بازار؛ گروه بین الملل: رویکرد عمان در میان کشورهای عرب حاشیه جنوبی خلیج فارس نسبت به ایران، در مقابل سعودیها قرار دارد. زیرا علاوه بر اینکه عمانی‌ها فارغ از نوع حکومتی که در ایران حاکم باشد، استقلال و حاکمیت سرزمینی خود را مدیون ایران می‌دانند.
ساختار ژئوپلیتیکی منطقه باعث می‌شود که امنیت و ثبات در ایران، بر امنیت و حاکمیت ملی عمان، تاثیر عمیقی بر جای بگذارد.
مذهب اباضی در عمان و آثار فرهنگی آن در میان عمانی‌ها که در تقابل با حاکمیت وهابیت در عربستان و کشورهای همسایه عمان قرار میگرد و نیز لزوم ایجاد نوعی توازن میان قدرت منطقه‌ای ایران با عربستان سعودی به دلیل ژئوپلیتیکی و باز تولید نوعی توازن بین‌المللی بین قدرتهای منطقه ای و فرا منطقه ای برای مهار زیاده طلبی همسایگان از ویژگیهای سیاست عمانی است.
پادشاهی عمان، از جمله دولت‌های عربی خلیج فارس است که روابط اقتصادی گسترده‌ای با ایران دارد، بویژه در زمینه مبادلات تجاری و وجود خطوط حمل و نقل کالاهای مختلف. آمار اقتصادی نشان دهنده رشد میانگین مبادلات تجاری بین عمان و ایران است.
طبق آخرین ارقام منتشر شده از سوی اتاق بازرگانی و صنعت در عمان، مبادلات تجاری این کشور با ایران به ۱۱۶ میلیون ریال عمان رسیده است. زمینه‌های اقتصادی مبادلات بین دو کشور، بخش تولید و صادرات مواد غذایی، انرژی، نفت و گاز، راه سازی و گردشگری است.
ایران تلاش می‌کند حجم مبادلات تجاری با پادشاهی عمان را به ۵ میلیارد دلار برساند. تاسیس خطوط دریایی و تسهیل عمل شرکت‌ها به تقویت مبادلات تجاری بین دو کشور، کمک می‌کند. ایران از بنادر عمانی برای واردات کالاها به کشور استفاده می‌کند، بویژه آنکه برخی کشورها بنادر و مرزهای خود را به روی کالای ایرانی بسته اند و همین مساله تهران را بر آن می‌دارد تا خطوط دریایی خود با پادشاهی عمان را مستحکم‌تر کند.
برای ایرانی‌ها، عمان بهشت سرمایه گذاری است
در آوریل ۲۰۲۰، ایران و عمان یک خط دریایی برای حمل و نقل کالاها بین دو کشور ایجاد کردند که پس از خط بندر عباس-بندر سلطان قابوس، دومین بندر مشترک محسوب می‌شود و دو کشور در نظر دارند خط سومی هم بین بندر عباس و بندر خصب ایجاد کنند. رفت و آمد تاجران بین مسقط و تهران، باعث تقویت روابط تجاری بین دو کشور و بررسی فرصت‌های سرمایه گذاری می‌شود تا بخش خصوصی هم وارد میدان شده و همکاری تجاری افزایش یابد.
ایران عمان را تنها یک بازار اقتصادی نمی‌بیند، بلکه این کشور عربی یک شریک استراتژیک و مهم برای ایران است. برای ایرانی‌ها، عمان بهشت سرمایه گذاری است. این دو کشور هم از نظر جغرافیایی به هم نزدیک هستند و هم مهمتر از آن در روابط سیاسی نیز دارای مانع و یا چالش ویژه‌ای نمی‌باشند.
روابط اقتصادی کشورها خواه ناخواه متاثر از روابط سیاسی آن‌هاست و در شرایطی که دو کشور از نظر سیاسی روابط عادی و بدون چالشی را دنبال می‌کنند، فعالان بخش اقتصادی و تجاری دو طرف نیز با اطمینان خاطر و اعتماد بیشتری می‌توانند فعالیت‌های خود در کشور مقابل را پیگیری و به سرانجام می‌رسانند.
محصولات موادغذایی یکی از مهمترین زمینه‌های صادراتی ایران به عمان می‌تواند باشد
عمان طی سال‌های گذشته درهای خود را به روی سرمایه‌گذاران ایرانی گشوده است و از سوی دیگر تجار ایرانی هم از حضور در این بازار استقبال کرده‌اند و همین وضعیت به افزایش سطح مبادلات تجاری دو کشور طی چند سال گذشته منجر شده است. در عین حال عمانی‌ها نیز رابطه با ایران را فرصتی برای اتصال این کشور مهم عربی به دریای خزر و آسیای مرکزی ارزیابی می‌کنند.
باید گفت محصولات موادغذایی یکی از مهمترین زمینه‌های صادراتی ایران به عمان می‌تواند باشد، اگرچه تا کنون کمتر مورد توجه واقع شده است. با این حال صادرات محصولات مواد غذایی ایران به عمان چالش‌ها و موانعی نیز دارد که نیازمند یافتن راه حل‌هایی است. از جمله آن که محصولات کشاورزی ایران می‌بایست برای جلب بازار عمان، با کاهش سموم کشاورزی و استاندارد سازی مناسب هماهنگ شوند و این موضوع را وزیر صنعت و تجارت عمان در اجلاس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی با وزیر صنعت ایران مورد اشاره و تاکید قرار داده است.
