بازار؛ گروه انرژی: انتظارها برای تعیین تکلیف کاخ نشین آمریکا به اوج خود رسیده است. بر اساس آخرین آمار اعلامی نامزد دموکرات انتخابات آمریکا با کسب ۲۶۴ رای الکترال تنها چند قدم با ریاست جمهوری آمریکا فاصله دارد. نامزدی که در برنامه‌های اعلامی خود از بازگشت به برجام سخن گفته است. بر اساس پیش بینی‌های در صورت ورود بایدن به کاخ سفید صادرات نفت ایران از سر گرفته خواهد شده و به حدود ۲ میلیون بشکه در روز می‌رسد. بسیاری پیروزی او در انتخابات را به معنی حل مشکلات اقتصادی ایران و افزایش درآمدهای نفتی ایران می‌دانند. اما رضا پدیدار رییس کمیسیون انرژی پارلمان بخش خصوصی به بازار می‌گوید: در بهترین حالت تا پایان نیمه سال ۲۰۲۱ تغییری در روند صادرات نفت ایران به وجود نخواهد آمد. او در صحبت‌های خود به وضعیت بازار نفت اشاره کرده و می‌گوید: وقتی تقاضایی در بازار جهانی نفت نیست، فرقی نمی کند تحریم باشیم یا نباشیم. بازار هم اکنون کشش تولید و عرضه بیشتر را ندارد.
این فعال بخش خصوصی بر این باور است که قدرت ویروس کرونا و وضعیت همه گیری این بیماری به مراتب نقش پر رنگ تری را در جهت دهی بازار داشته و عملا سرنوشت بازار را او تعیین می‌کند. او ادامه می‌دهد: در حال حاضر سطح تقاضا از حدود ۹۵ میلیون بشکه در سال ۲۰۱۹ به ۸۰ میلیون بشکه رسیده؛ در بهترین حالت تقاضا در نیمه دوم سال ۲۰۲۱ به حدود ۹۲ میلیون بشکه خواهد رسید. آنگونه که پیش بینی‌ها نشان می‌دهد سطح تقاضا در بازار جهانی نفت در سال ۲۰۲۴ یا ۲۰۲۵ به حدود ۱۰۵ میلیون بشکه خواهد رسید. در حالیکه که در سناریوهای قبل از پاندمی پیش بینی می‌شد که این در سال ۲۰۲۰ به چنین سطح تقاضایی برسیم. به عبارت دیگر ویروس کرونا منجر به پسروی ۴ ساله پیشرفت تقاضای نفت شده است. متن کامل گفتگوی بازار با رضا پدیدار رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران را در ادامه می‌خوانید :
درصورت پیروزی بایدن ممکن است تغییراتی در سیاست گذاری‌های نفتی آمریکا رخ دهد و عملا صادرات آمریکا به کشورهایی همچون کره جنوبی و ژاپن به دلیل نداشتن صرفه اقتصادی متوقف شود. البته باید توجه داشت که این اتفاقی نیست که ظرف ۶ ماه آینده رخ دهد
*دونالد ترامپ طبق تازه‌ترین نتایج شمارش آرا در آستانه شکست قرار گرفته و احتمال پیروزی بایدن در انتخابات قوت گرفته است. در صورت پیروزی او چه تغییراتی را در بازار جهانی ایجاد خواهد شد؟
تاثیر این انتخابات در کوتاه مدت هیچ نقشی نخواهد داشت. اما در بلند مدت و میان مدت ممکن است تغییراتی را در بازار نفت شاهد باشیم. از این جهت که آمریکا در طول ۴ سال گذشته که دونالد ترامپ ریاست جمهوری آمریکا را بر عهده داشت از واردکننده نفت به صادرکننده نفت مشتقات تبدیل شد. این کشور حالا تغییراتی را در صنعت نفت خود ایجاد کرده و بخشی تولید نفت خود را به شرکای تجاری خود به صورت مستقیم یا غیر مستقیم صادر می‌کند.
