بازار، گروه استانها: استان سمنان به لحاظ اقتصادی دارای ظرفیت‌های عظیمی است. قرارگیری در چهارراه شمال شرق ایران اسلامی، داشتن معادن غنی، کشاورزی، گردشگری، داشتن زیرساخت‌های ارتباطات به طوری که این استان در زمره ارتباطات سیار و اینترنت رتبه دوم کشور را دارد سبب شده تا سمنان مزیت‌های اقتصادی پرشماری داشته باشد.
یکی دیگر از مزیت‌های اقتصادی استان سمنان داشتن زیرساخت‌های حمل و نقل وسیع مانند راه، راه آهن و حتی فرودگاه است. مدیریت راه آهن شمال شرق کشور در این استان قرار دارد همچنین بیشترین سرانه فرودگاه کشور متعلق به این استان است به نحوی که استان ۷۰۳ هزار نفری سمنان دارای دو فرودگاه است که یکی شأن بین‌المللی محسوب می‌شود. موضوعی که شاید در ایران و حتی خاور میانه بی سابقه باشد.
مدل اقتصادی ناموزون استان سمنان
استان سمنان همچنین یگانه استانی است که فاصله جنگل‌های انبوه هیرکانی در آن با کویر رمل و ماسه‌ای که یک بوته سبز در آن نباشد، کمتر از یک ساعت و نیم است و این یعنی بمب جذب گردشگر داخلی و خارجی؛ اما سوال اصلی اینجا است که با داشتن چنین ظرفیت‌هایی چرا سمنان توسعه اقتصادی درستی نیافته است؟
مدل توسعه اقتصادی سمنان یک موجود عجیب‌الخلقه است که یک دست دراز، سری بزرگ اما گردنی کوتاه و پاهایی ریز و نازک دارد. بخشی از این استان آنقدر مملو از صنعت و سرمایه و پول و ثروت است که می‌تواند در طول یک سال پنج سال بودجه کل استان سمنان را تأمین کند و بخش دیگر از بی آبی، بیکاری و فقدان سرمایه آنقدر محروم نگه داشته شده که کم کم خالی از جمعیت می‌شود.
استان سمنان همچنین یگانه استانی است که فاصله جنگل‌های انبوه هیرکانی در آن با کویر رمل و ماسه‌ای که یک بوته سبز در آن نباشد، کمتر از یک ساعت و نیم است و این یعنی بمب جذب گردشگر داخلی و خارجی؛ اما سوال اصلی اینجا است که با داشتن چنین ظرفیت‌هایی چرا سمنان توسعه اقتصادی درستی نیافته است؟
غرب استان به مراتب شرایط بهتری از شرق دارد و این مدل موجود عجیب‌الخلقه توسعه استان سمنان که مخلوق تصمیمات نادرست مسئولان است، سبب شده تا سمنان به توسعه یکپارچه اقتصادی دست نیابد. وقتی استانی به صورت متوازن توسعه نیابد قطعاً شاهد ارتقای شاخص‌های اقتصادی در تمام سطح آن نیز نخواهیم بود. اما موضوع اصلی که در این گزارش به آن می‌پردازیم این است که موانع این توسعه کدام هستند؟
تفکر مدیران خودش نخستین مانع توسعه است
یک کارشناس اقتصادی با بیان اینکه تفکر مدیران خودش نخستین مانع توسعه است، می‌گوید: وقتی استان سمنان را ۴۰ سال پیش به دو بخش شرق و غرب یعنی صنعتی و کشاورزی تقسیم کردند نخستین موانع برای توسعه متوازن استان را دقیقاً با دست خودمان در سطح استان قرار دادیم. این شد که رشد غرب استان در آخرین دهه قرن چهاردهم خورشیدی به ده تا بیست برابر توسعه شرق رسید.
محمد عمودی با بیان اینکه یک مانع بزرگ پیش روی زندگی مردم بیکاری است که البته استانداری سمنان هرگز آمار آن را به صورت درست و به شرح ریز شهرستان‌ها اعلام نمی‌کند اما نرخ بیکاری در شرق استان سمنان طبق اعلام برخی نمایندگان مجلس و برخی منابع غیر رسمی ۳۰ تا ۳۵ درصد است در حالی که این میزان در غرب استان هفت درصد بیان می‌شود، ابراز کرد: همین مقایسه آماری کافی است تا بزرگترین مانع توسعه استان مشخص شود.
