بازار؛ گروه بورس: ناشران یا همان شرکتهای پذیرفته شده در بورس برای ماندگاری در این بازار ملزم به رعایت قوانین و در عین شفاف سازی براساس دستور العمل های سازمان بورس و اوراق بهادار هستند که بایستی طی بازه های زمانی تعیین شده از سوی نهاد ناظر و جهت اطلاع سهامداران بر روی سامانه کدال بارگذاری کنند. حال در این میان چنانچه تخلفی صورت گیرد یا در زمان مقرر با دیرکرد این اطلاعات ارائه شود نماد مربوطه متوقف وبایستی جوابگو باشند. چراکه در این میان ضرر این دیرکرد متوجه سهامداران خواهد بود. در همین راستا پای صحبت حمید فهیمی، کارشناس نظارت بر ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار نشستیم تا بیشتر درباره این قوانین نظارتی از وی جویا شویم.
*در ابتدا توضیحی از وظایف بخش نظارت بر ناشران و نهادهای مالی سازمان بورس بیان کنید.
از آنجا که سازمان بورس بازوی نظارتی بازار سرمایه محسوب می شود وظیفه نظارت بر ناشران و نهادمالی و سایر ارکان را برعهده دارد. وظایف نظارتی سازمان بورس در دو حوزه بخش ناشران شامل شرکتهای پذیرفته شده در بورس و بخش نهادهای مالی اعم از کارگزاری‌ها و شرکتهای سرمایه گذاری وسبد گردانها است. نظارت بر ناشران در راستای ایجاد بازار شفاف و قانونمند است وتمام اطلاعات بدون واسط در اختیار فعالان بازار و سهامداران قرار می گیرد به طوری که این اطلاعات قبل ازاینکه جای دیگری منتشر شود در سامانه کدال بارگذاری می شود. هدف سازمان بورس فراهم آوردن بازار کارا، منظم و شفاف است؛ در عین حال که در تلاش است تا این اطلاعات به شکلی منطقی و منصفانه و بدون هر گونه اجحافی دراختیار فعالان بازار قرار بگیرد در حوزه نهادهای مالی هم سازمان برروی فعالیت انها نظارت دارد تابتوانند در راستای اهداف شان نقش خود را به خوبی ایفا کنند.
*با توجه به ابلاغیه جدید سازمان مبنی بر الزام داشتن بازار گردان برای ناشران، این موضوع چگونه انجام می شود؟
این موضوع از سوی سازمان بورس به ناشران ابلاغ شده است و این شرکتها موظفند تا از بین نهادهای مالی شخص حقوقی را به عنوان بازارگردان انتخاب کنند.
*یکی از بحثهایی که مطرح است، گفته می شود که سازمان بورس براساس قانون نوسان ۵۰ و ۲۰ درصدی، در خصوص توقف نمادها به صورت سلیقه ای عمل می کند؛ آیا این موضوع درست است؟ نظرتان در این باره چیست؟
باید اشاره کنم که بحث توقف نماد سلیقه ای نیست و به صورت سیستماتیک است. زمانی که شاخص پایین می آید شرکتها به دلایل مختلفی مثل افشای اطلاعات یا اطلاعاتی که بارگذاری میکنند ممکن است روند معاملات‌شان متوقف شود و زمانیکه وقفه ای ایجاد میشود این میزان محاسبه شده، مبنای شروع محاسبه (منفی ۲۰ درصدی) روز بعدی خواهد بود و روزهای دیگر در این محاسبه تاثیر ندارد در واقع زمانی که وقفه بیفتد تمام سابقه تاریخی آن پاک میشود. اما در زمانیکه شاخص مثبت می شود معمولا ناشر افشای اطلاعاتی انجام نمی دهد پس وقفه ای ایجاد نمیشود و منجر به صفر شدن معاملات هم نخواهد شد.
