضو موسوم به اوپک پلاس در نشست چند روز گذشته خود به توافقی درباره میزان تولید دست نیافتند.
بر همین اساس، چهار منبع اوپک پلاس به خبرگزاری رویترز اعلام کردند که این نشست بدون توافق به پایان رسید و زمانی هم برای اجلاس بعدی تعیین نشد. بنابراین، عدم دستیابی به توافق به این معنی است که افزایش برنامه‌ریزی شده تولید از ماه اوت اجرا نخواهد شد.
اوپک پلاس که در سال گذشته و در پی شیوع کرونا و کاهش تقاضای جهانی نفت، اقدام به کاهش تاریخی تولید کرده بود، اواخر هفته گذشته پیشنهاد کرده بود که از ماه اوت تا دسامبر ۲۰۲۱ تولید روزانه دو میلیون بشکه افزایش یابد و برنامه کاهش کنونی به جای آوریل ۲۰۲۲ هشت ماه دیگر و تا پایان سال آینده میلادی تمدید شود که البته امارات متحده عربی با این طرح مخالفت کرد و این پیشنهاد در اوپک پلاس به اجماع نرسید.
در همین راستا و بر اساس اهمیت موضوع، خبرنگار بازار گفتگویی را با «دکتر ایمان ناصری»، مدیر بخش خاورمیانه شرکت بین المللی FGE، شرکت برجسته مشاوره بازار جهانی انرژی در رابطه با چشم انداز بلند مدت بازار نفت و نقش اوپک در تأمین نفت خام بازار ترتیب داده است.
دکتر ایمان ناصری، مدیر بخش خاورمیانه شرکت بین المللی FGE در لندن مستقر است. وی دکترای خود را در رشته اقتصاد در ایالات متحده با گرایش اقتصاد انرژی در سال ۲۰۱۳ دریافت کرد. او دارای مدرک کارشناسی ارشد مهندسی سیستم های انرژی و لیسانس مهندسی برق، از دانشگاه های شریف و شهید بهشتی ایران است. همچنین، پیش از این در موسسه مطالعات بین المللی انرژی ایران (IIES)، بازوی تحقیقاتی وزارت نفت به فعالیت پرداخته است. این مدیر مستقر در لندن هم اکنون مسئول تحقیقات نفت و گاز بازار خاورمیانه است. او همچنین در همکاری نزدیک با تیم پالایش، گزارش سالانه چشم انداز دراز مدت بازار جهانی پالایش شرکت FGE را تهیه و با تیم مطالعات بازار گاز مستقر در سنگاپور همکاری می کند. از ژانویه ۲۰۱۸ ، ایمان ناصری به عنوان مدیر بخش خاورمیانه، مسئولیت پوشش تحقیقات و أمور مشتریان خاورمیانه شرکت را به عهده دارد.
FGE یک شرکت مشاور برجسته بین المللی است که خدمات تحقیق، تجزیه و تحلیل، مشاوره بازار و مشاوره تصمیمات تجاری و سرمایه گزاری در بازارهای نفت، گاز / LNG و NGL را به گونه ای متنوع و گسترده در سراسر جهان ارائه می دهد.
مشروح مصاحبه در ادامه آمده است:
* در پی اختلاف و واگرایی فزاینده میان عربستان سعودی و امارات متحده عربی بر سر میزان و زمان‌بندی تولید نفت، وزرای کشورهای عضو اوپک و تولیدکنندگان بزرگ غیر عضو( اوپک پلاس) به توافقی درباره میزان تولید دست نیافتند. این موضوع نشان می دهد که این نشست بدون توافق به پایان رسیده و زمانی هم برای اجلاس بعدی تعیین نشده است. همچنین، افزایش برنامه‌ریزی شده تولید از ماه اوت نیز اجرا نخواهد شد. تحلیل شما در خصوص این نشست چیست؟
در خصوص اتفاقی که در روزهای اخیر میان عربستان و امارات در قالب نشست اوپک پلاس رخ داده، ذکر چند موضوع حائز اهمیت است. یکی از این موضوعات این است اختلاف میان دو کشور بر سر چیست؟ موضوع به ظاهر در مورد وضعیت فعلی بازار و تصمیم برای وضعیت تولید در ماه جاری است، اما بحث اصلی مرتبط با وضعیت تولید در سال آینده میلادی (یعنی ۲۰۲۲) می باشد، چرا که در این میان دو نگاه متضاد قابل مشاهده است: پیشنهاد اولی که از سوی عربستان مطرح شده این است که به تدریج، کشورهای عضو معاهده اوپک پلاس میزان کاهش تولید خود را از سطح حدود ۵.۸ میلیون بشکه در روز (در مقایسه با سطح معیار که در آوریل سال گذشته انتخاب شد)، با اضافه کردن هر ماه ۴۰۰ هزار بشکه در روز تا پایان سال جاری افزایش دهند و سپس کاهش سقف تولید را به میزان حدود سه میلیون و هشتصد هزار بشکه در روز تا پایان سال ۲۰۲۲ ثابت نگه دارند.
