بازار؛ گروه استانها: دریاچه نمک یکی از زیبایی‌های طبیعی استان قم است که امروز با روزگار بدی دست و پنجه نرم می‌کند، دریایی که زیبایی خیره کننده آن چشم‌ها را مجذوب خود کرده و در دل خود شوره زاری از ثروت و ظرفیت و ارزآوری به دنبال دارد اما با گذشت یک دهه از کش و قوس‌های مسئولان استان هنوز برای بهره‌برداری از این ثروت خدادادی اتفاق خاصی رخ نداده است.
دریاچه نمک قم گرچه به گفته مسئولان کاملاً نخشکیده اما اگر برای این دریاچه طرح و یا مطالعات جامعی تهیه نشود وضعیت آن روز به روز بحرانی‌تر خواهد شد تا جایی که طبق روایت سازمان محیط زیست با توجه به این که این دریاچه در جوار چند استان دیگر به جز قم واقع شده است اگر چاره‌ای برای آن اندیشیده نشود ۲۵ میلیون نفر از جمعیت کشور آسیب جدی خواهند دید.
«برداشت آب» و نپرداختن «حقابه» دریاچه‌ها، حالا یا به وسیله کشاورزی یا با زدن سد و تونل‌هایی که به زعم تصمیم‌گیرندگان بهترین راه برای توسعه ایران بوده‌اند، مهم‌ترین علت خشکی حوض سلطان را تشکیل می‌دهند.
در هفتمین جلسه ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی استان اتفاقات خوبی برای دریاچه نمک قم رقم خورد آن هم بعد از یک دهه کش و قوس‌های مسئولان در دوره‌های مختلف که هر کدام هم ضمانت اجرایی نداشته که هیچ، حتی مانع تراشی برخی از آنها باعث فراری دادن سرمایه‌گذاران برای این دریاچه شده است.
در این جلسه از سوی یکی از شرکت‌های مشاور طرح جامع و کاملی برای بهره‌برداری این دریاچه تهیه شده است که گزارش آن از سوی مشاور آن برای مسئولان قرائت شد؛ در این گزارش نوع بهره‌برداری و چاره جویی برای تعیین رژیم حقوقی آن تهیه شده است.
بررسی طرح پرورش آرتمیا و شهرک پرورش ماهیان خاویاری در قم
با توجه به ظرفیت شوری آب دریاچه در این طرح پرورش ماهیان خاویاری و نوعی سخت پوش به نام آرتمیا بررسی شده است، اگر این طرح‌ها به مرحله اجرا برسد برای استان قم ارز آوری مطلوبی را به همراه خواهد داشت.
مشاور این طرح گفت: توانستیم با مطالعه و جمع‌آوری یک سری اطلاعات جامع به مدت ۴ ماه به دستاورد خوبی دست یابیم، از مسائلی که این دریاچه نمک به آن باید متذکر شویم تاب‌آوری این دریاچه است که هر روز به مشکلات آن اضافه خواهد شد، روزهای یخبندان این دریاچه کم و به سمت گرم و خشک رفته و باید از این چالش آن را نجات داد.
موسوی بیان کرد: تغییر اقلیم منطقه دریاچه نمک از خشک به بسیار خشک بر ضرورت زنده نگه‌داشتن منطقه و افزایش تاب آوری آن تأکید شده است، این طرح همچنین لزوم استفاده از پساب‌ها را با توجه به کاهش شدید منابع آبی در منطقه مورد توجه قرار داده و به ضرورت رهاسازی حقّابه‌های زیست محیطی در منطقه اشاره دارد.
همچنین در این طرح، تالاب‌ها و کاروانسراهای اطراف به عنوان یک مجتمع گردشگری، طرح افزایش تولید و پرورش آرتمیا، احداث شهرک‌های خاویاری برای تولید و پرورش خاویار و همچنین طرح اصلاح و افزایش بهره‌وری نفرات شتر و ایجاد شغل پایدار برای عشایر از جمله طرح‌های پیشنهادی برای بهره‌برداری بهینه از ظرفیت‌های منطقه دریاچه نمک قم است.
طرحی که بر لزوم تعیین تکلیف رژیمی حقوقی برای دریاچه تأکید دارد
همچنین در این طرح بر ضرورت مدیریت یکپارچه در این منطقه برای به نتیجه رسیدن نهایی طرح‌ها و بر اساس یک نقشه راه مصوب دولت و متناسب با اسناد راهبردی موجود تأکید دارد؛ پیشنهاد مشخص طراحان این طرح آن است که مدیریت منطقه دریاچه نمک در سطح ملی تعریف شود و ریاست آن با معاون اول رئیس جمهور و همچنین با عضویت برخی وزرای کابینه همراه باشد.
بعد از قرائت این گزارش مسئولان دستگاه‌هایی که مستقیم و غیر مستقیم بر نحوه بهره‌برداری از این دریاچه مسئولیت‌هایی بر آنها محول شده پیشنهادات و نظراتی را ارائه کردند.
