اسدالله خسروی، بازار: طبق قانون و مقررات نظام بانکی، بانک ها باید متناسب با بنیه و قدرت مالی که دارند اقدام به جذب سپرده و پرداخت تسهیلات کنند نه اینکه با بی توجهی به میزان سرمایه و دارایی که دارند به جذب سپرده روی آوند. به عقیده کارشناسان اصلاح ساختار نظام بانکی ضروری است تا فعالیت بانک ها در مسیر درست شفاف شود، چرا که اکنون بانک ها علاوه بر دارایی‌های منجمد، دارایی‌های موهوم زیادی دارند. از طرفی وضعیت کنونی ترازنامه نظام بانکی کشور به دلیل ورود سودها و دارایی های موهومی به این ترازنامه متعادل نیست.
خبرگان بانکی می گویند؛ با روند صعودی انباشت دارایی های موهوم و به تبع آن خلق سپرده های بی پشتوانه، بانک ها برای آرایش صورت های مالی و رعایت مقررات، دست به اقداماتی مانند شناسایی سود موهوم از محل انجام معاملات صوری دارایی های حقیقی می زنند. در نتیجه این اقدامات، روند انباشت دارایی های موهوم، تخریب ترازنامه نظام بانکی و به تبع آن جریان ناسالم خلق نقدینگی، تشدید می شود.
بانک مرکزی فعالت بانک ها را بیش از پیش رصد می کند
در چنین شرایطی دیروز عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد؛ «سیاست‌های احتیاطی کلان برای جلوگیری از ناترازی سیستم بانکی و اثر آن بر متغیرهای پولی و تورم در دستور کار بانک مرکزی قرار دارد. در این راستا شورای پول و اعتبار نیز پیشتر کنترل رشد ترازنامه شبکه بانکی را به تصویب رسانده وهمکاران من دستورالعمل های مرتبط با این مصوبه وسقف های تعیین شده برای میزان رشد دارایی بانکها را بزودی اعلام خواهند کرد».
در این باره فرید ضیاالمالکی مدیرعامل اسبق بانک اقتصاد نوین و موسسه مالی و اعتباری توسعه در گفتگو با «بازار» اقدام بانک مرکزی را در محدود کردن برخی بانک ها که سودهای موهومی را با شگردهای خاص بدست می آورند، رویکردی درست عنوان کرد و اظهارداشت: برنامه بانک مرکزی در رصد فعالیت و نحوه عملکرد بانک ها اقدامی شایسته است. به طور مثال اکنون خیلی از بانک ها سرمایه آنچنانی ندارند اما اقدام به جذب سپرده می کنند که این شیوه کاری اشتباه است. البته بانک مرکزی قصد دارد در یک برنامه ریزی درست و اصولی، فعالیت بانک ها را بیش از پیش بر مدار قانون و مقررات قرار دهد تا چنانچه بانکی بخواهد دست به جذب سپرده بزند متناسب با سرمایه و دارایی که دارد اقدام به این کار کند.
وی با بیان اینکه اقدام بانک مرکزی در جلوگیری از ناترازی سیستم بانکی فعالیت بانک ها را نظام مند و شفاف می کند افزود: تراز نامه خیلی از بانک ها اکنون ناتراز و نامتعادل است. اکنون برخی از بانک ها سپرده های فراوانی جمع کرده اند و چون سرمایه لازم و پشتوانه قوی مالی ندارند تبدیل به زیان انباشته شده است چرا که نمی توانند سود سپرده گذاران را بدهند.
تراز نامه خیلی از بانک ها اکنون ناتراز و نامتعادل است. اکنون برخی از بانک ها سپرده های فراوانی جمع کرده اند و چون سرمایه لازم و پشتوانه قوی مالی ندارند تبدیل به زیان انباشته شده است چرا که نمی توانند سود سپرده گذاران را بدهند
امنیت سپرده گذاران با جلوگیری از ناترازی سیستم بانکی تامین می شود
این کارشناس بانکی خاطرنشان کرد: بانک مرکزی اکنون بدنبال قانونمند کردن فعالیت بانک هاست. افزایش سرمایه بانکها نکته ای است که مد نظر بانک مرکزی است تا امنیت سپرده گذاران برای دریافت سود و منابع آنها تامین شود.
ضیاالمالکی اضافه کرد: بانک هایی که برای جذب منابع و سپرده های مردمی با سود بالا دست به جذب سپرده کرده اند(در سالهای گذشته سودسپرده ها ی برخی بانک ها خارج از نرخ تعیین شده مصوبه شورای پول و اعتبار به سپرده گذاران داده می شد) از این طریق توانستند به منابع مالی هنگفتی دست یابند. هر چند معلوم نیست آن پولها صرف چه فعالیت اقتصادی شده است، اما آنها با چنین شیوه ای سپرده های مردمی را تبدیل به دارایی های موهوم کرده که اکنون بانک مرکزی در حال شفاف سازی عملکرد بانک هاست تا کسب سود و دارایی های موهوم در سیستم بانکی محدود و برچیده شود.
