۷ تیر ۱۴۰۰ - ۰۷:۰۰
ایران در خصوص حق خود در قطب جنوب کوتاهی کرده است| لزوم پیوستن به پیمان جنوبگان
استاد دانشگاه آلاباما آمریکا در گفتگو با بازار:

ایران در خصوص حق خود در قطب جنوب کوتاهی کرده است| لزوم پیوستن به پیمان جنوبگان

پروفسور «نادر انتصار» معتقد است ایران از حق سرزمینی خود در قطب جنوب غفلت کرده است.

بازار؛ گروه بین الملل: منطقه جنوبگان یا قطب جنوب سرزمینی غنی از مواد معدنی است که کشورها برای حضور در آن با هم به رقابت می پردازند، اکنون حدود ۳۰ کشور در قطب جنوب ایستگاه تحقیقاتی دارند در حالیکه از آخرین حضور محققان ایرانی در آن منطقه با هدف پژوهش های علمی حدود ۱۷ سال می گذرد.

بر این اساس از سالها قبل رقابت تنگاتنگی بین کشورهای جهان برای انجام تحقیقات و فعالیت های علمی در قطب جنوب وجود دارد و حدود ۳۰ کشور از جمله آمریکا، روسیه، شیلی، فرانسه، آرژانتین، هند، پاکستان و برزیل در جنوبگان ایستگاه تحقیقاتی دارند.

البته با توجه به پتانسیل بالای علمی و نیروی انسانی متخصص و علاقه مند سفر به آبهای دور در ایران چند سالی است که تلاش برای حضور ایران در جنوبگان آغاز شده اما هنوز به نتیجه مطلوب نرسیده است زیرا برای ایجاد یک ایستگاه تحقیقاتی در جنوبگان بین ۴۰ تا ۱۰۰ میلیون دلار هزینه نیاز است از این رو رسیدن به چنین هدفی نیازمند حمایت جدی دولت و تامین اعتبار مورد نیاز است که با توجه به ارزش جنوبگان باید شرایط حضور ایران در آن منطقه هر چه زودتر فراهم شود.

علاوه بر این، کشورهای عضو معاهده جنوبگان در تلاش هستند تا حضور دیگر کشورها را در قطب جنوب محدودتر کنند . اکنون ۵۲ کشور عضو معاهده جنوبگان هستند که از این تعداد ۳۰ کشور در قطب جنوب پایگاه تحقیقاتی دارند.

مجمع سالانهٔ شورای مشورتی پیمان جنوبگان، انجمنی بین‌المللی برای پذیرش و مدیریت جنوبگان است. تنها ۲۹ کشور از ۵۳ کشور حق تصمیم‌گیری در این مجمع را دارند و ۲۴ کشور می‌توانند در آن شرکت کنند. اعضای دارای حق تصمیم «کشورهای مشاور» نام دارند که افزون بر ۱۲ کشور اصلی امضاکنندهٔ پیمان، ۱۷ کشور دیگر نیز هستند که تمایل خود را برای شرکت در نشست‌ها با انجام فعالیت‌های علمی قابل توجه نشان داده‌اند.

تا سال ۲۰۱۵، ۵۳ کشور، عضو رسمی این پیمان هستند که از آن میان، ۲۹ کشور (شامل ۱۲ کشور اولیه) در آن حق رای دارند. اعضای مشاور شامل ۷ کشور می‌شود که ادعای مالکیت بر بعضی مناطق جنوبگان را دارند. ۴۶ عضو بدون ادعای مالکیت، ادعاهای مالکیت میان خود و کشورهای غیر عضو را نمی‌پذیرند.

در خصوص این موضوع و دلایل کوتاهی ایران در استفاده از منابع جنوبگان خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور «نادر انتصار» رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلاباما آمریکا انجام داده است که در ادامه می آید.

*ایران به دلیل امکان دسترسی از طریق دریای مکران به قطب جنوب و حایل نبودن هیچ سرزمینی در این میان حق دارد «بر طبق قوانین بین‌المللی باید در بخشی از قطب جنوب ادعای حاکمیت کند» اما تاکنون با انفعال خود، اقدام مناسبی برای احقاق این حق نکرده است، در حالی که ده ها کشور جهان اکنون در قطب جنوب به دلیل منابع سرشار طبیعی آن، حضوری فعال دارد و حتی کشورهای همسایه ایران مانند هند و پاکستان هم پایگاه‌های تحقیقاتی متعددی در قطب جنوب تاسیس کرده‌اند اهمیت این منطقه برای ایران چیست؟
متاسفانه به دلیل دوری قطب جنوب، ایران هیچوقت علاقه جدی به این منطقه نشان نداده است و تا آنجائی که اطلاع دارم سعی نکرده است که به پیمان قطب جنوب ملحق شود.

حتی در زمان شاه نیز ایران اقدام لازم برای پیوستن به این پیمان را نکرد. چون قطب جنوب از منابع سرشاری بهرمند است، از نظر اقتصادی و مهمتر از آن  از نظر علمی برای کشورهائی که می خواهند در سطح جهانی مطرح باشند اهمیت خاصی دارد.

*مطابق حقوق بین الملل، قلمرو جنوبگان ایران منطقه‌ای است در قطب جنوب که ما بین۵۹درجه شرقی تا۶۳درجه شرقی قرار گرفته‌است. هم‌اکنون این منطقه در تصرف استرالیا قرار دارد. منطقه مورد نظر یک قطاع به طول تقریبی ۳۰۰۰ کیلومتر و عرض ۴۰۵ کیلومتر و مساحت تقریبی ۲۰۰۰ تا ۲۵۰ هزار کیلومتر مربع است که قلمرو جنوبگان ایران محسوب می شود. چرا ایران در این زمینه فعال عمل نکرده است؟
به علت دوری قطب جنوب به ایران و نداشتن تجهیزات لازم فعالیت برای ایران در قطب جنوب احتیاج به منابع مالی و لجستیکی نسبتا گسترده دارد که به ایران اجازه فعالیت در این مورد را نداده است.  بعلاوه فعال عمل کردن احتیاج به همکاری با بسیاری از کشورهای دیگر در سطح بین المللی دارد.

*ایران چه تلاشی برای احقاق حق خود در این زمینه می تواند انجام دهد و باید به چه نهاد و سازمانی در این خصوص رجوع کند؟
پیمان قطب جنوب در سال ۱۹۵۹ میلادی توسط ۱۲ کشور امضاء شد و تا امروز بیش از ۵۰ کشور عضو این پیمان شده اند. هر کشوری که عضو سازمان ملل است حق دارد که به این پیمان بپیوندد. اعضای رسمی یا بهتر بگویم اعضای کامل این پیمان آنهایی هستند که در عمل نشان دهند که قادر به انجام پروژهای علمی و اکتشافی در قطب جنوب هستند.

کد خبر: ۹۵٬۹۱۴

اخبار مرتبط

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • captcha