فاطمه بختیاری؛ بازار: همدان با قدمت چند هزارساله تاریخی و تمدنی، هنوز هم به نقطه قابل قبولی در اجرای به‌موقع طرح‌ها و پروژه‌ها نرسیده است به‌گونه‌ای که فوت وقت باعث شده پروژه‌های عمرانی بسیاری در این دیار معطل بماند و به‌موقع دست مردم سرزمین همدانا را نگیرد.
دقیق که می‌شویم تقریباً هیچ نقطه‌ای از شهر نیست که با اجرای به‌موقع پروژه‌های اجرایی برخورد کنیم و طرح‌ها بدون چالش و مشکل پیش رفته باشد؛ انگار قرار است مردم دیار همدانا با پیشروی لاک‌پشتی پروژه‌ها مقابل طاقچه زمان، همچنان انتظار مضاعفی را متحمل شوند.
تعلل در اجرای پروژه‌های عمرانی طی چند سال اخیر مردم سرزمین مادها را با چالش‌ها و مشکلات عدیده‌ای مواجه ساخته و صرف‌نظر از فوت زمان، باعث به وجود آمدن تنش‌های اقتصادی هم شده است
هدف از نگاشتن یادداشت درواقع آسیب‌شناسی اقتصادی تعلل در اجرای پروژه‌های عمرانی است که طی چند سال اخیر مردم سرزمین مادها را با چالش‌ها و مشکلات عدیده‌ای مواجه ساخته و صرف‌نظر از فوت زمان، باعث به وجود آمدن تنش‌های اقتصادی هم شده که به‌اختصار بدان می‌پردازیم.
ریشه زمان برگرفته از واژه‌ای است بنام زروان که فی‌الواقع الهه زمان در دوره پیش از ظهور اسلام محسوب می‌شده و به دیدگاه‌های متفاوتی هم در این باب منجر شده؛ است؛ به‌هرحال زمان هر بار تعریفی هم دربرداشته باشد دیگر از این تعریف که زمان سرمایه‌ای برگشت‌ناپذیری است که در اختیار انسان‌ها قرار دارد خارج نبوده و نیست چنانچه حضرت علی(ع) می‌فرمایند زمان با سرعتی همانند ابر پیش می‌رود و در صورتی می‌تواند به نحو احسن برای انسان مفید باشد که با مدیریت صحیح کنترل شود.
در همین راستا الک مکنزی در کتاب مدیریت بهره‌وری از زمان می‌گوید کنترل زمان بدین معناست که ضرر و زیان ناشی از قصور در عدم بهره‌گیری کافی از زمان در وهله نخست متوجه خود شخص می‌شود و با تعاریفی که در رابطه با کنترل و مدیریت زمان احصاء شده می‌توان گفت که رهاورد مدیریت زمان در زندگی ماشینی بشر امروز حائز چه رتبه و مقامی است.
با به انجام رساندن به‌موقع پروژه‌ها جهشی فراز مند در پیشبرد اهداف اقتصادی محقق می‌شود
حال با این آهنگ و تعریفی که از اهمیت کنترل و مدیریت زمان ارائه شد به چگونگی مدیریت زمان در اجرای پروژه‌های کوچک و بزرگ می‌پردازیم که با به انجام رساندن به‌موقع پروژه‌ها جهشی فراز مند در پیشبرد اهداف اقتصادی محقق می‌شود.
بدون شک اجرای موفقیت‌آمیز پروژه‌های عمرانی آثار سودآوری درروند رشد و پیشرفت اقتصاد دارد کما اینکه این روند یعنی به‌موقع به سرانجام رساندن پروژه‌ها و طرح‌های اجرایی بخصوص در مناطق مورد هدف، آثار و جنبه‌های سودمندتری را برای مردم همان منطقه به ارمغان می‌آورد و کام آن‌ها به شیرینی می‌گراید و بیش‌ازپیش ازلحاظ رویکرد اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی منتفع می‌شوند.
باید به این نکته اشاره کرد که تأخیر در اجرای پروژه‌های عمرانی صدمات غیرقابل جبرانی بر منابع اقتصادی و مالی برجای می‌گذارد و بر همین اساس باید آسیب‌شناسی مفصلی در این زمینه به عمل آید تا پیش‌ازاین لطمات سنگین‌تری به‌نظام اقتصادی وارد نگردد.
پیرو مطلب قبل باید گفت که با یک بررسی ساده بر مفهوم پروژه و چالش‌های پیش رو، در انجام پروژه‌ها می‌توان دریافت که مدیریت در عصر جدید علاوه بر توانمندی‌های فردی نیازمند بکار گیری دانش، تکنیک‌ها و ابزارهای مناسب و پذیرفته‌شده است که این موضوع در دنیا به‌صورت یک امر ضروری مطرح می‌شود تا آنجا که چندین موسسه معتبر در دنیا وظیفه جمع‌آوری تجارب، مطالعه، تحقیق، تدوین استاندارد و بروز رسانی دانش مدیریتی در اجرای پروژه‌ها را عهده‌دار هستند.
