اما و اگرهای بازگشت ایران به بازار جهانی نفت| سنگ اندازی رقبای نفتی ایران

بازار؛ گروه آب و انرژی: نگرانی ها نسبت به ادامه رشد قیمت ها و کسری عرضه موجب شده که بسیاری از کشورهای خواهان برداشته شدن تحریم ها علیه ایران باشند.

بر اساس گزارش رویترز، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد از آمریکا خواست تحریم هایی که تحت توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ علیه ایران رفع کرده بود، برداشته یا معلق کند. این گفته ها در حالی مطرح می شود که مذاکرات غیرمستقیم میان آمریکا و ایران برای بازگشت به برجام همچنان ادامه دارد. از آن سو بیژن زنگنه وزیر نفت ایران هم در نشست خداحافظی خود از اوپک گفته که ایران بعد از تحریم ها در کوتاهترین زمان ممکن به بازار برمی گردد.  

اما آنگونه که از گفته های  ژنرال نفتی ایران در نشست صد و هشتاد و یکمین اوپک بر می آید این بازگشت خیلی هم راحت نبوده و به گفته زنگنه اعضای اوپک هم نسبت به آن ابراز نگرانی کرده اند «در نشست امروز آن چیزی که به‌ صورت گذرا از سوی دبیر کل اوپک مطرح شد، مسئله بازگشت ایران بود و اعضای اوپک مقداری نسبت به این بحث ابراز نگرانی دارند که ایران چطور بر می‌گردد، فکر می‌ کنم مهم‌ ترین کاری که دولت آینده باید انجام دهد، مدیریت‌ کردن بازگشت ایران به بازار نفت پس از برداشتن تحریم‌ هاست.»

به دنبال رشد قیمت نفت برخی از کشورها خواهان لغو تحریم های نفتی علیه ایران  شده اند. اما بهروزی فر کارشناس انرژی می گوید: کشورهایی که در غیاب ایران، بازارهای هدفش را به تصاحب خود در آورده بودند ، تمام تلاش خود را می کنند که این کار به تاخیر بیافتد  

در این میان برخی از کارشناسان نفتی معتقدند که بازگشت نفت ایران به بازار جهانی دیر و زود دارد اما سوخت و سوز ندارد. اما برخی دیگر از کارشناسان از سختی های این بازگشت و سنگ اندازی برخی از کشورهای غربی می گویند.

مرتضی بهروزی فر کارشناس اقتصاد انرژی در اینباره به خبرگزاری بازار می گوید که در صورت رفع تحریم‌ها ایران این قابلیت را دارد که در زمان کمی به بازارهای نفت بازگردد و سهم خود را از رقبا پس بگیرد. او  که احتمال می دهد بازگشت نفت ایران با نوسانانی همراه خواهد بود، در توضیح ادعای خود می گوید : بدون شک کشورهایی که در غیاب نفت ایران، بازارهای هدف را به تصاحب خود در آورده بودند ، از این اتفاق خیلی خوشحال نخواهند بود و تمام تلاش خود را برای به تاخیر انداختن این اتفاق به کار می گیرند.  

سعودی ها به خواست کاخ سفید تن می دهند؟
تقاضای نفت در بازار جهانی روبه افزایش است. از آن طرف اطلاعات ردیابی کشتی‌ ها، گزارش مقامات و تخمین موسسات مشاوره انرژی نشان می‌ دهد که ۱۳ عضو اوپک تولید خود را در ماه گذشته میلادی تا ۲۶.۴۷ بشکه در روز افزایش داده‌ اند از افزایش ۸۵۵ هزار بشکه ای نسبت به ماه مه حکایت می کند. اما آنگونه که کارشناسان اعلام می کنند سرعت رشد تقاضا بیش از افزایش تولید است و از احتمال کسری عرضه در ماه های آینده سخن می گویند. بعد از اظهارات مسئولان هندی، حالا کاخ سفید روز درباره تاثیر افزایش قیمتهای نفت بر مصرف کنندگان آمریکایی ابراز نگرانی کرد اما اعلام کرد معتقد است تولیدکنندگان توانایی تولید به میزان کافی را دارند.