وی با بیان اینکه عدم نگاه متوازن در توسعه به خصوص توسعه صنعتی و معدنی بزرگترین مانع بر سر راه توسعه اقتصادی استان سمنان است، بیان کرد: از یک جایی باید این شکل و شیوه تغییر یابد. به نظر من عدم حمایت مسئولان دولتی در استان سمنان از فرودگاه شاهرود، عدم اختصاص درست سرمایه گذاری به دامغان، شاهرود و میامی، عدم جذب سرمایه گذار برای این مناطق و حتی بعضاً فراری دادن سرمایه گذار از شرق استان باعث شده تا نتوانیم آنطور که باید و شاید شاهد جذب سرمایه گذار در سراسر استان به صورت متوازن باشیم.
محکوم به تغییر رویه هستیم
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه آنچه امروز مسئولان استانداری سمنان به آن نمی‌اندیشند این است که ما برای توسعه یکپارچه استان محکوم به تغییر رویه هستیم، گفت: وقتی روستایی که هاب معدنی شمال شرق ایران محسوب می‌شود و کسری از کرومیت ایران و حتی خاور میانه را در درون خود دارد اما توسعه نمی‌یابد و حتی خواستار الحاق به خراسان رضوی می‌شود، آیا نباید شک کرد که یک جای کار ایراد دارد؟
یک مانع بزرگ پیش روی زندگی مردم بیکاری است که البته استانداری سمنان هرگز آمار آن را به صورت درست و به شرح ریز شهرستان‌ها اعلام نمی‌کند اما نرخ بیکاری در شرق استان سمنان طبق اعلام برخی نمایندگان مجلس و برخی منابع غیر رسمی ۳۰ تا ۳۵ درصد است در حالی که این میزان در غرب استان هفت درصد بیان می‌شود
عمودی با بیان اینکه به هیچ وجه نگاه مسئولان استان سمنان متوازن نبوده است، بیان کرد: مسئولان وقتی نگاه متوازنی نداشته باشند، نمی‌توانند موانع را نیز بشناسند زیرا تفکر خودشان درست یکی از همین موانع است! شما وقتی بالای قله کوه ایستاده‌اید نمی‌توانید کوه را ببینید اما اگر در دامنه باشید کاملاً آن را تماشا می‌کنید. امروز مسئولان و تفکر نادرست مدیریتی شأن که باعث فراری دادن سرمایه از شرق استان شده، خودش یک مانع بزرگ است.
وی با بیان اینکه عدم شناخت و درک درست از موانع مشکل عمده استان است، گفت: شما وقتی نمی‌دانید که هنوز مشکل در کجاست چطور می‌خواهید آن را رفع کنید؟ امروز یک نفر اعلام کند که شرق استان از برنامه پنجم و ششم توسعه چقدر عقب است؟ موضوع بعد اما اینجا است که ما هنوز یک تیم رایزن اقتصادی که بتواند مزیت‌های اقتصادی استان را به صورت یکپارچه بدون حب و بغض و منطقه گرایی بشناساند و برای جذب سرمایه گذار تلاش کند نداریم زیرا اصلاً آن را نیاز ندیده‌ایم چون همواره سرمایه گذار برای غرب استان بوده و اصلاً در شرق نیازی به توسعه نداشته‌ایم.
موانع را نشناخته‌ایم
دیگر کارشناس اقتصادی نیز با بیان اینکه هنوز موانع تولید و رشد اقتصادی استان سمنان شناخته نشده است، گفت: مهمترین مانع بوروکراسی است ما در سطح استان هنوز استعلام ساده برای سرمایه گذار را نیز باید از مرکز استان بگیریم. درست است که به صورت اسمی این اختیار تفویض شده اما کدام مدیری است که بدون دستور مرکز یک استعلام ساده آب و گاز و برق را به یک سرمایه گذار که می‌خواهد کارخانه بزند، بدهد؟
سید رضا طباطبایی با بیان اینکه مشکل اینجا است که ما هنوز نمی‌دانیم در کدام بخش‌ها دارای مشکل هستیم مسئولان ارشد استان به خیال اینکه همه استعلام‌ها به صورت کامل به شهرستان‌ها سپرده شده، صحبت از توسعه سرمایه گذاری می‌کنند اما کافی است یک روز به صورت ناشناس به شرق استان مراجعه و اعلام کنند که قرار است بر طرحی سرمایه گذاری کنند تا مشاهده کنند چه برخوردی با آنان می‌شود.
