فاطمه محمدی پور؛ بازار: پایگاه خبری ریسپانسیبل استیتکرافت اخیرا گزارشی با قلم «فاطمه امان» با عنوان «در قمار ترامپ برای خرد کردن ایران، چین می برد و هند می بازد» منتشر نموده است. ترجمه متن گزارش در ادامه می آید.
دو سفر اخیر وزرای دفاع و امور خارجه هند به ایران در پی رسیدن به این سوال بود که آیا ساز و کار فشار حداکثری دولت ترامپ منافع بلندمدت راهبردی هند به ویژه در برابر چین را به خطر می اندازد یا نه.
باید گفت ساز و کار فشار حداکثری با همه پیامدهایش در دگرش رفتار ایران ناموفق بود. یکی از آن پیامدها کاهش روابط اقتصادی با مهم ترین شرکای ایران از جمله هند بوده است. تجارت دو جانبه دو کشور از ۱۷ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۸-۲۰۱۹ به تنها ۳.۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۹-۲۰۲۰ کاهش یافت. بیشتر به این خاطر که صادرات نفت ایران به هند تقریبا به صفر رسیده است.
برای چندین سال هند تلاش کرد تا از گذر تقویت روابط با ایران و ایالات متحده، نفوذ رو به رشد چین در منطقه را کنترل کند. حالا چین به مهم ترین ناجی ایران تبدیل شده است. علاوه بر مزایای اقتصادی، رابطه چین و ایران ارائه دهنده مزایای ژئوراهبردی بلندمدتی نیز هست.
همین مزایای ژئوراهبردی درست در برابر جاه طلبی های منطقه ای هند قرار دارد. در سال ۲۰۱۹ پروژه اتصال زاهدان به بندر چابهار، تنها بندری که ایران را به اقیانوس هند متصل می کند، آغاز شد. ایران برای توسعه این بندر با هند به توافق رسید. این بندر با اهمیتی راهبردی بخشی کلیدی از برنامه بلندمدت ایران برای اتصال کشورهای آسیانه میانه ای محصور در خشکی، مانند افغانستان، به خلیج عمان و توسعه سواحل مکران بود.
مکران مسیر جایگزینی برای واردات کالاست که می تواند تنگه هرمز را دور بزند. بندر عمانی صُحار تنها ۵۵ کیلومتر با چابهار فاصله دارد و می تواند جایگزین بالقوه ای برای اتکای بسیار ایران بر امارات باشد. از سوی دیگر توسعه چابهار دروازه مستقیم و امن از افغانستان و آسیای میانه برای هند است. در حال حاضر تجارت هند به آسیای میانه از گذر پاکستان صورت می گیرد.
در دسامبر گذشته دولت ترامپ تحریم هایی را بر بندر چابهار اعمال کرد. مقامات ایرانی که از تاخیر هند در توسعه چابهار ناامید شده بودند در ژوئن ۲۰۱۹ به پاکستان و در نهایت به چین پیشنهاد پیوستن بندر ایرانی به بندر گوادار پاکستان را دادند که تنها ۷۰ کیلومتر با آن فاصله دارد.
چابهار می تواند به اتصال گوادار به روسیه، ترکیه و آسیای میانه کمک کند. هنوز مشخص نیست که آیا اقدام ایران ترفندی برای تحت فشار گذاشتن هند است یا نه. بندر گوادار، با یک کریدور اقتصادی چینی-پاکستانی و به طول ۳۰۰۰ کیلومتر، شمال غرب چین را به اقیانوس هند پیوند می دهد. این برنامه بخشی از طرح یک کمربند یک جاده است که هم مسیرهای زمینی و هم دریایی را پوشش می دهد.
در حالی که هند برای دسترسی به افغانستان و دیگر کشورهای محصور در خشکی به ایران احتیاج دارد، چین پیوندهای زمینی گسترده ای را با منطقه به وجود آورده و هنوز مشخص نیست که چابهار در توافق ۴۰۰ میلیارد دلاری ایران و چین قرار دارد یا نه. اگر باشد یک امتیاز برای چین و یک شکست برای هند است.
نظر شما