هرچند که جن ساکی دبیر مطبوعاتی کاخ سفید سوال خبرنگاران مبنی بر اینکه آیا کسی در دولت بایدن با متحدان آمریکا در مذاکرات اوپک پلاس در خصوص افزایش تولید صحبت کرده است، را بی پاسخ گذاشته، اما برخی از منابع خبری از مذاکرات این کشور با ریاض خبر می دهند. حالا سوال اینجاست نیاز  دنیا به افزایش عرضه نفت می تواند به لغو تحریم های نفتی ایران کمک کند؟

در طول سال های گذشته صنعت نفت و تولیدات آن کاملا در اختیار سیستم سیاسی بوده و انزوای اقتصادی ایران  هم نتیجه همین رفتار است

انزوای اقتصادی حاصل رویکرد سیاسی ایران 
محمد علی خطیبی نماینده سابق ایران که معتقد است ورود نفت ایران به بازار جهانی دیر و زود دارد اما سوخت و سوز ندارد،  به خبرگزاری بازار می گوید که ورود ایران به نفع  بازار های بزرگ مصرف همچون چین و هند خواهد بود. ضمن اینکه بسیاری از کشورها ترجیح می دهند که نیاز نفتی خود را از طریق ایران تامین  کنند. البته هرچند که بازار جهانی به نفت ایران نیاز دارد اما با دست روی دست گذاشتن هیچ کاری درست نمی شود و مشکل فروش و صادرات ما حل نمی شود.   

او همچنین با تاکید بر تقویت دیپلماسی اقتصادی برای حضور در بازار های جهانی، گفت: در طول سال های گذشته صنعت نفت و تولیدات آن کاملا در اختیار سیستم سیاسی بوده و انزوای اقتصادی ایران  هم نتیجه همین رفتار است.  

به گفته این کارشناس حوزه نفت، سیستم دیپلماسی ما هیچ وقت برای اقتصاد راهگشا نبوده در حالی‌ که در تمام دنیا سیاست‌ ها در جهت دست‌ یابی به بازاریابی و رشد اقتصادی کشورها است اینکه ما بنشینیم و منتظر باشیم کشوری از ما نفت بخرد، هرگز چنین موقعیتی فراهم نخواهد شد.

بازارهای گمشده ایران در دوران تحریم 
آخرین آمارهای اعلامی از صادرات حدود یک میلیون بشکه ای نفت ایران خبر می دهد. صادراتی که گفته می شود عمده آن به چین صورت می گیرد. در سال های گذشته بسیاری از مشتریان نفت ایران از ترس تحریم‌های امریکا و به‌ خطر افتادن امنیت تأمین انرژی کشورهای هدف، مراودات خود را با ایران متوقف یا محدود کردند.

برخی هم خرید نفت را در بازارهای خاکستری با حداقل حجم ادامه دادند. در این مدت سهم نفت ایران در بازارهای اروپا که برجام آن را احیا کرده بود، بسیار محدود و نزدیک به صفر شد. بزرگترین خریداران اروپایی نفت ایران ترکیه، ایتالیا، فرانسه، اسپانیا و یونان بودند. این کشورها حدود ۸۰۰ هزار تا ۹۰۰ هزار بشکه در روز از ایران نفت می‌خریدند و با خروج امریکا از برجام از اواسط سال ۲۰۱۹ خرید نفت از ایران را متوقف کردند. هند که از دیگر خریداران نفت ایران بوده، در طول سال های گذشته مراودات نفتی خود با ایران را به حداقل رسانده بود.   با وجود امیدواری ها نسبت به احیای برجام اما بازارهای نفتی ایران در سال های قبل از تحریم، خرید از ایران را به لغو تحریم ها منوط کرده اند.  

وزیر نفت هند در پاسخ به سوالی در مورد احتمال واردات نفت این کشور از ایران در صورت برداشته شدن تحریم ها گفت: «هر زمانی که قیمتی مناسب و رقابت پذیر پیدا کنیم، طبق ساختار دیپلماتیک جهانی خود به سراغ آن می رویم».

با این اوصاف  تصور اینکه پالایشگران در اروپا، ژاپن، کره جنوبی یا هندبدون شکل‌گیری توافق با آمریکا آشکارا نفت ایران را خریداری کنند، کمی بعید به نظر می رسد.