این موضوع مخالفت هایی را از سوی امارات را در پی داشت. یکی از این موارد این بود که افزودن تنها دو میلیون بشکه در روز (یعنی رساندن کاهش میزان تولید از ۵.۸ میلیون بشکه به ۳.۸ میلیون بشکه در روز) کم است و بازار به نفت بیشتری احتیاج دارد.
اما نکته مهمتر یا مشکل دوم اماراتی ها با این پیشنهاد عربستان این است که چرا آنها توافق را برای هشت ماه پایانی سال ۲۰۲۲ تمدید کنند؟ زیرا تعهد فعلی آنها برای کاهش سقف تولید تا ماه آوریل ۲۰۲۲ منقضی می شود. امارات معتقد است که باید صبر کرد و برای بعد از آوریل ۲۰۲۲ در همان سال و با توجه به وضعیتی که بازار در آن زمان دارد تصمیم گیری کرد؛ چرا که ممکن است بازار نیاز به تمدید تعهد نداشته باشد.
نکته دیگری که امارات در پس این مخالفت مطرح کرد، این است که این کشور اعتقاد دارد که میزان کاهش تولید آن نسبت به ظرفیت تولیدش بیش از آن درصدی است که سایر اعضای اوپک پلاس از میزان تولید خود کاسته اند و در واقع بر این باور است که تولید ماه آوریل (یعنی ماهی که امارات، عربستان و کویت تولید خود را پس از عدم دستیابی به توافق در ماه مارس ۲۰۲۰ بالا بردند) را باید مبنا قرار داد و خواستار تغییر مبنای کاهش تولید خود از ۳.۲ میلیون بشکه در روز به ۳.۸ میلیون بشکه در روز شد که این امر به امارات اجازه خواهد داد در ماههای پیش رو و تا زمان انقضا معاهده اوپک چیزی حدود ۶۰۰ هزار بشکه به تولید خود بیافزاید.
حال این موضوع در حالی مطرح است که نگرانی اصلی امارات مرتبط با سالهای آینده و دراز مدت است. در واقع بیش از نگرانی در خصوص ماههای فعلی و حتی ۵-۱۰ ماه پیش رو تا آوریل ۲۰۲۲، نگران این است که در سال آینده و سالهای آتی چه اتفاقی رخ خواهد داد.
نگرانی اصلی امارات مرتبط با سالهای آینده و دراز مدت است
اگر ما به چشم انداز میان و دراز مدت بازار نفت نگاهی بیاندازیم، متوجه این نگرانی امارات خواهیم شد. پیش بینی های مختلفی در رابطه با روند رشد تقاضای نفت موجود است و اینکه تقاضا تا چه میزان از کف سطح کرونا زده خود در سال گذشته رشد خواهد کرد و همچنین آیا تقاضای نفت پس از ترمیم از معضل کرونا هرگز در سالهای آتی با افزایش مواجه خواهد شد یا این رشد همانند برخی از سناریوهای مطرح شده از سوی بعضی از شرکتها از جمله BP متوقف خواهد شد و هرگز از تقاضای سال ۲۰۱۹ بالاتر نخواهد رفت؟ در هر صورت، با خوشبینانه ترین نگاه به بازار نفت خام، تقاضای نفت خام به زودی و در طی حدود یک دهه آینده به حداکثر خود خواهد رسید. پیش بینی ما در شرکت FGE این است که پیک تقاضای نفت در بازه زمانی سالهای ۲۰۳۰ تا ۲۰۳۳ اتفاق خواهد افتاد.
