بازار؛ گروه استانها: ۹ سال از ورشکستگی و نابودی کارخانه قارچ سینای همدان می‌گذرد؛ پیش از اینکه کار این کارخانه به تعطیلی کشیده شود تولید قارچ در همدان سودآور بود و بسیاری از همدانی‌ها به تولید قارچ رغبت نشان می‌دادند اما این کارخانه پر رونق در سایه اجرای ناصحیح خصوصی‌سازی و درگیری با بدهی‌های کلان تعطیل شد و به نوعی تولید قارچ همدان را با زیان‌دهی و ورشکستگی روبه‌رو کرد.
دبیر خانه کارگر همدان درباره وضعیت واحد تولیدی قارچ سینا در گفتگو با خبرنگار بازار عنوان کرد: کارگران قارچ سینا بیش از ۱۵۰ نفر بودند که بیکار شدند.
چنگیز اصلانی با ابراز تأسف از کوتاهی‌ها برای احیای این کارخانه توضیح داد: با آنکه چندین سرمایه گذار متقاضی خرید این واحد تولیدی برای احیای مجدد آن شدند، اما هیچ اقدام عملی برای از سرگیری فعالیت این واحد تولیدی صورت نگرفت.
طی سه سال ابتدای ورشکستگی کارخانه قارچ سینا در حالی که در این واحد تولیدی برای پرداخت مطالبات کارگران و سایر طلبکاران کارخانه؛ هیئت‌های تسویه انتخاب شد اما اقدام عاجلی در خصوص پرداخت مطالبات کارگران انجام نمی‌شد
این فعال کارگری بیان کرد: طی سه سال ابتدای ورشکستگی کارخانه قارچ سینا در حالی که در این واحد تولیدی برای پرداخت مطالبات کارگران و سایر طلبکاران کارخانه؛ هیئت‌های تسویه انتخاب شد اما اقدام عاجلی در خصوص پرداخت مطالبات کارگران انجام نمی‌شد و این در حالی است که تأسیسات کارخانه و زمین آن نیز قابلیت فروش داشت.
دبیر خانه کارگر همدان از وضعیت فعلی کارگران بیکار شده کارخانه قارچ سینا ابراز بی‌اطلاعی کرد و گفت: از تسویه حساب با این کارگران یا عدم آن اطلاعی ندارم.
پس از ورشکستگی کارخانه قارچ سینا تولید قارچ در همدان با دو نوع کارگاه خانگی و واحد تولیدی بزرگ به حیات خود ادامه داد.
ناگفته پیداست که صنعت تولید قارچ یک صنعت پرچالش محسوب می‌شود چراکه نحوه پرورش، استفاده از قارچ و سلیقه مصرف‌کنندگان و مقاصد صادرات این محصول خاص است.
در سال‌های اخیر با تأسیس تولیدی‌های قارچ این صنعت در مسیر پیشرفت قرار گرفت و تولیدکنندگان قارچ تلاش می‌کنند با تولیدات خود ضعف‌های صنعت قارچ را در استان همدان برطرف کنند اما تولید قارچ کار پرزحمتی است که تحت‌تأثیر عوامل فراوانی قرار دارد؛ از یک ویروس کوچک که می‌تواند کل محصول را درگیر کند گرفته تا نوسانات بازار همگی باعث از بین رفتن زحمات تولیدکننده می‌شود.
اشباع بازار ضرورت صادرات قارچ را دوچندان می‌کند اما متأسفانه صادرات این محصول مقطعی است و در تمام سال انجام نمی‌شود
در مورد قارچ تازه‌خوری آن نیز یکی از چالش‌هاست که نظارت و برنامه‌ریزی مناسب برای تولید را دشوار می‌کند ضمن اینکه اشباع بازار نیز ضرورت صادرات را دوچندان می‌کند اما متأسفانه صادرات این محصول مقطعی است و در تمام سال انجام نمی‌شود.
