بازار؛ گروه بورس: بیش از ۹۰درصد تامین مالی بنگاههای اقتصادی کشور از طریق بانکها صورت میگیرد، که این عدد در کشورهای توسعه یافته بین ۱۰تا ۱۵درصد است یعنی عمده تامین مالی واحدهای تولید در دنیا از طریق بازار مالی صورت میگیرد.
بانکها در ایران بیشترین حجم نقدینگی را در دست دارند علاوه بر آن، بخش زیادی از دارایی این نهادهای پولی به صورت ملک، زمین، واحدهای تصرف شده تولیدی و غیره هستند. تقریبا تمامی واحدههای صنعتی، کشاورزی و خدماتی در ایران بخش زیادی از نقدینگی خود را از بانکها دریافت کردند که بانکها برای دادن این وامها معمولا ملک واحد تولیدی یا خود بانگاه تولیدی را به عنوان وثیقه تسهیلات دریافت میکند که در صورت عدم پرداخت وام خود واحد تولیدی به تملک بانک در میاید.
اگر بازار سرمایه در دنیا کشف نمیشد بانکها با قدرت مالی که داشتند تمامی نقاط روی زمین را به مردم اجاره میدادند و هیچ دولتی توان براندازی این استعمار را نداشت
عمرانی معاون قضایی دادستان کل در آماری اعلام کرده بود که بیش از ۲هزار واحدی تعطیل شده به تملک بانکها درآمده است.
در حال حاضر ۴۷هزار واحد تولیدی در شهرکهای صنعتی وجود دارد که محسن دهنوی نماینده مجلس گفته حدود ۱۰ هزار از این تعداد واحد تعطیل هستند و ۲۳ درصد از این تعداد با ظرفیت کمتر از ۵۰ درصد فعالیت میکنند.
تولید ناخالص داخلی که به عنوان شاخص رقابت و قدرت اقتصادی کشورها در جهان شناخته شده است، در ایران بنا به گزارش صندوق بین المللی پول در سال ۲۰۲۰ ، نزدیک ۴۳۹میلیارد دلار بوده که رتبه ۲۲ را در میان کشورها از این منظر دارد.
فعالیتهای ضد تولید بانکها در دههای اخیر به عنوان مانع اصلی تولید در کشور شناخته میشود، تا جایی که رهبر انقلاب در سال ۹۷ در سخنانی فرمودند" بانکها غلط میکنند که بنگاهداری میکنند." ایشان در نام گذاری سال، امسال را همانند سالیان گذشته به تولید اختصاص داد و آن را" تولید؛ پشتیبانیها، مانعزداییها" نام گذاری کردند.
«عدم تامین مالی» اصلیترین دلیل تعطیلی واحدهای تولیدی است که مورد توافق کارشناسان و فعالین این بازار است و بانکها در ایران به عنوان بزرگترین و اولین منابع پولی برای تولید هستند، این در حالی است که در کشورهای پیشرفته بازار سرمایه بزرگترین و در برخی از کشورها تنها بازار تامین مالی واحدهای تولیدی محسوب میشوند.
جک: اگر بازار سرمایه نبود بانکها دنیا را اجاره میدادند
بر اساس آنچه در مقاله تولید در کشورهای پیشرفته سال ۲۰۱۵ دکتر رافئل جک اقتصاددان آمده: "پیشرفته بودن در تولید در کشورهای پیشرفته و جهان سوم را، تراز بین تامین مالی بنگاههای اقتصادی از بازار مالی و پولی تعیین میکند."
در این مقاله نتیجه تامین مالی از بانکها را تورمزا، شکست تولید، عدم توان رقابت در جهان، رشد بنگاهداری دولتی، بیکاری، فقر، رکود و استعمار منابع کشور توسط بانکها عنوان کرده است.
در بخشی دیگر از این مقاله امده: بانکها در کشورهای جهان سوم به جای فعالیت اصلی خود با بنگاهداری سبب تولید نقدینگی و روانه کردن آن به سمت یک بازار و ایجاد نوسان در آن بخش میشود اما در کشورهای پیشرفته تنها بخش کوچکی از فعالیت بانک را دادن تسهیلات تشکیل میدهد و مابقی آن فعالیت بانکداری میباشد.
