مسعود مرادی؛ بازار: مردم یزد به مانند دیگر مردم کشور به بحران‌ها و جهش‌های اقتصادی عادت کرده‌اند. این بار نوبت به بحران «گوشت قرمز» رسیده است و مردم برای چندمین بار در چند سال اخیر شاهد گرانی و کمیابی گوشت هستند. نوسانات قیمت و نبود ثبات در بازار، حذف تدریجی گوشت از سفره خانوارهای ایرانی را باعث شده است و اکنون، به جایی رسیده‌ایم که به نظر می‌رسد راز گرانی قیمت گوشت حتی برای مسئولان هم در هاله‌ای از ابهام قرار دارد؛ البته این سخن حاکی از اظهارنظر کارشناسان و مسئولان استان است.
برخی دست‌اندرکاران، افزایش قیمت ناگهانی این روزهای گوشت را ناشی از گرانی نهاده‌های دامی و قاچاق دام زنده در کشور بیان می‌کنند. این در حالی است که طبق صحبت رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس، تمام نهاده‌های دامی با ارز دولتی چهار هزار و ۲۰۰ تومانی وارد کشور می‌شوند و مشکلی در تأمین نهاده‌های دامی با نرخ دولتی وجود ندارد.
مشکلات پرورش‌دهندگان دام
در اینجا با یک تناقض روبه‌رو هستیم. پرورش‌دهندگان دام در یزد و کشور از کمبود نهاده‌های دامی با قیمت مصوب دولتی گلایه دارند. دامداران یزد به مانند دامداران سراسر کشور مجبور هستند نهاده‌ها را با قیمتی بالاتر از قیمت‌های مطرح شده و به نرخ آزاد تهیه کنند. تأمین نهاده‌ها با نرخ آزاد باعث شده است بسیاری از دامداران استان ادامه این کار را دارای صرفه اقتصادی ندانسته و از دایره تولید خارج شوند و برخی دیگر نیز از سرمایه‌گذاری در این صنعت منصرف شده و به دیگر مشاغل روی آورند.
به نظر می‌رسد دولت به جای اینکه زمینه‌های تولید دام را توسعه دهد و به دنبال کاهش قیمت تمام‌شده بر مبنای رونق و جهش تولید باشد، تصمیماتی اتخاذ کرده که مغایر با سیاست تقویت تولید داخل بوده است. یکی از این تصمیمات که سال گذشته انجام شد و اثرات نامطلوب آن امسال نیز بر روی عرضه دام و قیمت آن باقی مانده، واردات گوشت به کشور با هدف تنظیم بازار بود.
همواره واردات گوشت از سوی دولت، نارضایتی دامداران داخلی را به همراه داشته است. سه عامل اعم از بالاتر بودن قیمت تمام‌شده دام زنده در داخل نسبت به گوشت وارداتی، نداشتن صرفه اقتصادی و کم‌شدن تقاضا برای دام‌ها باعث می‌شود دامداران رفته رفته از شغل خود فاصله گرفته و آن را کنار بگذارند.
به نظر می‌رسد دولت به جای اینکه زمینه‌های تولید دام را توسعه دهد و به دنبال کاهش قیمت تمام‌شده بر مبنای رونق و جهش تولید باشد، تصمیماتی اتخاذ کرده که مغایر با سیاست تقویت تولید داخل بوده است
همکاری ضعیف دستگاه‌های دولتی
مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی کشاورزی و دامداران استان یزد در گفت‌وگو با خبرنگار بازار از همکاری ضعیف دستگاه‌های دولتی در مورد واردات نهاده‌های دامی اظهار گلایه کرد و گفت: بر مبنای وعده‌ای که دولت در زمینه تامین ارز به واردکننده‌ها داده بود اقدام به ورود نهاده مورد نیاز دامداران استان شد، اما نزدیک به ۱۱ ماه است که همچنان نیز نهاده‌های وارداتی منتظر تخصیص ارز بوده و در گمرک به سر می‌برند.
امیر ثقفی نتیجه چنین اقداماتی از سوی دولت را خارج شدن اتحادیه‌ها و نیز شرکت‌های تعاونی و تشکل‌های کوچک از حوزه واردات دانست و افزود: در این صورت، واردات تنها از طریق واردکننده‌های بزرگ انجام خواهد شد و در نتیجه شاهد انحصارگرایی در این زمینه می‌شویم.