درصورت پیروزی بایدن ممکن است تغییراتی در سیاست گذاری‌های نفتی این کشور رخ دهد و عملا صادرات آمریکا به کشورهایی همچون کره جنوبی و ژاپن به دلیل نداشتن صرفه اقتصادی متوقف شود. البته باید توجه داشت که این اتفاقی نیست که ظرف ۶ ماه آینده رخ دهد. جدای از این بازار خرید و فروش نفت یک بازار سلف است و در بورس‌های نفتی معاملات نفت روی کاغذ انجام می‌شود. گاهی می‌بینید که نفت ۶ ماه آینده در آن پیش فروش شده است بنابر این انتخابات آمریکا نمی تواند به سرعت روی وضعیت بازار در کوتاه مدت تاثیر بگذارد اما در میان مدت تغییرات در سیاست‌های نفتی آمریکا می‌تواند بازار جهانی نفت را تا حدود متاثر سازد.
انتظار نداشته باشیم که با پیروزی بایدن معجزه ای در اقتصاد ایران رخ بدهد و به سرعت سطح درآمدهای نفتی ایران افزایش پیدا کند. وقتی تقاضایی در بازار وجود ندارد، در عمل فرقی نمی کند که ایران تحریم باشد یا نباشد. از طرفی پیروزی ترامپ هم به معنی نابودی اقتصاد ایران نیست
*این تصور وجود دارد که در صورت موفقیت او وضعیت اقتصادی ایران بهتر شده و از احتمال لغو تحریم‌ها سخن گفته می‌شود. این تصورات تا چه اندازه درست است؟
چه آبی‌ها پیروز میدان انتخابات شوند و چه قرمزها، رهایی از تحریم‌های نفتی ایران خیلی محتمل نیست. انتخابات آمریکا روزنه ای برای بهبود وضعیت بازار نفت جهان و البته شروع صادرات نفت ایران نمی‌تواند باشد. بر اساس برنامه ریزی‌های صورت گرفته در اوپک و اوپک پلاس سقف تولیدی معین شده است. هرچند که ۳ تا کشور ایران و لیبی و الجزایر محدودیتی برای صادرات نفت ندارند اما بازار کشش تولید بیشتر را ندارد. همه گیری ویروس کرونا اقتصاد کشورها را بسته کرده است. در چنین شرایطی که بسیاری از پروژه‌ها هم متوقف شده، هیچ چشم انداز مثبت و روشنی نسبت به رشد مصرف نف در دنیا و البته توسعه اقتصادی وجود ندارد. بر همین اساس انتظار نداشته باشیم که با پیروزی بایدن معجزه ای در اقتصاد ایران رخ بدهد و به سرعت سطح درآمدهای نفتی ایران افزایش پیدا کند. وقتی تقاضایی در بازار وجود ندارد، در عمل فرقی نمی کند که ایران تحریم باشد یا نباشد. از طرفی پیروزی ترامپ هم به معنی نابودی اقتصاد ایران نیست.
*با این اوصاف سال ۲۰۲۰ را با همین وضعیت به به پایان برسانیم واگر تغییری در وضعیت بیماری ایجاد نشود، افزایش یا کاهشی در بهای نفت رخ نمی دهد؟
البته ادامه این وضعیت تنها به سال ۲۰۲۰ محدود نبوده و نیمه نخست ۲۰۲۱ هم تغییری در وضعیت بازار جهانی نفت رخ نخواهد داد. بر اساس سیاست گذاری که در کمیته استراتژیک اوپک و اوپک پلاس صورت گرفته میزان تولید نفت اوپک در نیمه نخست سال ۲۰۲۱ حدود ۲۵.۳ میلیون بشکه تعیین شده است. در حالیکه پیش از همه گیری ویروس کرونا میزان تولید نفت و عرضه اوپک حدود ۳۲ میلیون بشکه بوده است. حالا سهم کشورهای بزرگ تولید کننده نفت از این میزان کاملا مشخص است اما سهم ویژه ای برای کشورهای ایران، لیبی و الجزایر در نظر گرفته نشده است. چرا که بر اساس پیش بینی‌های صورت گرفته ثبات سیاسی در کوتاه مدت به لیبی باز نمی گردد و ظرفیت تولید الجزایر هم تنها ۴۰۰ هزار بشکه است که نمی تواند ورود آن به بازار نفت تعیین کننده باشد. تحریم ایران هم بعید است که به این زودی‌ها لغو شود.
