بازار؛ گروه استان ها: مرغ و طیور، یکی از صنایع پراهمیت در کشور و با گردش مالی بالا است و خوشبختانه ایران در این زمینه در بین ۱۰ کشور برتر دنیا قرار دارد. کشور ما در زمینه تولید مرغ و تأمین نهاده‌های آن وابسته به واردات از کشورهای مختلف است و به گفته فعالان این بخش سالانه حدود ۱۴ میلیون تن مواد اولیه برای تولید مرغ در کشور مصرف می‌شود به همین دلیل یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان غلات در دنیا هستیم.
علی‌رغم اهمیت و موفقیت این صنعت، مدتی است با چالش قیمت‌گذاری و توزیع مرغ و تخم مرغ در کشور روبه‌رو هستیم. دستورات دولت و اقدامات آن برای توزیع عادلانه پاسخگو نبوده و باعث صف‌های طولانی و البته دستان خالی بسیاری از شهروندان شده است. با «رضا مبصری» عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی گرگان، دبیر انجمن تولیدکنندگان زنجیره‌ای گوشت مرغ کشور و یکی از موفق‌ترین فعالان حوزه صنعت مرغ کشور گفتگو کردیم تا درباره دلایل کمبود مرغ و نحوه قیمت‌گذاری آن صحبت کنیم.
* تغییرات قیمت مرغ طی ماه‌های گذشته افزایش‌یافته، کمی درباره عوامل تأثیرگذار بر قیمت مرغ توضیح دهید
عواملی مختلفی بر قیمت مرغ تأثیر دارد که مهم‌ترین آن نهاده‌هایی است که مصرف می‌شود. ارزشی که امسال برای واردات نهاده و روغن که از نهاده‌های صنعت طیور است مصرف شده چیزی حدود ۶.۵ میلیارد دلار است. این مبلغ برای ذرت، کنجاله سویا، دانه سویا، جو و روغن خوراکی است.
سالانه حدود ۱۰ میلیون تن ذرت و همچنین چیزی حدود چهار میلیون تن کنجاله سویا برای صنعت مرغ نیاز داریم.
تأمین این مقدار مواد کاری بسیار سخت و مشکل است، بخصوص در فضای تحریم و باید به مسئولان تبریک بگویم که این کار را انجام داده‌اند اما از نظر ما این کار ایراداتی دارد که مهم‌ترین آن تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی است که بر نحوه قیمت‌گذاری و مکانیزم عرضه و تقاضا تأثیر گذاشته است.
* کجای ارز ۴۲۰۰ تومانی ایراد دارد که بازار صنعت مرغ را تحت تأثیر قرار داده؟
در اردیبهشت ۹۷ به دنبال تحریم‌های ظالمانه آمریکا سیاستی ایجاد شد که با ارز ۴۲۰۰ تومانی به بازار مصرف آرامش بدهد.
در آن زمان افرادی تصمیم‌گیری کردند که امروز هیچ‌کدام مسئولیت آن را به عهده نمی‌گیرد اما حتی اگر بپذیریم سیاست درستی بوده ادامه آن قطعاً به زیان تولیدکننده، مصرف‌کننده و آحاد جامعه شده است.
هیچ جای دنیا نداریم که سوبسید را به تولیدکننده بدهند و بگویند به دست مصرف‌کننده برسان و این چیزی است که دولت تقاضا دارد و امکان‌پذیر نیست
اگر عرضه ارز ۴۲۰۰ تومانی را سوبسید بنامیم باید بدانیم چه کسی دریافت می‌کند. سوبسید را یا به تولیدکننده می‌دهند که بتواند تداوم تولید و در نتیجه عرضه داشته باشد زیرا تداوم عرضه در کنار کنترل تقاضای مردم باعث کنترل قیمت می‌شود.
حالت دوم این‌که سوبسید را مستقیم به مصرف‌کننده می‌دهند و هدف تداوم تقاضا است. یعنی می‌خواهند قدرت خرید مصرف‌کننده حفظ شود.
اما هیچ جای دنیا نداریم که سوبسید را به تولیدکننده بدهند و بگویند به دست مصرف‌کننده برسان و این چیزی است که دولت تقاضا دارد و امکان‌پذیر نیست. دولت می‌گوید مواد با ارز دولتی می‌دهیم و وظیفه دارید این را با قیمتی که ما می‌گوییم در بازار عرضه کنید. درحالی‌که قیمت تابع عرضه و تقاضا است.
* باتوجه‌به این‌که قیمت مؤثر از عرضه و تقاضا است عملاً ارز ۴۲۰۰ تومانی به‌جای کمک، مشکل‌زا شد؟
این سیاست رانت ایجاد کرده است. محاسبات ما نشان می‌دهد اگر همه چیز آزاد شود و ارز ۴۲۰۰ تومانی حذف شود قیمت مرغ در بازار بین ۳۵ تا ۴۰ هزار تومان می‌شود. الان در بازار آزاد حدود ۲۶ هزار تومان و قیمت دولتی ۲۰ هزار و ۴۰۰ تومان است.
تنظیم بازار در معنا توهم است و این‌که بتوانیم باسیاست‌های کوتاه‌مدت بگوییم «قیمت همین است که ما می‌گوییم» رد است زیرا قیمت موضوعی دینامیک است
دولت ارز را می‌پردازد تا باعث کاهش هزینه تولید شود، حال اگر تولید با قیمت کمتر انجام شد اما تقاضا از عرضه بیشتر شود، این سوبسید تأثیری ندارد و قیمت‌ها افزایش می‌یابد.
به هر کالایی سوبسید بدهید تقاضا را برای آن افزایش می‌دهید. اگر تولید ثابت باشد ولی تقاضا زیاد شود ارز ۲۱۰۰ تومانی هم نمی‌تواند جبران کند.
* باید اعتراف کرد این‌همه تلاش دولت برای تنظیم بازار هم در عمل بی‌فایده است؟
تنظیم بازار در معنا توهم دولت است. این‌که بتوانیم باسیاست‌های کوتاه‌مدت بگوییم «قیمت همین است که ما می‌گوییم» رد است زیرا قیمت موضوعی دینامیک است و قیمت‌گذاری موضوعی استاتیک.
۲۲ هزار کالا در کشور وجود دارد حال کدام مرجع با کدام نیرو می‌تواند تک‌تک آن‌ها را قیمت‌گذاری کند و بر روی آن‌ها نظارت کند؟
نظر شما