چشم انداز بازار نفت در ۲۰۲۱ بعد از جیغ سال ۲۰۲۰ | شاهد بهبود عمومی تقاضا خواهیم بود

تهمینه غمخوار؛ بازار:  سال ۲۰۲۰ میلادی در کمتر از یک ماه پیش در حالی به اتمام رسید که پس از گذشت تنها دو ماه از آغاز سال، دنیا شاهد افزایش سطح تولید نفت خام از سوی عربستان و آغاز جنگ قیمت میان این کشور و روسیه برای تصاحب سهم بازار آن هم در شرایط کاهش شدید تقاضای جهانی نفت و در پی آن، سقوط آزاد قیمت نفت خام آن هم نسبت به ۱۷ سال گذشته، در بازارهای جهانی بود.

همزمانی جنگ قیمتها میان این دو کشور به همراه سرکوب تقاضای نفت به دلیل رکود ناشی از شیوع ویروس کرونا در کنار کاهش شدید رشد اقتصادی جهان، موجب شد تا عدم تعادل عرضه و تقاضا ابعاد گسترده ای به خود بگیرد.

با این حال، در حالی صنعت نفت در طول این سال به نوسانات و بالاترین و پایین ترین چرخه های قیمتی و اقتصادی عادت کرده بود، اما کارشناسان حوزه انرژی بر این باورند که این رکود و فشرده شدن ناشی از پاندمی کرونا، شبیه هیچ دوره ای نبوده و نیست.

با بقا و سراپا ماندن برخی از شرکت های در معرض خطر، همراه با کاهش طولانی مدت تقاضای نفت، دهه آینده می تواند برای کل زنجیره ارزش بازار نفت و گاز از نظر کارشناسان مختلف این حوزه بسیار متفاوت به نظر برسد و این صنعت با چالش تحول روبرو شود. سال ۲۰۲۱ که بیش از بیست روزی است آغاز شده، برای بسیاری از افراد یا یک سال جهشی خواهد بود و یا یک تستی برای سنجش میزان مقاومت.

در همین راستا، خبرنگار بازار گفتگویی را با «احسان خمان»، رئیس تحقیقات خاورمیانه و شمال آفریقا در بانک ژاپنی MUFG مستقر در امارات در خصوص بازار نفت ۲۰۲۰ و چشم انداز نفت ۲۰۲۱ انجام داده که در ادامه می آید.

گروه مالی میتسوبیشی یواف‌جی یا ام.یو.اف.جی بزرگترین بانک ژاپنی است که دفتر مرکزی آن در چیودا، توکیو، ژاپن قرار مستقر است. دارایی های این بانک، از سال ۲۰۱۶ در حدود ۲.۴۵۹ تریلیون دلار گزارش شده و از نظر کل دارایی ها پنجمین بانک بزرگ جهان و یکی از شرکت های اصلی گروه میتسوبیشی است. همچنین، این بانک بزرگترین گروه مالی ژاپن و دومین شرکت بزرگ هلدینگ بانکی جهان است که از مارس ۲۰۱۱ حدود ۱.۸ تریلیون دلار (۱۴۸ تریلیون JPY) سپرده دارد.  MUFG دومین هلدینگ بزرگ عمومی در ژاپن است که با سرمایه بازار اندازه گیری می شود.

مشروح مصاحبه را در ادامه می خوانید:

*صنعت نفت در سال گذشته میلادی، سال بسیار سخت همراه با نوسانات شدیدی را پشت سر گذاشت. توصیف شما از این بازار در سال ۲۰۲۰ چیست؟
بهترین توصیف من از سال ۲۰۲۰ میلادی سال فریاد خشم آمیز در بازارهای جهانی نفت است که البته بسیاری از کارشناسان این صنعت از مشاهده سالی که گذشت، خوشحال هستند. سال گذشته، سال بی ثباتی بازارها با تغییر حرکتهای ناگهانی به همراه مقررات نامشخص IMO (سازمان کشتیرانی بین‌المللی) و گسترش شدید ریسک‎های ژئوپلیتیک در پی ترور ژنرال سلیمانی بود.

همچنین، پاندمی کرونا نیز موجب افول و سقوط میزان تقاضا شد و جنگ همه جانبه قیمت نفت میان عربستان سعودی و روسیه در جهت به دست آوردن سهم بازار از طریق غرق و غوطه ور کردن جهان با منابع نفتی خود، شکل گرفت. 

قفل های دراکونی با کاهش قیمت وست تگزاس اینترمدیت ایالات متحده برای اولین بار در تاریخ ۲۰ آوریل گذشته، به دلیل عرضه بیش از حد، کمبود ذخیره و کمبود نقدینگی، قیمت ها را به سقوط آزاد کشاند و یک قلمرو منفی را تعیین کرد.