وی با گلایه از دستگاه‌های نظارتی در زمینه پخش و توزیع نهاده‌های دامی عنوان کرد: متأسفانه پس از ترخیص نهاده‌ها از گمرک، نظارت و پیگیری جدی در مورد سرنوشت آنها نمی‌شود که باعث شده است برخی با سوء استفاده از این وضعیت، نهاده‌ها را با نرخ آزاد به پرورش‌دهندگان بفروشند.
نبود نظارت و بازرسی کافی
رئیس اتحادیه قصابان یزد با اشاره به گرانی قیمت گوشت در کشور به دلیل کمبود دام، گفت: بعضأ شاهد هستیم قیمت گوشت در استان‌های مولد دام بیشتر از یزد است و این، نشان می‌دهد گروه‌های دست‌اندرکار گوشت در استان یزد حاضر هستند از سود بیشتر به نفع مردم بگذرند.
علی ملک‌ثابت بیان می‌کند: با توجه به تخصصی بودن قیمت‌گذاری گوشت، اتحادیه قصابان یزد خواستار است این وظیفه در یزد نیز همچون دیگر استان‌های کشور، به اتحادیه واگذار شود؛ تا در این صورت، هم قیمت‌ها واقعی‌تر شود و هم اندکی از حجم کاری بالای سازمان صمت کاسته شود و این سازمان فرصت یابد وظیفه نظارت و بازرسی بر قیمت‌ها را با تمرکز بیشتری انجام دهد.
به گفته وی، قیمت گوشت در برخی استانها که خود قطب تولید دام در کشور هستند از استان یزد که واردکننده دام است، بیشتر است و این موضوع نشان‌دهنده قیمت ارزان گوشت در یزد نسبت به کشور است.
قیمت پایین دام و وسوسه «قاچاق»
معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان یزد در گفت‌وگو با خبرنگار بازار از وجود نهاده‌های دامی آماده ترخیص در گمرک خبر می‌دهد و می‌گوید: مشکل عمده مرخص نشدن نهاده‌های دامی، تخصیص نیافتن ارز مورد نیاز است.
علی افشارپور از محول‌شدن وظیفه قیمت‌گذاری گوشت به اتحادیه قصابان خبر داد و گفت: با توجه به بالا بودن قیمت گوشت در استان‌های دیگر و نیز واردات دام به این استان، قیمت‌ها در یزد نیز باید متناسب با شرایط باشد.
وی با بیان اینکه مقرر شده اتحادیه هر روز قیمت بازار را رصد کرده و با هماهنگی کشتارگاه‌ها و پخش‌کننده‌های عرضه گوشت و نیز نظارت سازمان صمت، وظیفه قیمت‌گذاری را انجام دهد، تاکید کرد: با همکاری اتحادیه، کشتارگاه‌ها و عوامل مربوط در این زمینه، یزد توانسته است قیمت گوشت در استان را حتی از برخی استان‌های مولد هم پایین‌تر نگه دارد. همچنین مقرر شده اتحادیه هر روز قیمت بازار را رصد کرده و با هماهنگی کشتارگاه‌ها و پخش‌کننده‌های عرضه گوشت و نیز نظارت سازمان صمت، وظیفه قیمت‌گذاری را انجام دهد.
معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان یزد افزود: با توجه به قیمت بالای ارز و سود وسوسه‌انگیز قاچاق دام زنده؛ به ویژه در شرایط فعلی که هنوز نرخ گوشت به مانند دلار به چندین برابر نرخ سابق افزایش نیافته است، برخی به این سمت کشیده می‌شوند که گوشت را به کشورهای همسایه قاچاق کنند و همین مسئله باعث کمبود عرضه دام در کشور شده است.
قاچاق دام منحصر به یزد نیست
محمدرضا مزیدی معاون اجتماعی فرماندهی نیروی انتظامی یزد با تأکید بر اینکه پلیس با مسائل مربوط به معیشت مردم شوخی ندارد و به طور جد مسئله گوشت و قاچاق دام را در دست کار داشته و همچنان نیز سرسختانه‌تر در این خصوص پیگیر است، گفت: نیروی انتظامی به طور جد مشاهدات و گزارشات ناشی از قاچاق دام را پیگیری می‌کند.
