بازار؛ گروه استانها: شرایط سخت اقتصادی پیش‌بینی‌ها را به این سمت برده که تحقق توسعه با توجه به شرایط حاکم بر کشور دشوارتر از سالیان گذشته باشد، اما استاندار یزد معتقد است علی‌رغم شرایط سختی که کشور و به تبع آن استان یزد متأثر از نوسانات ارزی و تحریم‌ها در آن قرار دارد، مشکلات حوزه تولید در یزد روز به روز کمتر شده است؛ به‌طوری‌که امروز نسبت به دو سال گذشته، یزد از نظر صنعت، تولید و اشتغال وضعیت بهتری دارد. استاندار یزد دلیل این ادعا را سیاست‌هایی می‌داند که استان در حوزه مدیریتی به‌کار گرفته است. سیاست حفظ تولید با تمرکز بر اقتصاد دانش‌بنیان و ایجاد زیرساخت‌های توسعه‌ای از جمله این موارد است.
استان یزد در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی در حوزه‌های مختلف صنعتی و معدنی داشته است، اما یزد حالا دیگر به توسعه صنعتی به عنوان عامل اصلی توسعه این استان کم‌آب و خشک اعتقادی ندارد. این رویکرد را محمدعلی طالبی به گونه‌ای دیگر شرح می‌دهد. او می‌گوید یزد برای توسعه نیاز به اقتصاد چند بعدی و نه اقتصادی بر مبنای صنعت و بدون توجه به محدودیت‌های اقلیمی و محیطی دارد. یزد، برای ادامه حیات خود نیاز به اجرای پروژه‌هایی دارد که اساس آن دانش است و سرمایه‌گذارانی را می‌طلبد که در حوزه‌های کمتر متقاضی اعم از صنایع های‌تک و کم‌خواه و نیز تکمیل زنجیره‌های تولید سرمایه‌گذاری کنند.
برای بررسی شرایط اقتصادی یزد با محمدعلی طالبی استاندار یزد به گفتگو نشستیم که بخش نخست آن را در ادامه می خوانید.
* چشم‌انداز مدیریت استان در حوزه اقتصاد از ابتدای دوره استانداری شما چه بود؟
حفظ تولید مهمترین رویکرد استان در ابتدای دوره مدیریت بنده بود و پس از آن، نگاه چندبعدی به اقتصاد، توجه به اقتصاد دانش‌بنیان به عنوان محور جهت‌گیری کلان توسعه، تغییر ریل‌گذاری توسعه اقتصادی استان، تأمین زیرساخت‌های توسعه به ویژه در حوزه آب، سرمایه‌گذاری در حوزه صنایع های‌تک و کم‌آبخواه در اولویت قرار گرفت.
* بر چه اساس اولویت و چشم‌انداز اقتصادی یزد چنین تعیین شده است؟
با توجه به مسئولیت‌های قبل از استاندار شدن و نیز با توجه به تحلیلی که از شرایط اقتصادی استان متأثر از شرایط کشور داشتم، موانع و آسیب‌های استان را مورد بررسی قرار دادم. پیش‌بینی در آن مقطع این بود که صنایع و واحدهای اقتصادی در آینده‌ای نزدیک در تأمین مواد اولیه و بازارهای فروش و صادرات دچار مشکل می‌شوند. پس با توجه به تکانه‌های ارزی شدیدی که کشور از شش ماه دوم سال ۹۷ تاکنون با آن مواجه است، جلوگیری از رکود بخش صنعت به عنوان مهمترین رویکرد استان در نظر گرفته شد.
حفظ تولید و تغییر ریل‌گذاری توسعه اقتصادی استان مهمترین رویکرد بنده است
* سیاستگذاری برای توسعه صنعتی استان بر چه مبنایی است؟
نکته‌ای که پس از «حفظ تولید» استحصال شد، «تغییر ریل‌گذاری توسعه اقتصادی استان» بود؛ لذا بر اساس آسیب‌شناسی انجام شده در حوزه توسعه اقتصادی یزد مقابله با نگاه تک‌بعدی به توسعه به علت ایجاد مشکلات متعددی برای استان در دستورکار قرار گرفت. بنابر همین اساس در مصادیق متعددی مانند توسعه زیرساخت‌ها و حفظ محیط زیست در نظر گرفتن مسائل مهم استان همچون کم‌آبی تصمیماتی اتخاذ شد تا با جهت‌گیری اشتباه توسعه صنایع و اشتغال نامناسب استان مقابله شود.
