بازار؛ گروه بین الملل: انتخاب «رابرت مالی» به عنوان نماینده ویژه رئیس جمهور آمریکا در امور ایران به روشنی نشان می دهد آغاز مذاکرات بین آمریکا و ایران، قریب الوقوع است.
«رابرت مالی» و «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی در دولت بایدن معتقدند نخستین دور مذاکره با ایران باید بر بازگشت به برجام متمرکز باشد و بررسی مسائل دیگر مثل برنامه موشکی و سیاست خاورمیانه ای تهران به آینده موکول شود.
حتی آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا هم خواستار بهره برداری از بازگشت به برجام به عنوان نقطه آغاز جدید برای مذاکره درباره دیگر مسائل مهم با طرف ایرانی شده است.
در شرایطی که بلینکن خواستار بازگشت ایران به همه تعهداتش طبق برجام و تایید آن توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی پیش از آغاز لغو تحریم های ایران توسط آمریکا شده است، احتمالا ایران تاکید خواهد کرد دولت آمریکا باید گام نخست را در این مسیر با لغو تحریم هایی که دولت ترامپ بر ایران تحمیل کرده است، بردارد و بابت زیان های اقتصادی سنگینی که این تحریم ها بر ایران تحمیل کرده است به این کشور غرامتی مناسب بپردازد. بعد از آن ایران به تعهداتش طبق برجام باز خواهد گشت.
حتی تصور این که دولت آمریکا به ایران غرامت مالی بپردازد، غیرممکن است. با این حال سئوال مهم این است که آیا ابتدا آمریکا تحریم های اقتصادی را لغو خواهد کرد یا ایران گام هایی ملموس برای بازگرداندن برنامه هسته ای خود به سطحی که در سال ۲۰۱۵ بود بر خواهد داشت؟
«گروه بین المللی بحران» در گزارشی به بی اعتمادی آشکار بین واشنگتن و تهران اشاره کرد که از بی اعتمادی بین دوطرف در سال های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۵ نیز بیشتر است. این موسسه طرحی چهار مرحله ای را پیشنهاد کرد که در مرحله نخست، دولت آمریکا و متحدان اروپایی آن تدابیری اعتمادساز مثل ارائه کمک های مالی به ایران از طریق صندوق بین المللی پول و همکاری کشورهای اروپایی با ایران در ارسال مستلزمات پزشکی و بشردوستانه به ایران، اتخاذ می کنند و دولت آمریکا اسامی مذاکره کنندگان ارشد ایرانی مثل محمد جواد ظریف را از فهرست تحریم ها خارج می کند و دولت ایران نیز شهروندان غربی را که در ایران زندانی هستند آزاد می کند.
طبق طرح «گروه بحران»، در مرحله دوم، مذاکرات بین کشورهای شرکت کننده در برجام در فصل بهار آغاز می شود که محور آن را تهیه جدول زمانی برای بازگشت گام به گام ایران به تعهداتش طبق برجام و لغو گام به گام تحریم ها از سوی دولت آمریکا تشکیل می دهد. در این مرحله آژانس بین المللی انرژی اتمی، بازگشت ایران به تعهداتش را تایید می کند و شرکت های اروپایی برای آغاز همکاری تجاری با ایران تشویق می شوند.
با بازگشت همه طرف ها به تعهداتش طبق برجام، دولت آمریکا فرصت خواهد داشت مرحله سوم را که شامل گفتگوهای اولیه و اصولی با ایران درباره مسائل منطقه ای است آغاز کند. حل بحران یمن در این مرحله در اولویت خواهد بود.
طبق این طرح، مرحله چهارم نیز پس از انتخاب رئیس جمهور جدید ایران در ماه ژوئن آغاز می شود. مذاکرات در این مرحله می تواند شامل بررسی مسائل مهم مانند تمدید محدودیت های اعمال شده بر برنامه هسته ای ایران و برنامه موشکی ایران و سیاست منطقه ای ایران باشد.
پیش بینی می شود دولت بایدن کانال تماس با تهران را طی هفته های آینده باز کند. ولی بین آنچه اعلام می شود و گام هایی که عملا برداشته می شود، تفاوت زیادی وجود دارد. اگر بایدن با برنامه کمک های مالی به ایران از طریق صندوق بین المللی پول و اروپا موافقت کند بدون آن که تهران گام ملموسی برداشته باشد، با موج شدیدی از انتقادات از سوی هر دو حزب کنگره مواجه خواهد شد.
معروف است که روسای جمهور جدید با گذشت زمان بخشی از نفوذ و قدرت سیاسی خود را از دست می دهند. ولی رئیس جمهور جدید آمریکا اگر در رویارویی با ایران ضعیف عمل کند، با خطر کاهش بسیار سریع نفوذش و به خطر افتادن برنامه های سیاسی داخلی اش مواجه خواهد شد.
نظر شما