بانک مرکزی در حال شفاف سازی عملکرد بانک هاست تا کسب سود و دارایی های موهوم در سیستم بانکی محدود و برچیده شود
نقدینگی کنترل می شود
این کارشناس بانکی افزود: سیاست جلوگیری از ناترازی سیستم بانکی موجب می شود تا نقدینگی کنترل و مشکلی سیتم بانکی و فعالان این بخش را تهدید نکند. یکی از مزایای این سیاست، آن است که بانک ها دیگر چون گذشته اقدام به سپرده گذاری برای جذب منابع بدون توجه به سرمایه و دارایی که دارد نمی کنند از طرفی هر بانکی به توان بنیه و قدرت مالی و سرمایه ای که دارد اقدام به جذب سپرده می کند.
اظهارات ضیالمالکی در خصوص توجه بانک مرکزی به ترازنامه های بانکی در حالی مطرح است که مدیر عامل اسبق بانک صادرات نیز معتقد است؛ علت اینکه برخی بانکها در این سال‌ها به انحراف رفتند، عدم کنترل بر ترازنامه آنها بوده و باید با ایجاد سازوکار آنلاین، بخش نظارت بر ترازنامه‌ها را تقویت کرد. سید بهاالدین حسینی هاشمی یکی از ابزارهای مهم برای شفاف سازی عملکرد بانک ها، کنترل ترازنامه بانک ها است. چون به هر حال هر بانکی هر عمل بانکی انجام بدهد، بلافاصله در ترازنامه اش منعکس می شود. به طور مثال یکی از راه های بانک ها برای پرداخت وام به مشتری های خود، برداشت از حساب بدهکاران است؛ (به جای آنکه از حساب اعتبارات و تسهیلاتشان برداشت کنند) زیرا اگر بخواهند وامی بدهند، بایستی کنار آن، منابع داشته باشند، اگر منابع و مصارف با هم همخوانی نداشته باشند، بانک نباید وامی بدهد. ولی بعضی وقت ها بانک ها یک دارایی واهی به نام بدهکاران ایجاد می کنند، بعد از آن محل بدهکاران، به مشتری های خود تسهیلات پرداخت می کنند. که این «بدهکاران» یک رقم بزرگی است. شاید این رقم در بعضی از بانک ها معادل نصف سپرده هایشان است. بنابراین باید بانک مرکزی به موقع جلویش را بگیرد. راهکار اینکه بانک مرکزی به موقع مطلع شود و برخورد کند، ایجاد سازوکار آنلاین است.
بانک مرکزی باید منابع و مصارف بانک ها را روزانه مطالبه کند
وی اضافه کرد: در چنین شرایطی بایستی بانک مرکزی هم گزارش روزانه منابع و مصارف بانک ها را مطالبه کند و هم تمام اجزای ترازنامه به صورت آنلاین در اختیار بانک مرکزی قرار بگیرد. یعنی به محض اینکه مبلغ وامی بالا رفت، درخواست کند که گزارش منابع آن از سوی بانک مشخص و به بانک مرکزی اعلام شود. آیا از محل سپرده است یا از محل سود است؟؛ به هر حال باید بانک منابعی داشته باشد که در مقابل آن بتواند وام پرداخت کند.
یا مثلا اگر ضمانت نامه توسط یک بانک صادر شد، یا تسهیلات کلانی داده شد، باید دید که شرایط آن رعایت شده است یا خیر. آیا تضامین لازم گرفته شده؟ مثلا بانک مرکزی می گوید شما حداکثر تسهیلاتی که می توانید به مشتری بدهید، باید ۲۰ درصد سرمایه پایه باشد. حال اگر یک بانکی آمد و ۴۰ درصد سرمایه پایه را تسهیلات داد، باید بانک مرکزی این تخلف را کشف کند. وی گفت: در سال های گذشته، یکی از علت هایی که بانک ها به انحراف رفتند، عدم کنترل بانک مرکزی بر روی ترازنامه بانک ها بود. به گفته حسینی هاشمی، در این شرایط و با توجه به تصمیم اخیر شورای پول و اعتبار، اول باید ترازنامه هر بانکی توسط بانک مرکزی ملاحظه شود و سپس اصلاح ساختار ترازنامه انجام شود، چون اگر یک دفعه یک بانکی بخواهد این مقررات جدید را رعایت بکند، مشکلات زیادی برای بانک ها و مشتری هایشان ایجاد خواهد شد. بنا به این گزارش، شورای پول و اعتبار اخیرا در جلسه ای به ریاست دکتر همتی، اجرای سیاست احتیاطی کنترل رشد ترازنامه شبکه بانکی را به تصویب رساند. سیاستی که به نظر می رسد با هدف کنترل روند رو به رشد نقدینگی و رسیدن به هدف گذاری نرخ تورم در سال جاری اتخاذ شده است.
نظر شما