پیش بینی شرکت FGE این است که پیک تقاضای نفت در بازه زمانی سالهای ۲۰۳۰ تا ۲۰۳۳ اتفاق خواهد افتاد
به هر حال، اگر پروفایل تقاضای نفت را در کنار پیش بینی ها از عرضه (ظرفیت تولید) نفت خام قرار دهیم و ظرفیت کشورهای اوپک مانند امارات، کویت، عراق و حتی عربستان را در کنار ظرفیت کشورهای غیر اوپک و ظرفیتی که برای کشورهایی نظیر امریکا، کانادا ، برزیل، مکزیک به همراه ونزوئلا، ایران و لیبی (که نفتشان در حال حاضر از بازار خارج است) قرار دهیم، تصویری نه چندان زیبا را برای اوپک و تولید کنندگان نفت مشاهده خواهیم کرد.
این موضوع نشانگر آن است که احتمالا درخواست بازار از نفت اوپک هیچگاه به میزان تولید این گروه از کشورها در سالهای ۲۰۱۸ یا ۲۰۱۹ نرسد. این موضوع نگرانی اصلی کشوری مانند امارات است که سرمایه گذاری های چند ده میلیارد دلاری در سالهای اخیر برای توسعه میادین و افزایش ظرفیت تولید خود انجام داده است.
علاوه بر آن، دغدغه امارات این است که اگر در همین چارچوب و با همین معیارهای فعلی (بعنوان مثال به میزان تولید مرجع امروز که ظرفیت امارات را بسیار پایین تر از ظرفیت فعلی اش به ادعای آنها محاسبه کرده است) اوپک قصد تنظیم بازار با محدود کردن سقف تولید را داشته باشد، نه تنها این کشور نمی تواند از ظرفیت فعلی خود استفاده نماید، بلکه همچنین نمیتواند از ظرفیتی که در حال توسعه است و قرار است که در سالهای آتی وارد مدار شود تولید و بهره برداری کند. امارات هزینه های زیادی را در بخش بالادستی در جهت توسعه ظرفیت تولید خود از حدود چهار به پنج میلیون بشکه در روز انجام داده و حال نگرانی این کشور این است که این سرمایه گذاری هیچگاه بازگشت نخواهد داشت و این ظرفیت هرگز تولیدی نخواهد داشت.
امارات بر سر دوراهی؛ امارات باید انتخاب کند که آیا می خواهد از چند ده میلیارد دلار سرمایه گذاری بالادستی خود دفاع کند و یا قصد دارد تا از موقعیت خود در اوپک یا رابطه نفتی_سیاسی خود با عربستان دفاع نماید
بنابراین این نگرانی مشهود است که ممکن است احتمالا نه امروز بلکه در ماهها و سالهای آتی این کشور را به سمت خروج از توافق یا خروج از اوپک سوق دهد. این مسئله از اهمیت سیاسی بالایی در داخل این کشور و همینطور در رابطه میان دو کشور امارات و عربستان برخوردار است. اما به هرحال امارات باید انتخاب کند که آیا می خواهد از چند ده میلیارد دلار سرمایه گذاری بالادستی خود دفاع کند و یا قصد دارد تا از موقعیت خود در اوپک یا رابطه نفتی_سیاسی خود با عربستان دفاع نماید؟ در هر صورت امارات بر سر دو راهی دشواری قرار گرفته است.
* رقابت تشدید شده میان کشورهای عرب حوزه خلیج فارس در چارچوب برخی سیاست گذاری های اقتصادی تا چه میزان بر بهای جهانی نفت تاثیر گذار است ؟ در واقع، دورنمای قیمت نفت پس از شکست مذاکرات اوپک پلاس چگونه است؟
در خصوص این سوال، در دو جهت این تاثیر گذاری در عمل اتفاق می افتد. یکی همین احساس تنش بین دو کشور و عدم توافق میان آنها است که موجب شده تا نگرانی ها در خصوص آن چه که رخ خواهد داد و تاثیرات آن بر عرضه نفت در بازار، ترجمه به قیمت بیشتر برای نفت خام در بازار شود؛ به طوری که از پنجشنبه گذشته تا امروز شاهد افزایش قیمت نفت و رسیدن تا حدود ۷۷ تا ۷۸ دلار هستیم.
