بازار-تغییرات جوی و گرمای زمین از بزرگترین معضلات اقتصادی این روزهای زمین است. معضلی که ریشه در استفاده بیش از حد از انرژی های فسیلی بعد از انقلاب صنعتی در دنیا دارد. انتشار گازهای گلخانه ای حاصل از استفاده بیش از حد از انرژی های فسیلی زمینه را برای افزایش دمای زمین و آلودگی هوا در دنیا فراهم کرد که تبعات مخربی روی زندگی مردم داشت. افزایش حوادثی از قبیل آتش سوزی ها و سیل ها از تبعات این تغییرات جوی است. در ضمن بسیاری از گونه های گیاهی و حیوانی به دلیل افزایش دمای زمین در معرض انقراض قرار گرفتند و توان تولید محصولات کشاورزی و دامی هم کاهش یافته است.
اخیرا دامنه این بحران وسیع تر شده است. خبرهای زیادی که در مورد آتش سوزی در جنگل ها یا سیل ها و طوفان ها منتشر می شود همه بر نگرانی مردم در مورد تبعات این بحران زیست محیطی می افزاید. سی ان ان در گزارشی اعلام کرد در ماه نوامبر سال ۲۰۱۹ میلادی دمای کره زمین ۱.۳ درجه بیشتر شده است و در این سال ما گرمترین نوامبرتاریخ را تجربه کردیم. اما سوال اینجاست تا چه اندازه نگران گرم شدن کره زمین باشیم؟آیا پدیده گرمایش زمین روی اقتصاد هم اثر دارد؟
دانشگاه استنفورد مطالعه ای در مورد رابطه بین دمای کره زمین و ارزش تولید ناخالص داخلی ۱۶۵ کشور دنیا طی ۵۰ سال انجام داده است.
این تحقیق نشان داد در سالی که دمای کره زمین بیش تر است، متوسط نرخ رشد اقتصادی در یک کشور سردسیر (کشوری که به دلیل شرایط جغرافیایی متوسط دمای پایینتری دارد) بیشتر از کشور گرمسیر است. دلیل این مساله را می توان در کارایی بالاتر نیروی کار در آن شرایط جوی دانست. بررسی آمارهای ۵۰ سال اخیر نشان داد در شرایطی که متوسط دمای زمین پایین تر باشد راندمان تولید محصولات کشاورزی بالاتر است و مردم از سطح سلامت بالاتری برخوردار هستند و بهره وری نیروی کار هم بیشتر است. برایند این فاکتورها زمینه را برای افزایش نرخ رشد اقتصادی کشورها فراهم خواهد کرد.
از طرف دیگر چند درجه گرم شدن هوا در کشورهای سردسیر مثل کانادا، ایسلند و سوید می تواند پدیده مثبتی ارزیابی شود و حتی بهره وری اقتصادی را هم بیشتر کند ولی همین چند درجه افزایش دما در کشورهای خاورمیانه یا کشور هند به معنای افت کارایی تولید خواهد بود که تبعات مخربی برای اقتصاد به همراه می آورد.
دامنه اثر گذاری این پدیده چقدر است؟
برای کشورهای گرمسیر، پدیده گرمایش زمین را می توان یک بلای آسمانی دانست زیرا افزایش دما می تواند شرایط را برای فعالیتهای اقتصادی نامناسب کند. در این کشورها تاثیر دمای بالای کره زمین روی اقتصاد بالغ بر ۲۷ درصد اعلام شده است. برای کشورهایی که در مدارهای میانی زمین قرار دارند و نه در دسته کشورهای گرمسیر هستند و نه در رده کشورهای سردسیر قرار گرفته اند، محاسبه تاثیر گرمایش زمین سخت تر است. از این دسته از کشورها می توان به امریکا و چین و ژاپن اشاره کرد.بر مبنای مطالعات انجام شده تاثیر گرمایش زمین روی ارزش تولید ناخالص داخلی آنها کمتر از ۱۰ درصد بودند.
شمار محدودی از کشورهای صنعتی دنیا که در بخش سردسیر جهان واقع شده بودند در نتیجه پدیده گرمایش زمین شاهد بهبود وضعیت آب و هوایی برای توسعه فعالیتهای اقتصادی بودند. این دسته از کشورها که می توان به عنوان نمونه از سوید و نروژو کانادا نام برد که افزایش نرخ رشد اقتصادی را به دنبال گرمایش زمین تجربه کردند. ولی این پایان ماجرا نیست و بررسی ها نشان داد اگر در برابر پدیده گرمایش ایستادگی نشود و سیاستهای مناسب در این زمینه اتخاذ نشود، در آینده ای نه چندان دور باید منتظر اثرات مخرب و منفی این بحران جهانی روی اقتصاد خود باشند.
تاثیر این پدیده روی ارزش تولید ناخالص داخلی کشورها چقدر است؟
پژوهشگران دانشگاه استنفورد در مصاحبه ای که با روزنامه نیویورک تایمز انجام دادند اعلام کردند: «تاثیر گرمایش زمین روی اقتصاد یک کشور در یک سال اندک است ولی برایند اثرات آن روی اقتصاد کشور طی ۵۰ سال چشمگیر بوده است. به عنوان مثال ارزش تولید ناخالص داخلی در کشور هند بدون اثرپذیری از پدیده گرمایش زمین طی ۵۰ سال مورد بررسی ۳۱ درصد و در افریقای جنوبی ۲۵ درصد بزرگتر بود.»
تاثیر این بحران جهانی روی اقتصادهای فقیر دنیا بیشتراست و به همین دلیل است که فاصله این کشورها با کشورهای با درآمد متوسط و بالا به مرور زمان بیشتر می شود و ضرورت استفاده این کشورها از منابع انرژی غیر آلاینده هم بیشتر می شود.
در پایان باید در نظر داشت گرمایش زمین یک معضل جدی و جهانی است که برای مقابله با آن باید تمهیدات لازم اندیشیده شود در غیر این صورت کره زمین چالشهای سختی را پیش رو خواهد داشت.
نظر شما