طاهر خیری*؛ بازار: این روزها، گرمای هوا برای مردم استان آذربایجان شرقی کلافه کننده شده است. گرمایی که در نیم قرن اخیر بی سابقه است. به طوری که در خرداد ماه دمای هوا در برخی شهرهای استان به خصوص تبریز به مرز ۳۹ درجه هم رسید. از طرف دیگر افزایش دما برای مردم قابل تحمل نبوده و آنها را به مصرف بیش از حد آب سوق داده است.در نهایت اینکه استان در نقطه بحرانی کم آبی قرار گرفته و شهرهای تبریز، مرند، میانه، بستان آباد، سهند دچار تنش آبی شده است.
مسئولان استان هشدار داده اند در صورتی که مصرف آب شهروندان به تناسب افزایش دمای هوا افزایش یابد قطعی آب دور از انتظار نخواهد بود. در بهار امسال شاهد کاهش ۲۵ درصدی بارندگی بودیم. با توجه به کاهش بارش ها رعایت الگوی مصرف و صرفه جویی از طرف مردم استان و شهروندان تبریزی ضروری به نظر می رسد.
به گفته مدیرکل هواشناسی آذربایجان‌شرقی وضعیت بارش در سال زراعی جاری (یکم مهر سال ۱۳۹۹ تا به امروز) ۱۷۱ میلی متر است که نسبت به مدت مشابه در سال قبل از آن که ۲۳۵ میلی متر بوده و حدود ۲۷ درصد کاهش یافته است.
بیشترین کاهش بارندگی با بیش از ۴۰ درصد در شهرستان های میانه، هشترود و چاراویماق صورت گرفته است.
آذربایجان شرقی منطقه ای سردسیر و کوهستانی است و از لحاظ تقسیم بندی های اقلیمی جزو مناطق نیمه خشک به حساب می آید. آب و هوای این استان به طور کلی سرد و خشک است ولی به علت تنوع توپوگرافیکی از اقلیم های متفاوتی برخوردار است.
براساس شاخص های استاندارد شده بارش و تبخیر و بررسی ۱۰ ساله حدود ۹۰ درصد مساحت استان تحت خشکسالی قرار دارد و در بررسی یکساله حدود ۴۰ درصد مساحت استان در خشکسالی قرار دارد.
تبریزی ها در تابستان سال گذشته با توجه به شیوع بیماری کرونا و رعایت مسائل بهداشتی ۴۸۰ میلیون لیتر آب مصرف کردند و امسال پیش بینی می شود این میزان مصرف از مرز ۵۰۰ میلیون لیتر فراتر رود. این در حالیست که بیش از ۵۰ درصد آب مورد نیاز این کلان شهر از زرینه رود و مابقی از چاهها و قنوات حفر شده تامین می شود.
طرح ۱۴۰ کیلومتری انتقال آب رودخانه ارس به تبریز از سال ۹۲ کلید خورد و بعد از گذشت هشت سال از کلنگ زنی این طرح تنها ۳۵ کیلومتر اجرایی شده و برای ۱۰۵ کیلومتر باقی مانده نه پیمانکاری مشخص است و نه اعتباری تخصیص یافته است. متاسفانه اتمام این پروژه به عمر دولت دوازدهم نرسید و باید منتظر دولت سیزدهم ماند تا بلکه با تزریق اعتبار این طرح اساسی به سرانجام برسد.
هزینه سرمایه گذاری اولیه طرح انتقال آب ارس برای اجرای آبگیر، خط انتقال، تونل انتقال، راه دسترسی، ایستگاه‌های پمپاژ، تصفیه خانه، مخازن ذخیره، سیستم انتقال پیام با احتساب هزینه‌های استملاک اراضی و نیرو رسانی بر اساس برآورد سال ۱۳۹۲ بالغ بر ۱۲ هزار میلیارد ریال و با احتساب بازپرداخت اصل و سود فاینانس، در حدود ۳۵ هزار میلیارد ریال بوده است.
واقعیت این است که بحران کم آبی با کاهش محسوس بارش ها در استان آذربایجان شرقی جدی است و باید در کنار صرفه جویی در مصرف آب، برای تامین منابع پایدار آبی چاره کرد. مصرف استاندارد آب در شبانه روز حدود ۱۵۰ لیتر برآورد شده است. این در حالی است که این میزان مصرف در استان ۲۲۰ لیتر بوده و ۷۰ لیتر مازاد مصرف در آب وجود دارد.
موثرترین راهکار در شرایط کنونی کم آبی و خشکسالی، صرفه جویی و مصرف بهینه آب توسط مردم استان است.
*روزنامه نگار
نظر شما