*درباره اینکه یک نماد برای مدتی طولانی مثل سه تا چهار ماه بسته می شود، نمونه این را در سهام پترول مشاهده کردیم و سهامداران آن معتقد بودند از بازار صعودی جا ماندند، نظرتان در این باره چیست؟
باید دلیل بسته بودن این مساله را دانست مثلا یک اطلاعی را سازمان از ناشری درخواست می کند که در آن زمان در دسترس ناشرنیست برای مثال یک قراردادی را قبل از قطعیت اش درسامانه کدال گذاشته شده است؛ بنابراین سازمان تا وقتی که آن مساله قطعیت پیدا نکند و تازمانیکه اطلاعات تکمیلی را دریافت نکند نمی تواند نسبت به بازگشایی آن نماد اقدام کند.
*نحوه افشای اطلاعات با هماهنگی سازمان بورس انجام می شود؟ برچه اساسی صورت می گیرد؟
بحث افشای اطلاعات به ماده ۱۳ دستور العمل افشای اطلاعات بر می گردد؛ به طوری که ناشر براساس قانون، اطلاعاتی که دارد براساس اینکه مربوط به کدام قسمت افشای اطلاعات الف و ب است را مستقیم روی کدال قرار می دهد و پس از قرار گرفتن در کدال سازمان صحت و سقم آن را بررسی و در صورت لزوم آن نماد را متوقف می کند.
*درباره بسته شدن نمادهای بزرگ مثل شستا، آیا این کار مصلحتی بوده است؟ نظرتان در این باره چیست؟
از آنجا که به نهاد نظارتی اختیاراتی داده شده است از این رو در مواقعی که بازار در شرایط بحرانی قرار دارد؛ از ابزارهایی مثل همین توقف نمادها استفاده میکند. نماد شستا به دلیل تاثیر پذیری اش روی شاخص و یا به دلیل ابهامی در اطلاعات ارایه شده این نماد بسته شده است. البته باید اشاره کنم قوانین بازار مربوط به زمانی بوده که تعداد سهامداران به این میزان نبوده است و به نظرم با وجود افزایش سهامداران نیازاست تا قوانین تغییر کند. البته بیشتر این بحثها ناشی از نااگاهی سهامداران است و دنبال مقصر هستند وسازمان یا شرکت بورس را متهم می کنند.
*آیا این موارد رسانه ای نمی شود و مساله پشت پرده است که سهامدار از چگونگی آن بی خبر بماند؟
خیر اینطور نیست مساله پشت پرده نمی ماند زمانی که این اطلاعات به قطعیت برسد تماما در سامانه کدال قرار میگیرد وبه اطلاع سهامداران می رسد از طرفی نباید چنین ذهنیتی نسبت به بازاروجود داشته باشد.
*چگونگی آموزش یا آگاهی ناشران از دستور العمهای سازمان، به چه صورت است؟
اطلاعات و دستور العملها وابلاغیه های سازمان تماما از طریق سامانه کدال به اطلاع آنها می رسد از طرفی ناشران بایستی به موقع اطلاعات را ارایه دهند و این مساله ای است که طبق مسئولیتی که دارند باید انجام دهند و اگر کوتاهی شود طبق قانون با آنها رفتار می شود.
*بیشترین تخلف ناشران در چه مواردی بوده است؟
بیشترین تخلف ناشران مربوط به تخلفات زمانی است اطلاعات با دیرکرد چند روزه ارایه می کنند که این باعث متضررشدن سهامدار می شود چراکه ممکن است براساس اطلاعات قبلی سهامی بخرد یا بفروشد. البته بیشترین شکایات سهامداران ناشی از ضعف اطلاعاتی است.
*وضعیت تشکیل کانون سهامداران خرد به کجا رسید؟
آخرین خبری که دارم بحث تشکیل کانون سهامداران حقیقی در مجلس ارائه شد؛ به نظرم گام مهمی است و سهامداران حقیقی می توانند حقوق خود را از این طریق به صورت قانونی دنبال کنند و با داشتن نماینده می توانند حرف شان را به مدیران بازار برسانند.
* آیا به نظر شما، ای پی اس (EPS) پیش بینی شده برای آینده و اطلاع از روند آن، می تواند برای سهامدار نفعی داشته باشد؟
از آنجا که آنچه در بازار معامله میشود مربوط به وضعیت آینده شرکتها می شود و در واقع آینده شرکتها در سود شکل می گیرد و از روی ای پی اس، سهامدار می تواند وضعیت فعالیت ناشران را تخمین بزند و متناسب با ای پی اس وریسک اش سهام را خریداری کند.