وی با بیان اینکه شرایط در غرب استان هم اینگونه است ما معتقد هستیم که فقط دو شهرستان استان مملو از سرمایه و ثروت هستند و دیگران با مشکلات عدیده روبرو هستند، گفت: مشکل دیگر و مانع توسعه در استان این است که ما هنوز مزیت‌هایمان را نشناخته‌ایم هنوز نمی‌دانیم که هر منطقه از استان دقیقاً چه مزیتی دارد که بر طبق آن برنامه بریزیم.
شناخت داشته‌ها
این کارشناس ادامه داد: امروز کجای استان سمنان یک کار عملیاتی تحقیقی درست و حسابی بر روی شناخت داشته‌ها، مزیت‌های سرمایه گذاری و ظرفیت‌ها صورت گرفته که به صورت ریز به ریز، روستا به روستا، منطقه به منطقه بتواند برای ما مزیت شناسی کند؟
مهمترین مانع بوروکراسی است ما در سطح استان هنوز استعلام ساده برای سرمایه گذار را نیز باید از مرکز استان بگیریم. درست است که به صورت اسمی این اختیار تفویض شده اما کدام مدیری است که بدون دستور مرکز یک استعلام ساده آب و گاز و برق را به یک سرمایه گذار که می‌خواهد کارخانه بزند، بدهد؟
طباطبایی با بیان اینکه مزیت شناسی به ما نشان می‌دهد که هر منطقه برند چه چیزی است، بیان داشت: ما محکوم به این هستیم که برنامه‌ریزی اقتصادی‌مان را بر اساس مزیت‌هایمان پیش ببریم. به این معنی که وقتی اعلام می‌شود مثلاً شهمیرزاد قطب گردشگری است و مزیت آن گردشگری محسوب می‌شود تمام توسعه اقتصادی این منطقه باید و باید و باید بر طبق گردشگری انجام شود حتی کشاورزی گردشگری، بوم گردی، روستا گردی، حتی صنایعی که با گردشگری مرتبط هستند مثلاً تولید اقلام مورد نیاز هتل‌ها، صنایع دستی و … دیگر نیاز نیست بر طبق این سند و برنامه، در شهمیرزاد یک کارخانه مثلاً قطعات گیربکس خودرو زد! همین اصل ساده چیزی است که مسئولان استان سمنان از درک آن عاجز هستند.
وی افزود: اینجا است که ما می‌گوئیم موانع در مغز انسان‌ها است نه در واقعیت. مگر استان سمنان ظرفیت‌های درست و حسابی برای تولید ثروت کم دارد؟ مگر یک ایل سنگسر به تنهایی نمی‌تواند با داشته‌های اقتصادی، تولیدی، فرهنگی، گردشگری و … بخش اعظم تولید ناخالص داخلی استان را ارتقا ببخشد؟ چرا نمی‌توان از این ظرفیت‌ها استفاده کرد؟ زیرا هنوز ما برنامه‌ای برای این کار نداریم.
توسعه باید برنامه محور باشد
وقتی رهبر معظم انقلاب اسلامی در شعار سال ۱۴۰۰ بار دیگر به رفع موانع اشاره می‌کنند این امر دو معنی دارد نخست اینکه هنوز دولت نتوانسته در رفع این موانع اقدام شایسته‌ای کند و دوم موانع آنقدر در اقتصاد با اهمیت هستند که برای رفع شان باید کوشید.
یکی از موانع موجود در اقتصاد استان این است که ما نتوانسته‌ایم برنامه‌ریزی درستی را برای مزیت‌های اقتصادی‌مان انجام دهیم به عبارت دیگر همه توسعه اقتصادی را باید بر مبنای یک مزیت استوار کرد برای مثال وقتی منطقه بی ارجمند قطب گردشگری طبیعی و بوم گردی محسوب می‌شود می‌بایست تمام امکانات و حتی صنعت منطقه نیز برای کمک به این مزیت بیاید اما متأسفانه نگاه نادرست در زمینه توسعه متوازن باعث شده موانع در بخش‌های اقتصادی استان فراوان شوند.
نظر شما