دریاچه نمک هم تهدید است و هم فرصت و برای هرگونه اقدامی باید این تهدیدها و فرصت‌ها به خوبی شناسایی شوند
استاندار قم با اشاره به این گزارش گفته است: در آینده سازوکاری برای بهره‌برداری از این دریاچه با محوریت قم در جلسه‌ای با دیگر استان‌های همجوار اندیشیده خواهد شد و از طرح‌های سرمایه‌گذاری در حوزه دریاچه نمک استقبال می‌کنیم.
بهرام سرمست افزود: دریاچه نمک هم تهدید است و هم فرصت و برای هرگونه اقدامی باید این تهدیدها و فرصت‌ها به خوبی شناسایی شوند و راهکار اقتصادی برای بهره‌برداری از این دریاچه با هدف توسعه استان مد نظر باشد.
به گفته وی، مطالعات و مدیریت یکپارچه این طرح از راهبردهای مهم و اولویت‌های پیگیری ستاد اقتصاد مقاومتی است و در ابتدای کار باید حق آبه های زیست محیطی را در این دریاچه محقق کنیم.
تأکید بر ۳ بحث استانی؛ فرا منطقه‌ای و ملی دریاچه نمک
استاندار قم گفت: در طرح‌های ارائه شده باید بحث استانی و منطقه‌ای و هم چنین ملی در حوزه مسائل زیست محیطی این دریاچه برای حفظ پایداری دریاچه نمک مورد توجه باشد برنامه‌ها هم در ۳ سطح کوتاه مدت و میان مدت و یا بلند مدت پیگیری شوند.
وی عنوان کرد: تا قبل از پایان مطالعات از سرمایه‌گذاری‌هایی که نیاز به مطالعه کلان ندارد و به مسائل زیست محیطی هم لطمه نزند استقبال خواهیم کرد و طرح موضوع در کارگروه ملی تالاب‌ها ضرورت دارد.
مدیر اداره حفاظت محیط زیست استان قم هم ضمن پیگیری برای تعیین یک رژیم حقوقی معین، از هرگونه اقدام مخالف با مسائل زیست محیطی در این دریاچه هشدار داد و گفت: این امر به زندگی ۲۵ میلیون نفر جمعیت ساکن در اطراف این دریاچه آسیب خواهد زد.
رعایت مسائل زیست محیطی در اولویت باشد
مدیرکل حفاظت محیط زیست قم هم گفته است: در ابتدای هر کار و مطالعاتی در این دریاچه باید مسائل زیست محیطی مد نظر باشد.
سید رضا موسوی مشکینی بیان کرد: دغدغه اصلی ما در زمینه مسائل زیست محیطی این دریاچه است و اگر راه حلی برای این امر نباشد با بحران روبرو می‌شویم.
حمید یزدانی، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قم هم عنوان کرده است: در این گزارش از نحوه مشارکت میراث فرهنگی در طرح‌های گردشگری و بحث طبیعت گردی اشاره‌ای نشده است.
دغدغه اصلی ما در زمینه مسائل زیست محیطی این دریاچه است و اگر راه حلی برای این امر نباشد با بحران روبرو می‌شویم
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری قم نیز در این زمینه گفت: با وجود پیگیری‌های یک دهه مسئولان هنوز رژیم حقوقی مشخصی برای این دریاچه تعیین نشده است در حالی که اکنون اصفهان در حال بهره‌برداری از این دریاچه است و ما هنوز اقدام مشخصی انجام ندادیم.
مهرداد غضنفری افزود: برای این طرح جامع خروجی مشخص و کوتاه مدتی تهیه شود چرا که کار با دیگر استان‌های همجوار کار دشواری است باید بتوان در یک مدت کوتاه بهره‌برداری خوبی از این دریاچه کرد.
سیجانی، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قم هم عنوان کرده است: با وجود سهیم بودن چند استان از این دریاچه نقطه اشتراکی با این استانها نداریم.
گفتنی است که نیاز به استفاده از تجربه طرح‌های مطالعاتی دریاچه‌های ارومیه و حوزه زاینده‌رود و تجارب بین‌المللی و ارتباطات دانشگاهی در این طرح تأکید شده است؛ همچنین لازم است استانداران استان‌های همجوار منطقه شامل اصفهان، تهران، مرکزی، البرز، قزوین و سمنان نیز در کنار استاندار قم در ستاد مدیریت این منطقه حضور داشته باشند و در زیر مجموعه ستاد اصلی مدیریت، برخی کارگروه‌های تخصصی مانند کارگروه رهاسازی از سدهای حوزه آبریز، کارگروه احیای اکولوژیک، کارگروه اشتغال و معیشت جایگزین و کارگروه ظرفیت‌های معدنی نیز تعریف شوند.
نظر شما