سیاه کردن سهامداران بورس برای سفید کردن دولت

بازار؛ گروه بورس: مراکز تجاری زیادی در پی شیوع کرونا در سال جاری تعطیل شد، مرکز پژوهش‌های مجلس طی گزارشی برای سال ۹۹ پیش‌بینی کرده بود که کرونا ممکن است تا ۶ میلیون شغل را از  بین ببرد. اوضاع جهان هم چندان وضعیت مناسبی بعد از شیوع کرونا نداشت، قیمت‌های کامودیتی‌ها در جهان به شدت افت کرد و در پی آن قیمت نفت به پایین‌ترین عدد خود در طول ۲۹ سال‌ها اخیر رسید، شاخص بورس‌های بزرگ دنیا مثل ریزش ۲۵ درصد شاخص داو جونز، بسته شدن معاملات بورس نیویورک، سقوط شاخص داکس آلمان بعد از ۵ سال و غیره از جمله اتفاقاتی بود که در پی شیوع کرونا برای اقتصاد جهان رخ داد.

در زمانی که دولت با فشار به بازار سرمایه به دنبال تامین ریالی کسری بودجه خود بود، بانک مرکزی هم انتشار اوراق بدهی و خزانه را در دستور کار خود قرار داد

در ایران با تشدید مشکلات تجاری، به نظر می‌رسید که تنها امید دولت روحانی برای تامین کسری بودجه خود بازار سرمایه باشد و به همین دلیل بود که دولت مردم را به سرمایه‌گذاری در بورس تشویق کرد که در پی این دعوت، بورس ایران به خاطر ورود نقدینگی به یکباره در طول ۴۰ سال اخیر بیش از ۴۰۰درصد در طول ۴ ماه ابتدای سال رشد داشت.

تورم عمومی، تورم انتظاری، رشد قیمت ارز و سکه و تشویق دولت به سرمایه گذاری در بورس از عوامل رشد شارپی بورس در ابتدای سال ۹۹ بود. شاخص در حرکت به جلو مانعی نداشت و هر چقدر که کارشناسان از حبابی شدن قیمت سهم‌ها سخن می‌گفتند اما گوش کسی بدهکار نبود، همین ترس در نهایت سبب شد که دژپسند وزیر اقتصاد بدون اینکه اشاره به حبابی شدن بورس و همچنین انتخاب روش سرمایه گذاری غیر مستقیم بکند، از مردم خواست تا با سرمایه‌ای که تا چند سال به آن نیاز ندارند وارد بورس شوند، البته در ابتدای ریزش وزیر اقتصاد از مردم خواست که به صورت غیر مستقیم در بازار بورس ورود کنند.

روش‌های دولت برای کسب درآمد از بورس
عرضه تاریخی سهام۶۸۸۰ میلیارد تومانی ۸ میلیارد سهم ابر هلدینگ شستا، طراحی عرضه سهام دولتی در قالب صندوق‌های قابل معامله ETF و آزادسازی سهام عدالت شماری از برنامه‌های دولت برای کسب درآمد از بورس و حرکت سیل نقدینگی به این بازار بود.

به نظر می‌رسید که دولت هم چندان امیدی به این میزان از استقبال مردم نداشت، به همین دلیل زیر ساخت‌های لازم ارکان‌های بازار بورس از جمله هسته معاملات، سیستم معاملاتی آنلاین کارگزاری‌ها و سیاست‌های کارساز برای این میزان از حجم ورود مردم به بازار سرمایه فراهم نبود.

مرداد ماه بود که شاخص کل بورس به ۲میلیون واحد رسید و بر روی همین عدد بود که بیشتر افراد به دنبال نقد کردن پول در بازارهای موازی برای ورود به بورس بودند. در همین وضعیت بود که دعوای بین وزارت نفت و اقتصاد بر سر صندوق قابل معامله پالایش رخ داد، این دومین صندوق قابل معامله دولت بود که قرار بود در بورس عرضه شود. دولت با انتشار سهام دولتی در قالب صندوق‌های قابل معامله، می‌خواست علاوه بر اینکه از هجوم مردم به بازار جهت تامین کسری بودجه استفاده کند مدیریت این سهم‌ها را هم داشته باشد.

