بازار؛ گروه استانها: سیب‌زمینی محصولی راهبردی است که استان همدان رتبه دار تولید این محصول در کشور است و از همدان به عنوان قطب تولید سیب‌زمینی یاد می شود؛ اما همین سیب‌زمینی که در تمام فصول برداشت می شود در برداشت تابستانه با افت قیمت بر سر زمین روبه رو شد و کشاورزان نتوانستند حتی هزینه کرد خود را جبران کنند.
این کاهش قیمت به دلیل توقف صادرات به عراق اتفاق افتاد و این همان دلیلی بود که کشاورزان و مسئولان رقم خوردنش را در این اتفاق بی تاثیر نمی دانستند.
از اینکه کاهش قیمت لطمه را فقط به کشاورزان زد و همچنان وضعیت به کام دلالان بود که بگذریم بی برنامگی ها برای کشت محصولات کشاورزی هر بار دامن یک محصول را می گیرد، یک بار نوبت گوجه فرنگی است؛ یک بار نوبت سیر و دفعه بعد نوبت سیب‌زمینی که هر کدام به دلیل افت قیمت آه از نهاد کشاورزان بر آورد.
اگر برنامه ریزی درستی برای تولید محصولات کشاورزی وجود داشته باشد با کاهش یک باره صادرات مواجه نمی شویم تا محصول روی دست کشاورز بماند و صحنه هایی از نابودی انبوهی از محصولات راهبردی را ببینیم
اگر برنامه ریزی درستی برای تولید محصولات کشاورزی وجود داشته باشد با کاهش یک باره صادرات مواجه نمی شویم تا محصول روی دست کشاورز بماند و صحنه هایی از نابودی انبوهی از محصولات راهبردی را ببینیم.
وقتی دلیل لغو صادرات به کشورهایی که طی سال‌ها مقصد صادراتی ایران بودند را از مسئولان جویا می‌شویم هریک توپ را به زمین نهاد دیگر می‌اندازند و در این بین کشاورزان سرگردان می‌شوند.
ظاهر پورمجاهد معاون اقتصادی استاندار همدان در پاسخ این سوال که دلیل لغو صادرات سیب‌زمینی همدان به عراق چیست؟ در گفتگو با خبرنگار بازار گفت: این موضوع را باید از جهاد کشاورزی بپرسید، اما در مورد مشکل ارزش‌گذاری قیمت صادرات باید گفت که آن را بالا گذاشته‌اند و صادرکننده باید ارز بیشتری به دولت بپردازد و تولیدکننده و صادرکننده نظرشان این است که این ارزش‌گذاری باید کاهش پیدا کند و صادرکننده در تعهد ارزی ارز کمتری به دولت بپردازد.
اما پورمجاهد حل این مشکل را منوط به درخواست خود کشاورزان دانست و گفت: تغییر تعرفه گمرکی ارزش‌گذاری صادراتی وابسته به درخواست تشکل‌های کشاورزی است.
وقتی این موضوع را با کشاورزان مطرح کردم واکنش آنان بسیار جالب بود؛ یکی از سیب‌زمینی کاران به نام علی گفت: تشکل‌های کشاورزی خود از کارکنان دولت هستند مگر می‌شود از این امر بی‌اطلاع باشند، چطور ممکن است آنها بی‌خبر باشند و ما کشاورزان این موضوع را به آنها اطلاع دهیم.
وقتی از سازمان جهاد کشاورزی استان همدان دلیل لغو صادرات سیب‌زمینی را جویا شدیم مسئولان مطرح کردند که کرونا صادرات را با مشکل روبه‌رو کرده است در حالی که معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی استان همدان اعلام کرده صادرات سیب‌زمینی همدان به پاکستان و افغانستان آغاز شده و در مورد صادرات به عراق هم مشغول رایزنی هستند.
اما با این حال از سر گیری صادرات هم نتوانست قیمت سیب‌زمینی را برای کشاورزان تکان دهد.