علاوه بر آن، توافقنامه کاهش تولید اعضای اوپک پلاس به میزان ۹.۷ میلیون بشکه در روز (حدود ۱۰ درصد از عرضه جهانی) در جهت تغییر روند چشم انداز و حمایت از قیمت ها نسبت به دفاع از سهم بازار از دیگر وقایع سال گذشته بود.

در حقیقت، برخورد با هر یک از این وقایع لرزه ای بی سابقه است که سرانجام، یک حرکت خطرناک سرگیجه آور ناشی از سرخوشی در مورد اثر واکسن ایجاد شد.

هنگامی که ما شروع به ترسیم خطوط جدید و عادی از تعادل و توازن بازار پس از این همه گیری می کنیم، متوجه می شویم که تلاقی همه این مسائل بدان معناست که بازارهای جهانی نفت، طی ۱۲ ماه گذشته با آشفتگی و بی نظمی همراه بوده که پیامدهای طولانی مدتی را به همراه  خواهند داشت.

*توصیف شما از چشم انداز صنعت نفت در سال ۲۰۲۱ چیست؟ چه روندی را برای سال جاری میلادی پیش بینی می کنید؟
تحلیل ما در مورد قیمت نفت در سال ۲۰۲۱ بسیار مثبت خواهد بود. علیرغم مسیر نامطمئن ویروس، ما به سه دلیل اساسی نسبت به عقیده خود در خصوص قیمت نفت قاطعانه باقی می مانیم:

(۱) استحکام مبانی؛ تعادل دوباره بازار با ذخایر انبارها: توازن مجدد بازار با توجه به نظم شدید اوپک پلاس، رشد ناچیز غیر اوپک پلاس و رشد اقتصادی قوی در حال تحریک نفت، با کسری پیش بینی شده در کل سال ۲۰۲۱ ادامه دارد و به بهبود اقتصادی مداوم که موجب تقاضای نفت می شود و همچنین کاهش ذخایر بزرگ کمک می کند

 (۲) رنسانس تجارت جهانی با پایان دادن به «عدم اطمینان ترامپیسم»؛ پایان دادن به عدم اطمینان ترامپیسم با ارائه جدیدی از دولت بایدن، حذف بسیاری از موانع تجاری دو جانبه ترامپ (فراتر از چین) و همچنین بازگشت به WTO  و رشد اقتصادی جهانی را تسریع می کند.

 (۳) ضعف دلار آمریکا: همه گیری کرونا منجر به ایجاد انگیزه های بی سابقه ای در دولت، به ویژه در ایالات متحده آمریکا یعنی کشوری که دلار آمریکا پیش از این با گرد و غبار روبرو بود، شد.

ارزش دلار در سال ۲۰۲۱  که بیش از حد ارزش گذاری شده و بسیار موقعیت خوبی دارد، بیشتر از قبل کاهش می یابد. احتمالاً سیاست های بانک فدرال، نرخ بهره کوتاه مدت اسمی و واقعی را برای چند سال پایین نگه می دارد و بهبود سریع اقتصاد جهانی، تمایل به تضعیف تقاضا و دارایی های رایج امریکا خواهد داشت. این یک حلقه بازخورد مثبت برای قیمت های نفت ایجاد می کند، شبیه آنچه در دهه ۱۹۷۰ و ۲۰۰۰ اتفاق افتاد زمانی که نفت به بالاترین حد تاریخی رسید.

 ارائه چشم انداز قیمت نفت ۲۰۲۱ همانند تجارت V شکل “V-shaped” واکسن آسان (و دقیق) است. آنچه در مورد چشم انداز پیش روی صنعت نفت چشمگیر است، درجه اتفاق نظر (یا حداقل اجماع قوی) است که ۲۰۲۰ به پایان رسید.

در واقع، به نظر می رسد بازار نفت از همان صفحه آهنگ خوشبینانه ۲۰۲۱، آواز می خواند.

 ارائه چشم انداز قیمت نفت ۲۰۲۱ همانند تجارت V شکل “V-shaped” واکسن آسان (و دقیق) است و آنچه در مورد چشم انداز پیش روی صنعت نفت چشمگیر است، درجه اتفاق نظر (یا حداقل اجماع قوی) است که ۲۰۲۰ به پایان رسید

از نظر سطح، در واقع بالاتر از آن سطح اجماع هستیم و با بالا بردن ریسکهای پیش بینی های خود، میانگین قیمت نفت برنت و وست تگزاس اینترمدیت را به ترتیب ۵۸ دلار در هر بشکه و ۵۴ دلار در هر بشکه در سال ۲۰۲۱ را در نظر می گیریم. همچنین، پروژه نفت برنت ۶۴ دلار در هر بشکه و وست تگزاس اینترمدیت ۶۱ دلار در هر بشکه را با پایان دادن به سال به پایان می رسانیم.

