بازار؛ گروه بین الملل: «رافائل گروسی»، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مصاحبه با روزنامه سوئیسی «نویه زوریخر سایتونگ»، در پاسخ به سئوال خبرنگار این روزنامه مبنی بر اینکه «باراک اوباما»، رئیس‌جمهور سابق آمریکا گفته بود توافق هسته‌ای برجام امکان «بازرسی در هر زمان و در هر مکان» را فراهم می‌آورد گفته است: «ایران، مانند عراق بعد از سال ۲۰۰۳، کشور اشغال‌شده نیست که بازرس‌های خارجی بتوانند با حمایت سازمان ملل متحد بتوانند آزادانه همه جا بروند و وارد هر مکانی از آشپرخانه گرفته تا انبارها شوند.نه؛ ایران، یک کشور دارای حاکمیت است.»
وی اضافه کرده است که «ایران با ما بر دو اساس همکاری می‌کند: تدابیر نظارتی مورد توافق (پادمان‌ها) و پروتکل الحاقی. اینکه می‌گویم شاید خیلی تکراری باشد ولی پروتکل الحاقی گزینه‌های بیشتری برای بازرسی در اختیار ما قرار می‌دهد.»
جمهوری اسلامی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز ۴ شهریورماه اعلام کردند به توافقی برای تقویت همکاری‌ها و جلب اعتماد متقابل جهت تسهیل اجرای کامل موافقتنامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی به آن دست پیدا کرده‌اند.
در این بیانیه تصریح شده بود «ایران به طور داوطلبانه به دو مکان مشخص شده توسط آژانس دسترسی داده و فعالیت های راستی آزمایی آژانس را برای حل و فصل این موضوعات تسهیل خواهد کرد.» بر اساس این بیانیه مقرر شد آژانس هیچ سؤال دیگری از ایران و هیچ درخواستی برای دسترسی به مکان‌هایی فراتر از آنچه که توسط ایران تحت موافقتنامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی اظهار شده‌اند، نداشته باشد.
در توافقنامه ایران و آژانس تصریح شده بود طرفین بر سر تاریخ‌های مربوط به این دسترسی‌ها توافق کرده‌اند. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش فصلی خود که ۱۴ شهریورماه منتشر شد اعلام کرد که ایران اجازه دسترسی به یکی از این دو سایت را برای نمونه‌برداری‌های محیطی داده است. این نهاد بین‌المللی روز ۹ مهرماه هم اعلام کرد بازرسان آژانس امکان حضور در دومین مکان در ایران را هم پیدا کرده‌اند.
در این راستا خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور «فرانک فن هیپل» تنظیم نموده که در ادامه می‌آید. حوزه تحقیقاتی «فن هیپل» در زمینه علوم و فناوری شامل مواردی چون کنترل تسلیحات اتمی و منع اشاعه هسته‌ای، انرژی و توازن سیاست گذاری در عرصه‌های تکنولوژی است.
وی پیش از پیوستن به دانشگاه «پرینستون»، به مدت ۱۰ سال مشغول تحقیق در زمینه فیزیک نظری ذرات بنیادی بود و به طور خاص به نگارش آثاری با موضوع پایه و اساس فنی منع اشاعه هسته‌ای و راهکارهای خلع سلاح، آینده انرژی اتمی و بهینه سازی اقتصاد سوخت خودرو علاقه دارد.
*آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام کرده است نتایج نمونه‌برداری‌های اخیر از دو محل در ایران پس از پایان بررسی‌ها ابتدا با ایران در میان گذاشته می‌شود و علنی نخواهد شد. ارزیابی شما از توافق اخیر ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی چیست؟
خوشحالم که توافقی صورت گرفت زیرا بن بست بین آژانس انرژی هسته ای و ایران این تصور را ایجاد کرد که ایران چیز مهمی را پنهان می کند.
* «رافائل گروسی»، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفته «ایران، مانند عراق بعد از سال ۲۰۰۳، کشور اشغال‌شده نیست که بازرس‌های خارجی بتوانند با حمایت سازمان ملل متحد بتوانند آزادانه همه جا بروند و وارد هر مکانی از آشپرخانه گرفته تا انبارها شوند. نه؛ ایران، یک کشور دارای حاکمیت است. این حرف چه پیامی برای آمریکا که خواهان «بازرسی در هر زمان و در هر مکان» از سوی آژانس است دارد؟
خوشحالم که گروسی این حرف را زد، اما همچنین خوشحالم که ایران با بازرسی ها موافقت کرد زیرا این جنگ بر سر برداشت های بین المللی از برنامه هسته ای ایران است. اینکه آیا ایران اسراری مهم را پنهان می کند یا خیر. بهترین راه برای پیروزی در چنین جنگی نشان دادن این است که چیزی برای پنهان کردن ندارد.