بر اساس سیاست گذاری که در کمیته استراتژیک اوپک و اوپک پلاس صورت گرفته میزان تولید نفت اوپک در نیمه نخست سال ۲۰۲۱ حدود ۲۵.۳ میلیون بشکه تعیین شده است. در حالیکه پیش از همه گیری ویروس کرونا میزان تولید نفت و عرضه اوپک حدود ۳۲ میلیون بشکه بوده است
* اما در صورت لغو تحریم‌ها، آیا امکان افزایش تولید نفت ایران وجود دارد؟
در واقع تنها کشور تاثیر گذار که اتفاقا از ظرفیت بالایی هم برخوردار بوده، ایران است. در حال حاضر ظرفیت تولید ایران ۱.۹ میلیون بشکه در روز است که امکان افزایش آن به ۳.۹ میلیون بشکه است. اگر ایران وارد صحنه شود به طور قطع قیمت‌ها تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما این اتفاق عملی نیست. با توجه به سطح تقاضایی در بازار جهانی نفت وجود دارد، حتی اگر آقای بایدن با دسته گل برای لغو تحریم‌های و عذر خواهی وارد ایران شود، بازار کشش پذیرش بیشتر را نداشته و عملا افزایش صادرات نفت ایران حداقل در کوتاه مدت وجود ندارد.
در صورت عادی شدن شرای تقاضا در سال ۲۰۲۴ یا ۲۰۲۵ به حدود ۱۰۵ میلیون بشکه خواهد رسید. این در حالی است که بر اساس سناریوهای قبلی (پیش از همه گیری ویروس کرونا) قرار بود که سطح تقاضا در سال ۲۰۲۰ به این میزان برسد. در عمل کرونا باعث پسروی ۴ ساله پیشرفت نفت شده است
* حدود یک ماه تا نشست بعدی اوپک و اوپک پلاس باقی مانده است. با توجه به وضعیت فعلی قیمت‌ها آیا پیش بینی می‌شود که در این نشست تصمیم جدیدی در رابطه با افزایش یا کاهش سطح تولید گرفته شود؟
اوپک به چند دلیل در شرایط فعلی قادر نیست که تصمیم جدیدی بگیرد. اول اینکه آینده بازار نفت کاملا مبهم بوده و تقریبا غیر قابل پیش بینی است. همه گیری ویروس کرونا در هفته‌های گذشته در حال افزایش بوده و هنوز نمی توان زمان دقیقی برای کشف واکسن آن متصور بود. جدای از این اقتصاد جهانی در پاندمی کرونا به مدل غیر منتظره ای تبدیل شده و شاهد رونق کسب و کارهای اینترنتی و دور کاری بسیاری از مشاغل بودیم. بر اساس آنچه اعلام شده دورکاری بسیاری از کارمندان شرکت‌های بزرگ و کوچک دنیا تا نیمه سال آینده و حتی برخی تا پایان سال ۲۰۲۱ ادامه خواهد داشت. بر همین اساس جهش خاصی در مصرف انرژی در سطح دنیا به وجود نمی آید. آنگونه که آمارها نشان می‌دهد در سال ۲۰۱۹ میزان عرضه و مصرف جهانی نفت حدود ۹۵ میلیون بشکه در روز بوده در حالیکه این رقم حالا به حدود ۸۰ میلیون بشکه در روز رسیده است. اساس پیش بینی کارشناسان در بهترین حالت تقاضای نفت در در نیمه دوم سال ۲۰۲۱ به حدود ۹۲ میلیون بشکه در روز افزایش خواهد یافت. در واقع در صورت افزایش تقاضا هم بازهم ما به سطح تقاضا پیش از پاندمی بازنگشته ایم. اعلام شده که در صورت عادی شدن شرای تقاضا در سال ۲۰۲۴ یا ۲۰۲۵ به حدود ۱۰۵ میلیون بشکه خواهد رسید. این در حالی است که بر اساس سناریوهای قبلی (پیش از همه گیری ویروس کرونا) قرار بود که سطح تقاضا در سال ۲۰۲۰ به حدود ۱۰۵ میلیون بشکه در روز افزایش پیدا کند. عملا یک محاسبه ریاضی ساده نشان می‌دهد که کرونا باعث پسروی ۴ ساله پیشرفت نفت شده است.
نظر شما