* چرا رویکرد اشتغال در یزد را با توسعه اقتصادی ناهماهنگ می‌دانید؟
جهت‌گیری اشتغال استان متناسب با اطلس بیکاری آن اتفاق نیفتاده زیرا برخی آسیب‌های توسعه مانند مهاجرت نصیب استان شده است. در واقع، به رغم ایجاد اشتغال، نیروی کار از خارج استان تأمین می‌شود و نیروهای بومی به کار گفته نمیشوند. با این احتساب، اندیشیدن تمهیداتی برای اشتغالزایی استان خصوصأ زنان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی که جزو بیشترین متقاضین کاریابی محسوب می‌شوند، ضروری بود تا اقتصاد دانش‌بنیان یک محور اصلی برای جهت‌گیری کلان در توسعه استان شناخته شود.
یزد شرایط و زیرساخت‌های خوبی در حوزه دانش‌بنیان دارد و در این موضوع خود را در کشور تثبیت کرده است؛ به طوری‌که حتی رئیس‌جمهور در سفر اخیر خود به یزد، این استان را دارای شرایط مناسب برای دانش‌بنیان شدن بیان کرد. علاوه بر دولت، در مجلس نیز یزد به عنوان یکی از استان‌های پیشرو در اقتصاد دانش‌بنیان شناخته شده و فراکسیون اقتصاد دانش‌بنیان مجلس از مسئولان استان یزد برای حضور یافتن در این حوزه و بیان اقدامات خود دعوت کرده است. از طرفی مجلس قول داده نگاهش به یزد به عنوان استان پایلوت اقتصاد دانش‌بنیان در کشور باشد. البته توجه به اقتصاد دانش‌بنیان از گفتمان‌سازی شروع می‌شود اما برای حاکم‌شدن در توسعه، فرایندی حداقل ۱۰ساله با بردباری می‌طلبد تا بتوان گفت اقتصاد این استان بر پایه دانش‌بنیان است.
مجلس قول داده است نگاهش به یزد به عنوان استان پایلوت اقتصاد دانش‌بنیان در کشور باشد
* از میان چشم‌اندازهای استاندار یزد، کدام یک مغفول مانده است؟
شاید تنها موردی که مطابق انتظار ما پیش نرفته، بحث سرمایه‌گذاری در حوزه صنایع های‌تک و کم‌آبخواه است؛ چراکه قرار بود مشوق‌های جدی برای این نوع سرمایه‌گذاری‌ها داشته باشیم و تصور این بود که می‌توانیم سرمایه‌گذاری‌های سنتی را به سمت صنایع مقرون به صرفه هدایت کنیم. در صنایعی مانند قطعات خودرو، صنایع دارویی و تجهیزات پزشکی مزیت‌های بسیاری در استان وجود دارد که بنای استان بر سوق دادن سرمایه‌گذاری‌ها به این سمت بود اما در استان یزد با یک مانع جدی برای هدایت سرمایه‌ها به سوی صنایع های‌تک و کم‌آبخواه مواجه هستیم و آن، ذهنیت‌ها و باورهایی است که هیچگاه به عنوان مانع به آن نگاه نمی‌کردیم.
در سایر موارد مطابق آنچه در چشم‌انداز بوده پیش رفتیم؛ البته این نکته را هم باید در نظر گرفت که استان در بدترین شرایط اقتصادی بود و پس از آن هم با تنش‌های کشوری، رکود گردشگری و شیوع ویروس کرونا مواجه شدیم که طبیعتأ نمی‌توان در چنین شرایطی، چشم اندازی آرمانی برای فعالیت‌های خود در نظر گرفت.