از سوی دیگر سید محمدرستگاری فرماندار یزد نیز با تایید موضوع قاچاق در گفت‌وگو با خبرنگار بازار با بیان اینکه این معضل صرفأ مختص یک استان نیست و تمام کشور خصوصا استان‌های مرزی درگیر معضل قاچاق دام هستند، گفت: ارگان های ذی ربط چندین بار در دامداری‌ها حضور پیدا کرده و از نزدیک با پرورش‌دهندگان دام گفت‌وگو داشته و به دنبال حل مشکلات آنها در زمینه‌های مختلف بوده‌اند.
وی ضمن بیان این موضوع که به‌زودی شاهد کاهش قیمت گوشت خواهیم بود و مشکل کمبود عرضه دام حل خواهد شد، ادامه داد: با توجه به همکاری‌های پلیس امنیت اقتصادی و دیگر رده‌های امنیتی و نظارتی در استان، اقدامات خوبی در زمینه قاچاق دام زنده صورت گرفته است.
نارضایتی دامدار در گروی سوء مدیریت
چندی پیش، آیت الله محمدرضا ناصری نماینده ولی فقیه در یزد نیز در جلسه ستاد تنظیم بازار که با حضور استاندار و معاونان وی برگزار شده بود، افسارگسیختگی قیمت‌ها در بازار را ناشی از ضعیف بودن نظارت عنوان کرد و بر وجود دلالان، واسطه‌گری و درخواست سودهای نامتعارف، به مثابه علت اصلی گرانی‌ها تاکید داشت.
با توجه به همکاری‌های پلیس امنیت اقتصادی و دیگر رده‌های امنیتی و نظارتی یزد، اقدامات خوبی در زمینه مبارزه با قاچاق دام زنده صورت گرفته است
مسئولان استان نیز در این مورد جلسات متعدد برگزار و به این موضوع اذعان دارند که دو عامل دشواری در تأمین نهاده‌های دامی و قاچاق دام به همراه عواملی مانند حمل و نقل گران، هزینه کارگر و عواملی از این دست، کمبود دام و گرانی گوشت را باعث شده است. طبق دیدگاه تولیدکنندگان، کارشناسان و صاحبنظران، عمده مشکل افزایش قیمت و کمیاب شدن گوشت در سوء مدیریت، ناهماهنگی بین دستگاه‌های مربوطه و نبود راهبرد و آینده‌نگری متناسب با شرایط بازار است.
به نظر می‌رسد لازم است در این زمینه مسئولان و کارشناسان متخصص، تصمیماتی هوشمندانه‌تر و بر مبنای رونق و جهش تولید اتخاذ کنند تا نگرانی‌های دامداران و تولیدکنندگان به ویژه در خصوص تأمین نهاده‌های دامی با نرخ مقبول رفع شود.
در جست‌وجوی سرنوشت نهاده‌ها
در صورتی که دستگاه‌های دولتی تصمیمات درستی در راستای مدیریت واردات گوشت و مقابله با قاچاق دام زنده اتخاذ کنند، شاید بتوان دامدار داخلی را راضی کرد اما قطعأ مصرف‌کنندگان گوشت به ویژه قشر متوسط را راضی نمی‌کند زیرا «گوشت قرمز» مدتی است که برای آنها به یک کالای غیراساسی و لاکچری تبدیل شده است.
نکته دیگری که می‌ماند، سرنوشت نهاده‌ها پس از ترخیص از گمرک است که این مهم نیز ابهاماتی برای تولیدکنندگان و نیز خبرنگار بازار ایجاد کرد و این پرسش را مطرح کرد که نهاده‌های دولتی پس از ترخیص به کجا می‌روند که دامدار باید با نرخ آزاد آن را برای دام خود خریداری کند.
پاسخ این پرسش طی تحقیقات خبرنگار بازار به ویژه گفت‌وگو با کارشناسان اداره جهاد کشاورزی یزد که البته با دشواری و محافظه‌کاری همراه بود، در نقطه‌ای از ابهام ماند.
نظر شما