بازار؛ گروه بین الملل: به تازگی «علی نجفی خوشرودی»، سفیر جمهوری اسلامی ایران در عمان با «قیس الیوسف» وزیر تجارت، صنعت و گسترش سرمایه گذاری این کشور دیدار کرده و در این دیدار ضمن تاکید بر همکاری در زمینه‌های صنعت و تجارت و تقویت هر چه بیشتر آن، خواستار رفع موانع و ارائه تسهیلات لازم برای فعالان اقتصادی ایرانی شده است.
سفیر ایران در دیدار با مقام عمانی با اشاره به ظرفیت‌ها، امکانات و توانمندی‌های جمهوی اسلامی ایران، گفته است که اولویتش توسعه مناسبات اقتصادی است و بخش تجارت و صنعت می‌تواند فرصت‌ها و زمینه های بسیار مناسبی را در این راستا فراهم کند.
در این دیدار مقام تجاری عمان نیز ضمن استقبال از توسعه و تقویت روابط و همکاری‌های دو جانبه در زمینه اقتصادی، به عنوان رئیس کمیسیون مشترک عمان و ایران اظهار امیدواری کرده است که دور بعدی کمیسیون مشترک دو کشور که سال گذشته در ایران برگزار شد با فراهم شدن شرایط در اولین فرصت در مسقط برگزار شود.
عمان، سرزمین فرصت‌ها
برای ایرانی‌ها، عمان بهشت سرمایه گذاری است. این دو کشور هم از نظر جغرافیایی به هم نزدیک هستند و هم مهمتر از آن در روابط سیاسی نیز دارای مانع و یا چالش ویژه‌ای نمی‌باشند.
روابط اقتصادی کشورها خواه ناخواه متاثر از روابط سیاسی آن‌هاست و در شرایطی که دو کشور از نظر سیاسی روابط عادی و بدون چالشی را دنبال می‌کنند، فعالان بخش اقتصادی و تجاری دو طرف نیز با اطمینان خاطر و اعتماد بیشتری می‌توانند فعالیت‌های خود در کشور مقابل را پیگیری و به سرانجام می‌رسانند.
توسعه و گسترش سطح مراودات تجاری میان ایران و عمان همواره مورد تاکید رهبران عالی‌رتبه دو کشور نیز بوده است. برخورداری از اشتراکات فراوان دینی، فرهنگی و داشتن روابط ممتاز سیاسی و حسن همجواری از جمله بسترهای مهم ارتقای سطح روابط اقتصادی بین دو کشور قلمداد می‌شود. وجود ناوگان هوایی از شهرهای مهم جنوب ایران به مسقط، علاقه مردم دو کشور و سهولت صدور ویزا برای ایرانیان در عمان از دیگر عوامل تاثیرگذار برای فعالیت اقتصادی ایرانیان در عمان به‌شمار می‌رود.
از سوی دیگر توجه به سرمایه گذاری در عمان برای ایرانی‌ها از زمان تشدید تحریم‌های آمریکا دوچندان شده است و درست زمانی که همکاری‌های اقتصادی با امارات به‌دلیل مسائل سیاسی و متاثر از تحریم‌های آمریکا کاهش یافت، بحث جایگزینی عمان مطرح شد.
البته پیش از آن نیز در زمان اوج تحریم‌ها در ابتدای دهه ۹۰ شمسی، بانک‌ها یا سایر نهادهای اماراتی روابط خود را با فعالان اقتصادی ایرانی کمرنگ کرده بودند، اما این روند در اواخر سال ۹۶ تشدید شد و سیاست‌گذاران ایرانی به‌دنبال پایگاه جدیدی برای تقویت سیستم انتقال ارزی و تجارت خارجی بودند و از این رو از آن زمان فصل تازه‌ای از روابط اقتصادی ایران و عمان شکل گرفت تا شرایطی فراهم شود که پایگاه مالی اقتصاد ایران در حوزه بین‌الملل به مسقط انتقال یابد، چراکه ایرانی‌ها به‌دنبال پایگاه جدید تجاری در منطقه به غیر از دوبی بودند و عمان به‌عنوان مقصد بعدی در دستور کار قرار گرفت. از آن زمان اگرچه هنوز مسقط نتوانسته به عنوان پایگاه قابل توجه مالی ایران در خارج از کشور نقش ایفا کند، اما حجم تجارت ایران و عمان چند برابر شده است.
همچنین عمان طی سال‌های گذشته درهای خود را به روی سرمایه‌گذاران ایرانی گشوده است و از سوی دیگر تجار ایرانی هم از حضور در این بازار استقبال کرده‌اند و همین وضعیت به افزایش سطح مبادلات تجاری دو کشور طی چند سال گذشته منجر شده است. در عین حال عمانی‌ها نیز رابطه با ایران را فرصتی برای اتصال این کشور مهم عربی به دریای خزر و آسیای مرکزی ارزیابی می‌کنند. این موضوع را «علی بن‌مسعود بن علی السنیدی»، وزیر صنعت و تجارت عمان نیز در هجدهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی با ایران مورد تاکید قرار داده و گفته است که کشورش امیدوار است تا از طریق ایران بتواند به کشورهای دریای خزر مرتبط شود.