* جمهوری اسلامی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز ۴ شهریورماه اعلام کردند به توافقی برای تقویت همکاری‌ها و جلب اعتماد متقابل جهت تسهیل اجرای کامل موافقتنامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی به آن دست پیدا کرده‌اند. در این بیانیه تصریح شده بود «ایران به طور داوطلبانه به دو مکان مشخص شده توسط آژانس دسترسی داده و فعالیت های راستی آزمایی آژانس را برای حل و فصل این موضوعات تسهیل خواهد کرد». بر اساس این بیانیه مقرر شد آژانس هیچ سؤال دیگری از ایران و هیچ درخواستی برای دسترسی به مکان‌هایی فراتر از آنچه که توسط ایران تحت موافقتنامه جامع پادمان و پروتکل الحاقی اظهار شده‌اند، نداشته باشد. این به معنای عدم اجازه به بازرسان آژانس با استناد به اسناد ادعایی نتانیاهو است. ارزیابی شما چیست؟
من خیلی خوش بین نیستم. ممکن است اتهامات و فشارهای بیشتری برای بازرسی به آژانس بین المللی انرژی اتمی وارد شود. ایران باید اطمینان حاصل کند که آژانس بین المللی انرژی اتمی اطلاعات دریافتی خود را به طور جدی بررسی می کند. اما پس از آن، امیدوارم ایران همچنان جهت بازرسی همکاری کند.
*جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اخیرا گفته است که درحال کار بر روی اینستکس هستیم و اگر تحریمهای بین‌المللی علیه ایران بازمی‌گشت به معنی پایان برجام بود. به نظر می رسد اروپا هنوز با لفاظی سعی دارد عدم تعهد به مسئولیتهای خود را توجیه کند. ارزیابی شما چیست؟
من تصور می کردم تهدیدهای ایالات متحده علیه شرکت های اروپایی در صورت تجارت با ایران همان چیزی است که شرکت های اروپایی را برای برقراری مجدد روابط عادی تجاری با ایران تحت فشار قرار داده است. من تعجب نمی کردم اگر دولت های اروپایی می توانستند کارهای بیشتری انجام دهند اما من آنقدر نمی دانم که بتوانم نظر مفیدی درباره استراتژی های احتمالی آنها داشته باشم.
*وزیر خارجه انگلیس اعلام کرده است که انگلیس همواره پذیرای تلاش برای گنجاندن توافقی بزرگتر (در داخل برجام) بوده است؛ به این موضوع تمایل داشته و در واقع، بر آن تأکید داشته است. تا زمانی که چشم‌اندازی برای توافقی گسترده‌تر وجود ندارد برجام چیزی است که در دست داریم. به نظر می رسد دیدگاه انگلیس صورت دیگری از سخنان ترامپ است که خواهان مذاکره در مورد موضوع موشکی ایران و سیاست منطقه ای ایران است. منتهی انگلیس سعی می کند با حفظ برجام این موضوعات را در قالب مذاکراتی دیگر دنبال کند. ارزیابی شما چیست؟
اگر ایالات متحده مجدداً به برجام ملحق شود و ایران مجدداً به تعهدات کامل خود بازگردد، ایالات متحده خواهان مذاکره درباره برخی از این موارد دیگر است. در مورد موشکهای بالستیک، برداشت من این است که آیت الله خامنه ای تعهد یک جانبه داده است که ایران موشکهای بالستیک با برد بیش از ۲۰۰۰ کیلومتر تولید نخواهد کرد. این یک تصمیم بسیار عاقلانه و مهمی به نظر می رسد و می تواند مبنای توافق در این زمینه باشد.
در مورد مسائل منطقه ای، اگر بایدن به عنوان رئیس جمهور انتخاب شود، امیدوارم که او کورکورانه تصور نکند که عربستان سعودی و امارات همیشه حق دارند و ایران همیشه اشتباه می کند. امیدوارم دولت بایدن هر دو طرف را به مذاکره با یکدیگر ترغیب کند. وضعیت در مورد کشورهایی که با اسرائیل مقابله می کنند، دشوارتر است. امیدوارم ایران در مورد حمایت از سوریه، حزب الله و حماس در برابر اسرائیل تجدید نظر کند. در این صورت، نگرانی اسرائیل و ایران در مورد یکدیگر بسیار کمتر خواهد بود.
*تحریمهای جدید آمریکا علیه ۱۸ بانک جمهوری اسلامی ایران آیا تأثیری بر سیستم مالی ایران دارد؟
خیر تأثیر خاصی ندارد. بانکهای ایران پیش از این نیز در عمل تحریم بودند. این تحریمها روند بازگشت بایدن به برجام را با تأخیر بیشتری مواجه می سازد.
نظر شما