* کدام ذهنیت و باور مردم یزد بر خلاف توسعه اقتصادی است؟
باورهایی در مردم یزد وجود دارد که تغییر آن به راحتی و در کوتاه‌مدت ممکن نیست. منظورم باور سنتی در سرمایه‌گذاری است که البته برخی پشتوانه‌های فکری هم دارد. برای مثال، سرمایه‌گذار کاشی و یا فولاد با توجه به پایین بودن ریسک سرمایه‌گذاری در این دو حوزه و موفق بودن این دو صنعت در استان یزد، اظهار تمایل به سرمایه‌گذاری کرده‌اند. این در حالی است که تعداد کارخانه کاشی در یزد بیشتر از ظرفیت است و دیگر یزد به کارخانه کاشی نیاز ندارد زیرا همین الان هم بیش از نیمی از تولید کاشی کشور در یزد است. در مورد فولاد هم همینطور است و علی‌رغم تمایل مردم یزد و سرمایه‌گذاران خارجی به سرمایه‌گذاری در بخش فولاد، ظرفیت استان در حوزه تولید شمش، تولید آهن اسفنجی و دیگر چرخه‌های تولید فولاد تکمیل است.
* آیا یزد برای ورود و جذب سرمایه‌گذاران خارجی به‌ویژه چینی‌ها برنامه‌ای دارد؟
در حال حاضر چندین پرونده سرمایه‌گذاری در مرحله صدور مجوز سرمایه‌گذاری خارجی است. یزد برای جذب سرمایه‌گذار خارجی تلاش بسیاری کرده است. نمایشگاه‌های متعددی برگزار شده که یزد برای معرفی فرصت‌های سرمایه‌گذاری خود در آن حضور یافته و فرصت‌ها را عرضه کرده است. در این میان چندین پروژه از سوی چینی‌ها در شهرستان‌های استان در دست‌کار است.
بیشترین تمایل سرمایه‌گذاران خارجی در حوزه کاشی و سرامیک است که چون هدف استان جذب سرمایه‌گذار در حوزه‌هایی نیست که متقاضیان داخلی بسیاری دارد، برخی از پیشنهادات سرمایه‌گذاری خارجی پذیرفته نشده است. هدف استان سرمایه‌گذاری در حوزه‌هایی است که در آن مورد با کاستی مواجه است. یزد نیاز به رقیب ندارد بلکه سرمایه‌گذاری می‌طلبد که در چرخه تولید استان کمک‌کننده باشد. ارتباط صنعتگران یزد با کشورهایی چون چین به‌ویژه در تولید ماشین‌آلات قوی است و در استان همواره زمینه برای توسعه سرمایه‌گذاری با سرمایه‌گذاران خارجی به خصوص چین فرآهم است.
بخشی که در یزد کمتر به آن پرداخته شده صنایع های‌تک، کم‌آبخواه و نیز صنایع تکمیلی زنجیره تولید است
* یزد در کدام حوزه نیاز بیشتری به سرمایه‌گذاری دارد؟
بخشی که کمتر به آن پرداخته شده صنایع های‌تک و کم‌آبخواه و نیز صنایع تکمیلی زنجیره تولید است. در برخی بخش‌ها مثل حوزه فولاد، معدن به تنهای سود چندانی ندارد و سود زمانی حاصل می‌شود که محصول خام به محصول نهایی تبدیل شود. به نفع استان است که زنجیره کامل تولید را داشته باشد در غیر اینصورت به این معناست که استان منافع اقتصادی خود را تقدیم دیگران کرده است.
یزد به بسیاری از واحدهای صنعتی موجود نیازی نداشته و بسیاری از واحدها نیز در یزد وجود ندارد اما برای این استان یک ضرورت است. در حال حاضر برای استان یزد لازم است سرمایه به سمت تکمیل زنجیره تولید در استان برود و به صنایع های‌تک و کم‌آبخواه توجه شود. شهرستان بافق قطب معدنی استان است و زنجیره کامل تولید فولاد را در خود دارد. چادرملو در اردکان نیز از نمونه‌های خوبی است که به طور کامل چرخه تولید سنگ، تولید کنسانتره، تولید گندله، تولید آهن اسفنجی و تولید شمش را در اختیار دارد.
استان برای راحتی سرمایه‌گذاران در انتخاب محل سرمایه‌گذاری تعداد زیادی عناوین مجوزهای بی‌نام آماده کرده که این عناوین در بخش‌های مختلف کشاورزی، خدمات و گردشگری تعریف شده است و سرمایه‌گذار می‌تواند با مراجعه به این لیست با تأکید به نیازهای سرمایه‌گذاری استان، حوزه سرمایه‌گذاری خود را تعیین کند.
در روزهای آتی دومین بخش این مصاحبه را نیز خواهید خواند.
نظر شما