زمینه‌های سرمایه گذاری در عمان برای ایرانی ها
صادرات ایران به عمان طی چند سال گذشته همواره روند رو به رشدی داشته است به گونه ای که به گفته «محسن ضرابی»، رییس اتاق بازرگانی ایران و عمان کل حجم مبادلات دو کشور در سال ۱۳۹۲ بالغ بر ۲۲۱ میلیون دلار و حجم صادرات ۱۴۹ میلیون دلار بوده است، اما در سال ۱۳۹۸حجم مبادلات تجاری دو کشور به سطح یک میلیارد و ۱۶۱ میلیون دلار رسیده است.
براساس آمار سازمان تجارت جهانی طی سال ۲۰۱۸، بیشترین واردات عمان از ایران به ترتیب شامل آهن و فولاد، سوخت‌های فسیلی و زغال سنگ، محصولات روغنی، حیوانات زنده و انواع سبزیجات خوراکی و سیب زمینی و میوه و مرکبات، آجیل، خربزه و هندوانه بوده است. این آمار نشان می‌دهد که آهن و فولاد به ارزش ۴۲۷ میلیون دلار با فاصله بسیاری از دیگر محصولات بیشترین حجم صادراتی ایران به عمان را تشکیل می‌دهد و حجم صادرات دیگر محصولات همگی زیر ۷۰ میلیون دلار در سال هستند.
این در حالی است که عمده نیازهای بازار داخلی عمان شامل مواد غذایی و میوه جات است که محصولات ایرانی بخش بسیار کوچکی از سبد صادراتی به عمان را در این حوزه تشکیل می‌دهند. عمان بیشتر موادغذایی خود را از استرالیا و هند وارد می‌کند، اما نزدیکی جغرافیایی با ایران این مزیت را دارد که ایران بتواند تامین کننده اصلی موادغذایی عمان باشد، در حالی که مجموع صادرات موادغذایی ایران به عمان به سختی به ۲۰ میلیون دلار در سال می‌رسد. براین اساس علاوه بر محصولات فولادی، ایران می‌تواند حجم عمده‌ای از سبدصادراتی خود به عمان را به موادغذایی مورد نیاز این کشور عربی اختصاص دهد و از این بازار مناسب بهره گیرد.
چالش‌های ایرانی ها برای صادرات به عمان
همان گونه که گفته شد، محصولات موادغذایی یکی از مهمترین زمینه‌های صادراتی ایران به عمان می‌تواند باشد، اگرچه تا کنون کمتر مورد توجه واقع شده است. با این حال صادرات محصولات مواد غذایی ایران به عمان چالش‌ها و موانعی نیز دارد که نیازمند یافتن راه حل‌هایی است. از جمله آن که محصولات کشاورزی ایران می‌بایست برای جلب بازار عمان، با کاهش سموم کشاورزی و استاندارد سازی مناسب هماهنگ شوند و این موضوع را وزیر صنعت و تجارت عمان در اجلاس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی با وزیر صنعت ایران مورد اشاره و تاکید قرار داده است.
همچنین از نظر ساختاری نیز عمان هنوز نتوانسته چارچوب اداری فعال و به روز را برای ثبت آسان شرکت‌ها فراهم آورد و همین موضوع خود یکی از چالش‌های عمده تجار ایرانی برای فعالیت در عمان است و به گفته «محمد رضا باوی»، عضو اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، ثبت شرکت‌های تجاری، ضعف در عملکرد شرکت های تاسیس شده در عمان منجر به فرصت سوزی ها و بروز مشکلات متعددی در رابطه تجاری دو کشور شده است.
از سوی دیگر در ایران شناخت کافی از نیازها و بازار عمان وجود ندارد و همین ناآشنایی باعث شده تا طی چند سال گذشته برخی از صادرکنندگان و تجار ایرانی به دلیل عدم شناخت کافی از تجارت و حضور در بازارهای عمان دچار ضرر و زیان‌های قابل توجهی می‌شوند. این موضوع را «جمال رازقی»، رییس اتاق بازرگانی فارس در مهرماه امسال مورد اشاره قرار داد و اگرچه از آغاز فعالیت میز توسعه روابط تجاری با عمان در استان فارس خبر داد، اما این اقدامات جهت آشنایی تجار ایرانی با بازار عمان نیازمند آن است تا در سطح وسیع‌تری در کشور دنبال شود.
از همه مهمتر، مشکل نقل و انتقالات ارزی و بانکی باعث شده تا فعالان اقتصادی دو طرف برای فعالیت‌های خود با مانع بزرگی به نام عدم پشتیبانی بانکی روبرو شوند و همین چالش بزرگ باعث شکل گیری مبادلات تهاتری از عمان شده است که پیگیری و اجرای مبادلات تهاتری به معنای مبادله کالا در برابر کالا، نیازمند برنامه ریزی‌های دقیق و شناسایی نیازها و ضرورت‌ها در بازار هر دو کشور است. در عین حال عمان طی چند سال اخیر برخی اقدامات را برای رفع محدودیت‌های بانکی برای ایرانیان انجام داده، اما این اقدامات تا کنون به مناطق خاصی محدود بوده است. از جمله منطقه آزاد صلاله برای شرکت های سرمایه‌گذاری ایرانی حساب های ارزی را افتتاح می کند، اما این شرایط نیاز است تا به دیگر مناطق عمان نیز تسری یابد و با رفع موانع بانکی شرکت‌های ایرانی نیز بتوانند حضوری قدرتمندی در بازار تجاری عمان دنبال کنند.
نظر شما