اما از جهت دیگر، برآیند و خروجی این تنش می تواند در جهت مخالف بر روی قیمتها اثر گذار باشد و اگر این رقابت و تنش تا حدی بالا بگیرد که قابل حل نباشد، میتواند قیمتها را به شدت به سمت پایین سوق دهد. به این معنا که اگر این عدم توافق و اختلاف به از هم پاشیدن توافق فعلی منجر شود، احتمال دارد شاهد افزایش تولید کشورهای عضو معاهده اوپک پلاس باشیم که موجب افزایش حجم عرضه و سقوط یک باره قیمت نفت خواهد شد، همانگونه که در آوریل ۲۰۲۰ شاهد آن بودیم. چنین اتفاقی ممکن است مجددا رخ دهد و اگر در پی این اتفاق توافقی حاصل نشود، مشابه رخداد ماه می سال گذشته، قیمتها می تواند برای مدتی طولانی پایین باقی بماند.
برآیند و خروجی این تنش می تواند در جهت مخالف بر روی قیمتها اثر گذار باشد و اگر این رقابت و تنش تا حدی بالا بگیرد که قابل حل نباشد، میتواند قیمتها را به شدت به سمت پایین سوق دهد
* آیا شکست مذاکرات که احتمال دارد قیمت نفت برنت را به ۸۰ دلار در هر بشکه برساند؛ میتواند به یک مناقشه و در نهایت تکرار جنگ قیمت ویرانگر و تلخ سال گذشته منتهی شود؟
شکست مذاکرات قیمت نفت را به هشتاد دلار نخواهد رساند و اتفاقا برعکس همانطور که عرض کردم قیمتها را به سمت پایین سوق خواهد داد، چرا که اگر مذاکرات به نتیجه نرسد، این کشورها از معاهده فعلی خارج خواهند شد. بنابراین، این موضوع بدان معناست که در پی چنین اتفاقی بین سه تا پنج میلیون بشکه نفت جدید ممکن است وارد بازار شود و سقوط شدید قیمتها را تا ۴۰ دلار یا کمتر را در بر خواهد داشت.
* با وجود قیمتها در سطح فعلی، آیا احتمال این که تولید نفت شیل آمریکا در سال آینده افزایش بیشتری پیدا کند، وجود دارد؟
حتما قیمتهای فعلی تولید نفت شیل را در آمریکا افزایش داده و خواهد داد. البته هم اکنون قیمتهای چند ماهه گذشته یعنی شش ماه اول ۲۰۲۱، باعث افزایش تولید آمریکا در نیمه دوم سال جاری و همچنین سال آینده شده است. بازار نتیجه این قیمت های ۶۵ تا ۷۵ دلار را تنها تا پایان سال جاری یعنی ماه نوامبر، زمانی که شرکتهای خصوصی امریکا گزارش سه ماهه سوم خود را ارائه میدهند که در آن تولید منتج از قیمتهای سه ماهه اول و دوم سال جاری را اعلام میکنند، مشاهده خواهد کرد.
* عدم اتحاد یا دستیابی به توافق در اوپک پلاس تا چه اندازه بر بازگشت نفت ایران به بازارهای جهانی تاثیر گذار است؟
همانطور که عرض کردم، اگر توافقی حاصل نشود احتمال دارد که کشورها تولید خود را بالا ببرند و قیمتها به پایین سوق داده شود که هر دو به ضرر ایران برای بازگشت به بازار خواهد بود. با وجود قیمتهای پایینتر و همچنین ورود به بازاری که دیگر از تنظیم خارج شده و سایر کشورها مازاد بر نیاز بازار دست به تولید می زنند؛ کار ایران دشوارتر خواهد بود.
اگر توافقی در اوپک حاصل نشود احتمال دارد که کشورها تولید خود را بالا ببرند و قیمتها به پایین سوق داده شود که هر دو به ضرر ایران برای بازگشت به بازار خواهد بود
اما، اگر توافقی حاصل شود و مانند دو سال گذشته اوپک و اوپک پلاس با همکاری یکدیگر به تدریج تولید نفت را به میزانی که تقاضا در حال رشد است، افزایش دهند و همچنین اگر ایران به توافق هسته ای دست یابد و بخواهد وارد بازار شود، زمانی ورود پیدا خواهد کرد که قیمتها نسبت به عدم توافق بالاتر خواهد بود و همچنین اوپک می تواند در این روند افزایش عرضه جایی را برای ایران در نظر گیرد یا روند را کند کنند تا ایران وارد بازار شود و بعد ادامه دهند. بنابراین اتحاد و ایجاد توافق در اوپک به نفع ایران خواهد بود.
نظر شما