تامین مالی از بازار سرمایه بخش مهمی بود که در این مقاله به آن اشاره شده و دلیل رشد اقتصادی کشورهای پیشرفته را تامین مالی بنگاههای اقتصادی از بازار سرمایه عنوان کرده بود.
رشد تولید نالخص ملی، افزایش اشتغال، کنترل تورم، به چرخه درآمدن پول در بازار تولید، مشارکت مردم در بهبود روند تولید، درگیر کردن سرمایه مردم برای سودآوری بیشتر با افزایش بهرهوری تولید از جمله مزایایی تامین مالی از بازار سرمایه بود که آقای جک به آن اشاره کرده بود.
این اقتصاددان دلیل حرکت نکردن کشورهای جهان سوم به سمت بازار مالی را عدم تمایل دولتها به خارج کردن خود از قدرت پولی میداند و در توضیح این مسئله آورده است: تا زمانی که دولتها به دنبال کنترل تمام منابع اقتصادی توسط خودشان هستند و تمایلی به چرخاندن اقتصاد به وسیله مردم ندارند، بانکها حرف اول را میزنند و بازار مالی به عنوان یک نهاد غیر واقعی تلقی میشود.
آقای جک در بخشی از این تحقیق آورده است؛ اگر بازار سرمایه در دنیا کشف نمیشد بانکها با قدرت مالی که داشتند تمامی نقاط روی زمین را به مردم اجاره میدادند و هیچ دولتی توان براندازی این استعمار را نداشت. به نظر او بازار سرمایه سبب شکل گیری خدمات اصلی بانکداری در جهان شد.
نهایت تولید با تامین مالی از بانک زندان است
در همین زمینه دکتر عبدالهینژاد کارشناس و مدرس مالی در گفتگو با بازار گفت: در ایران تنبلی دولتها برای تامین مالی سبب شد که توازن بین بازار مالی و پولی را بیشتر به سمت نهاد پولی هدایت شود که ریشه و عاملی اصلی عدم حرکت تولید و صنعت از آنجا شروع شد.
او میگوید: در ایران خانوادهای نیست که از بانک وام دریافت نکرده باشد و فیش حقوقی، سند ملک، پروانه کسب و موراد دیگر را به بانک به جای وثیقه نداده باشد، این به معنی این است که بانکها مالک تمامی دارایی مردم در ایران شدند و وقتی قدرت پول در یک جا مترکز شد میتواند یک کشور را ویران کند.
این اقتصاددان اضافه کرد: تولید کنندهای که از بانک برای راه اندازی تولید وام میگیرد یا داخل زندان است یا شرف رسیدن به زندان؛ مقصر این موضوع بانکها نیستند بلکه دولتها هستند که به دنبال تامین مالی راحتتر از طریق بانکها میباشند.
عبدالهینژاد معتقد است که اگر تغییر در تامین مالی بنگاههای اقتصادی صورت نگیرد و همچنان به جای بازار مالی از پولی استفاده شود تولید رشد نمیکند.
او یکی از موانع اصلی در تولید را تامین مالی از بانکها میداند و میگوید: اگر قرار است تولید رشد کند و اثر تحریمها بر کشور کاهش پیدا کند، باید بازار سرمایه حمایت شود تا هم مردم و هم تولید کننده، سود کنند.
در سال گذشته برخی از قوانین پذیرش شرکتها در بورس اصلاح شد و سازمان بورس برای ورود شرکتها به بورس جهت تامین مالی قوانین راه سادهتر کرد، با این حال وجود برخی از موانع و طولانی مدت بودن پذیرش شرکتها سبب شده که تمایل کمتری به سمت بازار سرمایه از سوی بنگاههای اقتصادی وجود داشته باشد.
بررسی صورتهای مالی شرکتهای موجود در بورس و فرابورس نشان میدهد که وضعیت بهتری از نظر تولید دارند، بر همین اساس شرکتهای صنعتی بورس، بیشترین سهم از کل GDP که تولید میشود را به خود اختصاص میدهند.
نظر شما