چنین سطوحی به اندازه کافی بالا است که می تواند رشد غیر اوپک پلاس (به ویژه عرضه ایالات متحده) را بازگرداند، اما به اندازه کافی مناسب نیست تا بازار را به سمت عرضه بیش از حد متمایل کند.

ما یک چرخش و انحراف بالاتر، از سه ماهه دوم ۲۰۲۱، پیش بینی می کنیم.

* استدلال شما در این باره بیشتر معطوف به چه اتفاقاتی است؟
چرا که دست اندازی به نام زمستان پشت سر ما قرار دارد که موجب می شود تا بازارهای نفت با انتقال خطوط عادی جدید به سمت تعادل پس از ویروس، از مرحله استحکام و ثبات دوره ای به مرحله قیمت گذاری مجدد ساختاری حرکت کنند.

در واقع، قفل های زمستانی در پیش بینی ما درباره شدیدتر شدن مبانی نفت تا سال ۲۰۲۱ فقط یک ضربه سرعتی است.

بنابراین، احتمالاً شاهد بهبود عمومی تقاضا، مصرف و سرمایه گذاری خواهیم بود که منجر به تغییر ساختاری مدل رشد اقتصادی می شود که ما قبل از کوید_۱۹ بدان عادت کرده بودیم یعنی با تقاضای نفتی که نرخ اجرای پیش از ویروس را نقض می کند (بیش از ۱۰۰ میلیون بشکه در طول تابستان).

این امر ابتدا توسط انتظارات بازیابی تقاضای نفت با اجماع بالا انجام می شود که توسط واکسن ها و آزمایش های سریع افزایش می یابد. پایین بودن قیمت پایدار نفت نیز باعث کاهش ظرفیت عرضه می شود و زمینه را برای سرمایه گذاری ضعیف فراهم می کند. تولیدکنندگان خارج از شیل با توجه به تمرکز سرمایه گذار در حال رشد روی معیارهای زیست محیطی، اجتماعی و حاکمیت (ESG)، هزینه های سرمایه داری بالادستی را پایین نگه می دارند و عمده آنها این سرمایه گذاری های خود را به انرژی های تجدیدپذیر تغییر می دهند.

از نظر انتقادی، این امر به دلیل این پاندمی نیست، بلکه به عواملی مانند افزایش کارایی و الکترونیک سازی حمل و نقل جاده ای بستگی دارد که مدتها قبل از تغییر COVID-۱۹ در خطوط اقتصاد جهانی در حال انجام بوده است. در واقع، ویروس این روند را فقط تسریع کرده است.

 به طور کلی، اصل موضوع تغییر نکرده است. برتری این مسئله با پیشرفت اساسی در جهت دستیابی به یک راه حل مطابقت ندارد. علاقه عمومی به تغییر اقلیم هنوز به صورت مقطعی باقی مانده است.

*با این حال مهمترین مساله این بازار را چه می دانید؟
برای صنعت نفت، دشواری این است که سیاست های عمومی و واقعیت های بازار هنوز همگام نیستند و سرمایه گذاری مورد نیاز در جهت تأمین تقاضای فزاینده به دلیل عدم اطمینان در مورد سیاست هایی که تا زمان شروع بازدهی این هزینه ها اعمال می شود، به خطر می افتد.

برای صنعت نفت، دشواری این است که سیاست های عمومی و واقعیت های بازار هنوز همگام نیستند و سرمایه گذاری مورد نیاز در جهت تأمین تقاضای فزاینده به دلیل عدم اطمینان در مورد سیاست هایی که تا زمان شروع بازدهی این هزینه ها اعمال می شود، به خطر می افتد

با گفتن این مسئله، تولیدکنندگان در حال تلفیق، پاکسازی ترازنامه، کاهش هزینه ها و ارائه راهکارهای جدید برای همسویی بهتر با آینده کربن صفر و توقعات حاکمیتی زیست محیطی، اجتماعی و مشارکتی هستند.

* و نهایتا چه نتیجه ای می توان گرفت؟
به طور خلاصه، اهمیت روزافزون انرژی های پاک تهدیدی برای مهار طولانی مدت نفت و کاهش قیمت ها است. با این حال، قبل از اینکه انتقال به انرژی های تجدیدپذیر کامل شود، ما فکر می کنیم که نفت برای برخی از سالها همچنان بخشی جدایی ناپذیر از ترکیب انرژی جهانی باشد.

COVID-۱۹ ممکن است به عنوان یک تسریع کننده در اوج تقاضا عمل کند، اما نفت هنوز در اقتصاد جهانی به صورت یکپارچه باقی می ماند.