سرمایه هایی که تاراج می شود
وقتی پای صحبت کشاورزان می نشینیم آنها از ضرر و زیان بسیار حرف می زنند و مطرح می کنند که بگذار محصول به دست دلالان بیفتد تا ببینیم قیمت چه قدر می شود!کشاورزان هم دیگر می دانند که قیمت سر زمین چندان تعیین کننده ارزش گذاری نهایی محصول نیست.
کشت تابستانه سیب‌زمینی برای کشاورزان سودی نداشت اما قطعا برای دلالان نان خواهد شد و با توجه به اینکه سیب‌زمینی تابستانه ماندگاری زیادی ندارد کشاورزان نمی توانستند محصول خود را تا گران تر شدن نگه دارند و حجم زیادی از محصول را روانه انبار کردند.
انبارداری هم کاری تخصصی است و بستگی مستقیم به آب و هوا دارد؛ هوای سرد و گرم هر دو عمر محصول را کوتاه می کند و با درنظرگیری شرایط در خوش بینانه ترین حالت سیب‌زمینی در انبار شش ماه می ماند که در این حالت کشاورز نه تنها هزینه کاشت و برداشت را درنیاورده بلکه هزینه انبارداری هم به او تحمیل شده است.
با بررسی قراردادهای صادرات می بینیم که برای بسیاری از کشورها مدت زمان قرارداد بسیار مهم است مثلا برخی کشورها تمایل دارند قراردادها را ۵ ساله منعقد کنند و تا پنج سال خیالشان آسوده باشد که کالایشان به راه خواهد بود؛ حال چرا برای کشور ما که محصول را صادر می کند مدت قرارداد نباید مهم باشد تا یک باره یکی از مقصدهای مهم صادراتی کشور نتواند از خرید محصول سرباز زند و لطمه آن به تولیدکننده باز گردد؟ جای سئوال است
چند صباح دیگر سیب‌زمینی‌کاران کشت پاییزه را باید برداشت کنند و این در حالی است که برخی از آنها هنوز تکلیف کشت تابستانه را روشن نکرده اند
چند صباح دیگر سیب‌زمینی‌کاران کشت پاییزه را باید برداشت کنند و این در حالی است که برخی از آنها هنوز تکلیف کشت تابستانه را روشن نکرده اند.
با توجه به آب بر بودن سیب‌زمینی، حاصل برآورد زیان کشاورزان و همچنین استان همدان از گره های صادراتی و بی برنامگی‌ها ناامیدکننده خواهد بود و خبر از هدررفت سرمایه انسانی و آبی چشمگیر می دهد که به همین سادگی در پی تصمیم کشور مقصد صادراتی ما مبنی بر نخریدن تولید ایران به تاراج می رود؛ یعنی این فقط سرمایه کشاورز نیست که نابود می شود؛ از آب و خاک نیز در این بی برنامگی هزینه های کلان می شود.
ایجاد صنایع تبدیلی سیب‌زمینی شاید سال ۱۴۰۰
در کنار بی برنامگی هایی که در زمینه کشت و تولید محصولات کشاورزی وجود دارد، همچنین سهل انگاری ها در حوزه تنظیم قراردادهای تجاری، نبود صنایع تبدیلی آفت بزرگ تری است؛ آفتی که موجب شد ۵۰۰ هزار تن سیب‌زمینی روانه انبارها شود که در خوشبینانه ترین حالت، انبارها توان نگهداری از این میزان محصول را فقط برای شش ماه دارند.
در صورت وجود صنایع تبدیلی سیب‌زمینی در همدان، کشاورزان در صورت نبود صادرات نیز نگران فروش محصول نمی شدند و حتی می توانستیم با تبدیل سیب‌زمینی به محصولات با تقاضای بیشتر به رونق صادرات نیز کمک کنیم اما در حال حاضر دور ریز و ضایعات این محصول فراوان است و باید گفت با از بین رفتن سیب‌زمینی این آب گرانبهاست که می گندد و دور ریخته می شود.
چندی پیش مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان با بیان اینکه واحد فرآوری سیب‌زمینی در شهرستان بهار دارای ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی است وعده داد که نخستین واحد تولید فرنچ فرایز استان همدان شهریورماه سال آینده به بهره‌برداری برسد.