شایان‌ذکر است که در طول اجرای پروژه‌ها همواره چندین سوال ذهن مدیران اجراکننده پروژه‌ها را به خود مشغول می‌دارد، سوالاتی ازاین‌دست که آیا پروژه طبق برنامه‌های از پیش تعیین‌شده پیش می‌رود؟ آیا منابع انسانی بکار گرفته، وظایف محوله را به‌درستی به انجام می‌رسانند؟ آیا فعالیت‌هایی که توسط افراد مختلف انجام می‌پذیرد با یکدیگر هماهنگ است؟ آیا تمامی اجزای کار انجام‌شده یا در حال انجام است؟ آیا علاوه بر کارها و اقدامات از پیش تعیین‌شده، کار اضافی انجام‌گرفته است؟
مع‌الوصف پاسخ به سؤالات مطروحه درصورتی‌که در زمان مناسب نباشد، انجام اقدامات اصلاحی را غیرممکن و با صرف هزینه‌های گزاف همراه خواهد کرد هرچند شاید در اجرای پروژه‌های کوچک و محدود پاسخ این‌گونه سؤالات در زمان مناسب پیچیده نباشد اما با بزرگ‌تر شدن پروژه‌ها انجام امر نظارت شاید به‌صورت عادی امکان‌پذیر باشد اما نظارت به‌تنهایی پاسخگوی نیاز مدیران نخواهد بود.
در این بخش به مثالی در رابطه با تاریخچه نظارت و مدیریت پروژه‌ها اشاره می‌کنیم؛ در بررسی تاریخچه مدیریت پروژه‌ها در جهان معمولاً به مدیریت پروژه‌های عظیمی چون ساخت اهرام مصر، دیوار چین و ساخت تخت جمشید برمی‌خوریم که هریک از این پروژه‌ها ازجمله پروژه‌های بزرگ و پیچیده بشریت محسوب می‌شوند که باکیفیت و استاندارد بالا و بکار گیری نیروی عظیم انسانی ساخته‌شده‌اند.
بدین‌سان وقتی مدیر پروژه‌ای از شهر اسرارآمیز هخامنشیان بازدید و در هر گوشه‌ای از آن به نقوش هنرمندانه برجسته باستانی برخورد می‌کند، بدون شک دچار حیرت شده که چگونه چنین پروژه عظیمی قریب به دو هزار و پانصد سال پیش با چنین کیفیت منحصربه‌فردی ساخته‌شده که علی‌رغم ویرانی و به آتش کشیده شدن پی‌درپی توسط اسکندر و تسخیرکنندگان، همچنان پابرجا و به‌عنوان نماد حیرت‌انگیز به قوت خود باقی است.
اگر آثار تاریخی باگذشت دو هزار و پانصد سال از بنای آن‌ها همچنان پابرجا و ماندگارند به این دلیل است که مهندسان و سازندگان موظف بودند شرح کار خود و همچنین برنامه‌های کاری روز بعد را در لوحه‌ای که به کارنامک مشهور بوده بنگارند و درواقع تمام اطلاعات محفوظ نگه‌داشته شود
اینجاست که باید یادآور شد اگر آثار تاریخی باگذشت دو هزار و پانصد سال از بنای آن‌ها همچنان پابرجا و ماندگارند به این دلیل است که به دستور کوروش، مهندسان و سازندگان پاسارگاد، موظف بودند که شرح کار خود و همچنین برنامه‌های کاری روز بعد را در لوحه‌ای که به کارنامک مشهور بوده بنگارند و درواقع تمام اطلاعات محفوظ نگه‌داشته شود.
با توجه به مطلب فوق باید گفت متأسفانه برخلاف روندی که گذشتگان در رابطه با ارائه برنامه‌ها و اطلاعات روزانه خود داشتند امروزه با حدسیات نمی‌توان اظهارنظر قاطعی پیرامون نحوه دقیق انجام پروژه‌های اجرایی ارائه کرد کمااینکه تاکنون هیچ مدرک و نشانه‌ای دال بر چگونگی به کار بستن روش‌ها و فن‌های مدیریت در اجرای طرح‌ها یافت نشده که بتوان با بهره‌گیری از تجارب و آگاهی از چندوچون اجرای و مدیریت پروژه‌ها و بررسی نقاط ضعف و قوت در یک‌زمان مشخص با صرف هزینه‌های اندک پروژه شهری را به سرانجام رساند.
در پایان با استحصال از مبانی ذکرشده باید یادآور شد که مدیران در راستای به ثمر رساندن پروژه‌های عمرانی باید علاوه برداشتن دانش و نیز بروز کردن اطلاعات خود با استانداردسازی و همچنین اتخاذ سیاست‌های نظارتی و مدیریت و مهندسی زمان، پروژه‌های عظیم اجرایی را به‌موقع به سرمنزل مقصود برسانند چراکه این امر از یک‌سو از تقلیل و هدر رفت منابع مالی و اقتصادی جلوگیری به عمل‌آورده و از سویی دیگر با برطرف کردن مشکلات و موانع و ایجاد کاربری‌های لازمه در نقاط مختلف شهر نشاط اجتماعی را در جامعه شهری به بار و به ثمر می‌نشاند.
نظر شما