همچنین از نظر ساختاری نیز عمان هنوز نتوانسته چارچوب اداری فعال و به روز را برای ثبت آسان شرکت‌ها فراهم آورد و همین موضوع خود یکی از چالش‌های عمده تجار ایرانی برای فعالیت در عمان است و ثبت شرکت‌های تجاری، ضعف در عملکرد شرکت های تاسیس شده در عمان منجر به فرصت سوزی ها و بروز مشکلات متعددی در رابطه تجاری دو کشور شده است.
از سوی دیگر در ایران شناخت کافی از نیازها و بازار عمان وجود ندارد و همین ناآشنایی باعث شده تا طی چند سال گذشته برخی از صادرکنندگان و تجار ایرانی به دلیل عدم شناخت کافی از تجارت و حضور در بازارهای عمان دچار ضرر و زیان‌های قابل توجهی می‌شوند.
از همه مهمتر، مشکل نقل و انتقالات ارزی و بانکی باعث شده تا فعالان اقتصادی دو طرف برای فعالیت‌های خود با مانع بزرگی به نام عدم پشتیبانی بانکی روبرو شوند و همین چالش بزرگ باعث شکل گیری مبادلات تهاتری از عمان شده است که پیگیری و اجرای مبادلات تهاتری به معنای مبادله کالا در برابر کالا، نیازمند برنامه ریزی‌های دقیق و شناسایی نیازها و ضرورت‌ها در بازار هر دو کشور است.
تنگه هرمز، یکی از مهمترین محورهای همکاری ایران و عمان است
از دیگر محورهای همکاری ایران و عمان در منطقه حضور مستقیم دو کشور در تنگه هرمز است، عمان در جنوب و ایران در شمال تنگه هرمز حضور دارند. دولت مسقط همواره خواهان آرامش در این تنگه بوده و از وقوع درگیری در این منطقه استقبال نمی‌کند و در همین راستا همواره تلاش کرده که در راستای ایجاد امنیت در این منطقه با ایران همکاری جدی داشته باشد. از دیگر سو طبق اخبار منتشر شده عمانی‌ها همواره اعلام کردند که ایران برای آنها همسایه‌ای قدرتمند و محترم است و با توجه به شرایط منطقه به ایران نیاز دارند، بنابراین تمایلی ندارند که تحت تأثیر برخی از فشارها این رابطه مخدوش شود و در منطقه بحرانی ایجاد شود.
از ابتدای سال ۲۰۲۰ میلادی، به نظر می‌رسد چند تحول داخلی، بین‌المللی و اقلیمی در سلطنت عمان، همچنین ایران باعث شده فرصت‌های جدید صادراتی برای هر دو طرف ایجاد شود:
فوت سلطان قابوس و جایگزینی سلطان هیثم به‌عنوان پادشاه جدید سلطنت عمان، امکان ثبت شرکت به‌صورت ۱۰۰درصد مالکیت برای خارجی‌ها در سرزمین اصلی؛ اپیدمی کرونا، کاهش قیمت نفت خام در سطح جهان؛ ایجاد خطوط حمل و نقل دریایی مستقیم بین بنادر جنوبی ایران و عمان؛ جایگزین کردن نیروهای عمانی به‌جای خارجی در ارگان‌های دولتی، تحولات یمن؛ برنامه راهبردی توسعه روابط تجاری جمهوری اسلامی ایران با ۱۵ کشور همسایه؛ تقویت نرخ دلار در برابر پول ملی.
برخورداری از اشتراکات فراوان دینی، فرهنگی و داشتن روابط ممتاز سیاسی و حسن همجواری از جمله بسترهای مهم ارتقای سطح روابط اقتصادی بین ایران و عمان قلمداد می‌شود
در پایان باید گفت توسعه و گسترش سطح مراودات تجاری میان ایران و عمان همواره مورد تاکید رهبران عالی‌رتبه دو کشور بوده است. برخورداری از اشتراکات فراوان دینی، فرهنگی و داشتن روابط ممتاز سیاسی و حسن همجواری از جمله بسترهای مهم ارتقای سطح روابط اقتصادی بین دو کشور قلمداد می‌شود.
از سوی دیگر توجه به سرمایه گذاری در عمان برای ایرانی‌ها از زمان تشدید تحریم‌های آمریکا دوچندان شده است و درست زمانی که همکاری‌های اقتصادی با امارات به‌دلیل مسائل سیاسی و متاثر از تحریم‌های آمریکا کاهش یافت، بحث جایگزینی عمان مطرح شد.
با توجه به روابط حسنه ایران و عمان، در حال حاضر شاهد تشدید فشارهای آمریکا بر این کشور هستیم تا دولت مسقط میزان تعاملات خود با ایران را کاهش دهد و در این چارچوب باید به این موضوع توجه داشت که عمان از اراده و توان لازم برخوردار نیست که به صورت کامل در برابر این فشارها بایستد. درواقع عمان نمی‌خواهد رابطه خود با آمریکا را قربانی رابطه با ایران بکند ولی این طور هم نیست که بخواهد ایران را به کلی فراموش کند.
نظر شما