*با توجه به این موارد که صحبت کردید، در بازار جهانی به چه صورت اعمال می شود؟
قانونهای بازار ما ابتدایی هستند و در بورسهای دنیا شخص حقیقی به واسطه کد معاملاتی مستقیم وارد بازار نمیشود بلکه از طریق صندوقهای سرمایه گذاری و یا سبد گردانها به صورت غیر مستقیم اقدام به معامله می کند. از این رو این مشکلات را کمتر دارند.
*سهامدار به چه مواردی باید در زمان خرید سهم توجه کند؟ آیا تنها به ای پی اس (EPS) یا P/E یا P/B باید متکی باشد؟
تنها به یک عامل نمی توان اتکا کرد بلکه موارد مختلفی نقش دارند بایستی به قیمت فعلی، سابقه سهامدار عمده، وضعیت سود آوری آن صنعت، اتفاقات جهانی وسایرموارد توجه شود. به نظرم از آنجا که سهامدار خرد قابلیت تحلیل ندارد باید از طریق صندوقها و شرکتهای سبد گردان وارد بورس شود.
*در سه ماهه اول سال بسیاری از نمادها با تبلیغ فراوان و با بیان اینکه افزایش سرمایه سنگین در آینده داریم توانستند سهم خود را بالا ببرند، نمونه عینی آن نمادهای دی و ثشاهد است، آیا تجدید ارزیابی روی افزایش ارزش سهام تاثیر دارد؟
تجدید ارزیابی ارزش افزوده ایجاد نمی کند تنها تجدید حسابهای شرکتها است که بروز می شود و روی بالا رفتن ارزش سهم تاثیری ندارد. اطلاعات تجدید ارزیابی تنها یک بحث حسابداری است. متاسفانه در فضای مجازی شاهد این گونه اقدامات هستیم و بورس تهران و فرابورس در حال رصد و جمع آوری کانال های تلگرامی بوده که مردم را کورکورانه به سمت سهم یا گروه بورسی سوق می‌دهند.
*نظرتان درباره تاثیر نرخ ارز روی صادرات شرکتها و روند فعالیت آنها چیست؟، به عنوان مثال شرکت های فولاد و مس می توانند افزایش صادرات داشته باشند؟
از آنجایی که شرکتهای صادرات محور ۷۰ تا ۸۰ درصد بازار را شامل می شود می تواند نرخ ارز روی فروش شرکتهای صادرات محورباعث افزایش درآمدشان شوند و شرکتایی که مواد اولیه شان را وارد می کننداین مساله می تواند به بالا رفتن هزینه شان و کاهش سودآوری شان منجر شود. در مورد شرکت های فولادی و مس، افزایش قیمت دلار می تواند آنان را منتفع کرده و افزایش سودآوری داشته باشد.
*برخی می گویند به علت بالا رفتن نرخ دلار سهم های نمادهای بزرگ ما اعم از خودرو و فولاد بسیار ارزان و مفت است، نظرتان در این باره چیست؟
این موضوع را نمی توان کاملا تائید یا رد کرد، مثلا نمی توان شرکت ایران خودرو را با شرکت رنو مقایسه کرد، زیرا کیفیت این دو شرکت اصلا با هم قابل مقایسه نیستند، سهام ایران خودرو در این قیمت ارزنده است اما نباید با نمونه خارجی آن مقایسه شود، در مورد فولاد نیز باید کیفیت و کمیت تولید نمادهای فولادی ایران با شرکت های بین المللی سنجیده شود بعد از آن نتیجه گرفت که سهم ارزنده بوده یا خیر.
*با توجه به این نوسانات بازار آیا قرار است عرضه اولیه در ماههای آینده اتفاق بیفتد؟
البته باید شرایط بازار وحجم معاملات تثبیت شود. از طرفی نهاد ناظر باید کشش ورود نقدینگی جدید به بازار را بسنجد. بله، بزودی عرضه اولیه سنگین تر از شستا را شاهد خواهیم بود. این عرضه اولیه زیر مجموعه دو نماد بزرگ فارس و شستا است، احتمالا این عرضه اولیه در پاییز انجام خواهد شد.
نظر شما