اینکه بین تولیدکنندگان قارچ خانگی و واحدهای بزرگ هم تعامل و هماهنگی وجود ندارد مزید بر علت شده و موجب شده دلالان با قیمت بسیار پایین قارچ تولیدکنندگان خانگی را بخرند که این امر موجب آسیب به تولیدکنندگان بزرگ قارچ شده است.
در این زمینه و برای بررسی مشکلات این بخش با یکی از تولیدکنندگان قارچ در همدان نیز به گفتگو نشستیم.
علی یادگاری تولیدکننده همدانی قارچ است که به اذعان خودش میزان تولید قارچ در واحد تولیدی خود را بسیار کمتر از سال‌های قبل کرده است.
وی با بیان اینکه هیچ امیدی به بازار ندارد؛ گفت: بازار مصرف قارچ به دلیل اینکه این کالا به سرعت فاسد می‌شود کاملاً روزانه است و این‌طور نیست که به علت نوسانات قیمت‌ها بتوان این کالا را برای آینده انبار کرد.
یادگاری با طرح این پرسش که آیا خود شما حاضر می‌شوی قارچ را برای مصرف دو هفته‌ات تهیه کنی؟ پاسخ این سوال را منفی اعلام کرد و ادامه داد: به همین سبب قیمتی که امروز در بازار قارچ عرضه می‌شود برابر با نرخ سال‌های قبل است و رشد چشمگیری نداشته است.
حدود ۴۰ درصد محصول به کشور عراق صادر می‌شود
این تولیدکننده قارچ در خصوص صادرات این محصول به کشور عراق نیز بیان کرد: محصول قارچ به علت حساسیت زیاد و نگهداری به صورت فصلی به نزدیک‌ترین همسایه مرزی یعنی کشور عراق صادر می‌شود که در فصل گرم به علت فساد سریع این محصول، همه تولیدات ما به مصرف داخلی و در نهایت مصرف در استان‌های هم‌جوار می‌رسد اما در فصل‌های دیگر حدود ۴۰ درصد محصول به کشور عراق صادر می‌شود.
یادگاری با بیان اینکه پاییز فصل صادرات قارچ است، گلایه کرد: با اینکه در فصل صادرات به‌سر می‌بریم و بازار رونق خوبی دارد اما قیمت این محصول افزایشی نداشته است.
وی اضافه کرد: با مدیریت تولید می‌شد بازار را تشنه این محصول کرد اما از آن‌جا که صنعت تولید قارچ رها شده دیگر تولید به صرفه نیست.
وی به نوسان قیمت مواد اولیه در عین به صرفه نبودن قیمت فروش قارچ نیز به عنوان چالش دیگر این صنعت اشاره و بیان کرد: امسال برای چندمین بار قیمت مواد اولیه بالا رفته و این در حالی است که حتی اگر قیمت قارچ بالا برود مردم توان خرید ندارند.
با افزایش قیمت سایر مواد پروتئینی به‌ویژه گوشت مرغ و قرمز، مردم متوجه شدند که می‌توانند با خرج کمتر پروتئین مورد نیاز خود را تامین کنند از طرف دیگر بیماری‌هایی که منع مصرف گوشت می‌آورد نیز باعث گرایش مردم به مصرف قارچ شد
این تولیدکننده قارچ به فرهنگ‌سازی برای آوردن قارچ سر سفره مردم اشاره کرد و گفت: با افزایش قیمت سایر مواد پروتئینی به‌ویژه گوشت مرغ و قرمز، مردم متوجه شدند که می‌توانند با خرج کمتر پروتئین مورد نیاز خود را تامین کنند از طرف دیگر بیماری‌هایی که منع مصرف گوشت می‌آورد نیز باعث گرایش مردم به مصرف قارچ شد.
یادگاری به امکان‌ناپذیر بودن راه‌اندازی صنایع تبدیلی برای قارچ به عنوان یک چالش مهم در این صنعت اشاره کرد و افزود: در مورد ایجاد صنایع تبدیلی برای قارچ خیلی برنامه‌ریزی و فکر کردیم اما تا کنون بی‌فایده بوده است.
وی ادامه داد: پودر کردن قارچ یا خشک کردن آن عملی نیست و چون تازه خوری آن اولویت دارد امکان انبار کردن آن نیز وجود ندارد.