هر روز دلایل مختلفی برای ریزش بازار سرمایه گفته می‌شود تا اینکه بیشتر فعالان بازار سرمایه به یک نظر واحد رسیدند و آن هم دستکاری دولت در بورس برای تامین ریالی کسری بودجه است

بعد از درگیری وزارت اقتصاد و وزارت نفت، شاخص کل شروع به ریزش‌های جزئتی در شهریور کرد ولی هنوز کسی باور نداشت که شاخص قرار است که وارد دوران اصلاح یا سقوط شود بنابراین چندان خروج پول از بازار در ابتدای ریزش رخ نداد.

بورس که از شهریور ماه شروع به ریزش کرده بود نیمه دوم سال هم با  شدت بیشتر در حال سقوط بود و تمامی وعده‌ها و مصوبات شورای عالی بورس  بی نتیجه ماند. در همین زمان که دولت با فشار به بازار سرمایه به دنبال تامین ریالی کسری بودجه خود بود، بانک مرکزی هم انتشار اوراق بدهی و خزانه را در دستور کار خود قرار داد.

شاخص کل یکی یکی، سکوی که به دست آورده بود را از دست می‌داد، فروش حقوقی‌ها به شدت افزایش پیدا کرده بود و با وجود اینکه در شبکه‌های اجتماعی اعتراضات گسترده‌ای علیه فروش حقوقی‌ها شکل گرفته بود، اما شورای عالی بورس چندان بر این موضوع اصرار نداشت و سعی داشت با یکسری از محدودیت‌ها جلوی خروج سهامداران از بازار را بگیرد.

هر روز دلایل مختلفی برای ریزش بازار سرمایه گفته می‌شود تا اینکه بیشتر فعالان بازار سرمایه به یک نظر واحد رسیدند و آن هم دستکاری دولت در بورس برای تامین ریالی کسری بودجه است. دژپسند وزیر اقتصاد هم اعلام کرد دولت از محل بازار سرمایه توانسته ۵۰۰هزار میلیارد تومان تامین درآمد کند. درآمدی که در ۶ ماهه ابتدای سال ۱۰۰هزار میلیارد تومان اعلام شده بود.

در بهمن ماه بود که سقوط شاخص کل سقوط دومین رئیس سازمان بورس در سال ۹۹ را رقم زد. آقای قالیباف اصل بعد از اعتراضات سهامداران در روبه روی سازمان بورس، طی نامه‌ای استعفای خود را به وزیر اقتصاد اعلام کرد و دلیل آن را دخالت‌های سیاسی در بازار عنوان کرد.بعد از آن دهنوی معاون وزیر اقتصاد جایگزین او در سازمان بورس شد و در ابتدای ورود خود با تغییر در دامنه نوسان جلوی ریزش‌های سنگین بازار را گرفت و باعث شد که شاخص در پایان سال در نزدیکی ۱میلیون ۲۰۰هزار واحد آرام بگیرد.

همتی رئیس کل بانک مرکزی می‌گوید که در ۱۰ ماه ابتدای سال بیش از ۱۴۴ هزار میلیارد تومان به کارگزاری‌ها تسهیلات داده شده است. با در نظر گرفتن این رقم به‌عنوان کل تسهیلات پرداختی به کارگزاری‌های بورسی، بیش از ۱۰ درصد از کل تسهیلات پرداختی به آحاد اقتصادی در حمایت از بازار سرمایه تخصیص داده شده است که به بعد از اعلام این آمار توسط رئیس بانک مرکزی برخی از کارشناسان حبابی شدن بازار سرمایه در ابتدای سال را ورود این میزان از پول توسط کارگزاری با حمایت دولت به بازار سرمایه می‌دانند.

از بین رفتن بیش از ۷۰درصد سرمایه سهامداران در بازار سرمایه به دلیل دستکاری دولت در بازار به منظور تامین مالی ریالی، ماحصل تشویق مردم به بورس توسط دولت در سال ۹۹ بود.

رشد قیمت کامودیتی‌ها در جهان و افزایش قیمت نفت بعد از ساخت واکسن کرونا و ثبات قیمت دلار از نظر اقتصادی دو دلیل تاثیرگذار بر رشد شاخص کل بورس در سال ۱۴۰۰ توسط کارشناسان مطرح شده اما آنچه که بیشتر مسیر شاخص را برای سال آینده مشخص می‌کند مسائل سیاسی از جمله انتخابات ریاست جمهوری خواهد بود.