سرمایه‌گذاری ۱۰۰ میلیارد تومانی برای نخستین واحد تولید فرنچ فرایز استان همدان انجام شد
حسن محمدی با اشاره به سرمایه‌گذاری ۱۰۰ میلیارد تومانی این پروژه، افزود: ۱۵ میلیارد تومان از تسهیلات اشتغال روستایی و مابقی آورده سرمایه‌گذار بوده که تاکنون برای این طرح ۱۰ میلیارد تومان هزینه شده است.
اما شاید آقای محمدی تورم را به حساب نیاورده وگرنه وعده افتتاح را در سال ۱۴۰۰ نمی داد؛ با توجه به مسیری که تورم و گرانی قطعات طی می کند این سؤال پیش می آید که بازتأخیر افتتاح این پروژه چقدر خواهد بود؟ چراکه با این روند قطعا این طرح با کمبود نقدینگی و بودجه روبه رو خواهد شد.
در جای دیگری از سوی مسئولان جهاد کشاورزی نقل شده که نگرانی برای فروش سیب‌زمینی نداریم چراکه صنایع تبدیلی کشور سیب‌زمینی را از همدان تهیه می کنند! اما سهم صنایع تبدیلی در مصرف سیب‌زمینی به زحمت از ۵۰۰ هزار تن در سال عبور می کند که با توجه به اوضاع ناکوک دیگر استان های تولیدکننده سیب‌زمینی از جمله اردبیل و یک میلیون تن مازاد سیب‌زمینی در کشور به نظر نمی رسد از این تنور نیز نانی برای همدان گرم شود و حتی توان خام فروشی هم از استان گرفته خواهد شد.
اما در خوشبینانه‌ترین حالت با خام‌فروشی سیب‌زمینی هم آب استان همدان را صادر کرده‌ایم هم ارزش افزوده را به استان‌های دیگر برده‌ایم و هم جیب کشاورز را بی‌نصیب گذاشته‌ایم؛ در شرایط فعلی دیگر استانها برنده زحمتِ نکشیده و سرمایه‌گذاریِ نکرده‌اند؛ استانی از جمله قزوین که با جذب سرمایه‌گذار و راه‌اندازی کارخانه‌های فرآوری و صنایع‌تبدیلی توانسته تنها برای شهرداری قزوین درآمدزایی میلیاردی در ماه ایجاد کند؛ عملکردی که استان همدان از آن تاکنون بی‌نصیب بوده است.
با تمام این تفاسیر امیدواریم ضربه رکود صادرات امسال غفلت ها را کمتر کند و استان همدان که در زمینه تولید سیب‌زمینی رتبه دار کشور است دست از خام فروشی، انبارداری و ایجاد زمینه برای سودجویی دلالان بردارد.
باید باور کنیم که با برنامه ریزی درست و پای کار بودن می توانیم ورق را برای همیشه به نفع استان همدان برگردانیم
باید باور کنیم که با برنامه ریزی درست و پای کار بودن می توانیم ورق را برای همیشه به نفع استان همدان برگردانیم؛ با برنامه‌ریزی می توان سیب‌زمینی را از کشاورز مستقیم به دست مردم رساند و حلقه‌های واسط را حذف کرد و شاید به این ترتیب شاهد حسرت کشاورزان نباشیم و دیگر از آنها نشنویم که وقتی محصول از دست کشاورز درآید تازه قیمت واقعی‌اش معلوم می‌شود.
به هر حال امسال وضعیت به کام سیب‌زمینی‌کاران نبود و افت قیمت خرید محصول از کشاورزان داد آنها را درآورد ولی در حالی که سیب زمینی به حداقل قیمت از کشاورزان خریداری شد در بازار شاهد تغییر چندانی در قیمت این محصول نبودیم و سیب‌زمینی همچنان با قیمت نزدیک به هر کیلو پنج هزار تومان به دست مصرف کننده رسید تا باز هم در این میانه دلال از جیب کشاورز سیر شود.
نظر شما