یادگاری توضیح داد: تنها صنایع تبدیلی که برای قارچ وجود دارد بلانچ است آن‌هم در قطعات ریز که برای ترشیجات و صنایع پروتئینی مصرف دارد و چندان راه‌گشا نیست.
وی در پاسخ به اینکه در استان همدان این صنعت تبدیلی وجود دارد یا نه؟ گفت: هیچ گونه صنعت تبدیلی برای قارچ در همدان وجود ندارد.
یادگاری در پاسخ به اینکه چرا برای این صنعت تبدیلی در همدان سرمایه‌گذاری صورت نمی‌گیرد؛ گفت: در استان همدان از تولیدکننده حمایت نمی‌شود پس کسی رغبت نمی‌کند روی این بازار سرمایه‌گذاری کند.
جهاد کشاورزی همدان حتی روی مواد اولیه نظارت ندارد که مواد اولیه بی‌کیفیت دست تولیدکننده نرسد
این تولیدکننده قارچ به عدم حمایت جهاد کشاورزی از تولیدکنندگان نیز اشاره کرد و با گلایه از بی‌برنامگی‌های این سازمان ادامه داد: جهاد کشاورزی همدان حتی روی مواد اولیه نظارت ندارد که مواد اولیه بی‌کیفیت دست تولیدکننده نرسد.
وی تشریح کرد: وقتی مواد اولیه بی‌کیفیت باشد میزان تولید به شدت افت می‌کند و ممکن است به جای ۲۵ درصد باردهی میزان تولید به هشت درصد برسد.
این تولیدکننده قارچ افزود: کرونا و کاهش فروش غذاهای آماده و فست فودها نیز به این وضعیت دامن زده و مصرف قارچ را بین شهروندان پایین آورده اما تولید برنامه‌ریزی شده نیست و با میزان تقاضا هم‌خوانی ندارد اما در حال حاضر صادرات به عراق و کشورهای عربی انجام می‌شود به شهرهای اطراف هم صادرات داریم.
از وی در مورد اختلاف قیمت قارچ بین بازار همدان و شهری مثل تهران پرسیدم که یادگاری در این باره گفت: حتی اگر نرخ زیادی روی قارچ بکشند باید به آنها حق داد؛ چراکه هزینه پلاستیک، کارگر، حمل و نقل و خرابی قارچ و دور ریز آن زیاد است ضمن اینکه از طرفی قارچ وزن هم کم می‌کند.
پیش بینی تولید چهار هزار و ۷۰۰ تن قارچ در همدان
پیگیر چرایی وضعیت نامناسب حمایت از تولیدکنندگان قارچ در استان همدان شدیم که مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان در گفتگو با خبرنگار بازار با اشاره به جایگاه مطلوب همدان در تولید قارچ گفت: پیش‌بینی شده امسال در استان همدان چهار هزار و ۷۰۰ تن قارچ تولید شود.
حجت الله شهبازی بیان کرد: میزان تولید قارچ خوراکی توسط مشاغل خانگی در استان همدان در سال گذشته یک هزار تن بوده است.
وی افزود: تلاش ما گسترش صنایع تبدیلی و همچنین صادرات است و در این زمینه تلاش و سرمایه‌گذاری زیادی صورت گرفته اما در مورد قارچ باید به فکر گسترش صادرات بود.
با این تفاسیر باید گفت اشتغال‌زایی در بخش کشاورزی رضایت‌بخش است اما برنامه‌ریزی برای تنظیم عرضه و تقاضا و تناسب‌بخشی به آن باید در راس برنامه‌ها برای تولیدکنندگان قارچ قرار گیرد و باید بازاریابی‌ها برای فروش این محصول به‌گونه‌ای باشد که تولیدکنندگان از فعالیت در این عرصه دل‌زده و نا امید نشوند.
بر همین اساس امیدواریم در کنار تلاش جهاد کشاورزی برای رونق تولید و ایجاد اشتغال، شاهد رونق بازار محصولات کشاورزی نیز باشیم.
نظر شما