اسدالله خسروی؛ بازار: رشد نرخ ارز و رسیدن قیمت دلار به مرز ۳۰ هزارتومان به اقتصاد کشور شوکی وارد نکرده است چرا که رشد این کالا به یکباره اتفاق نیفتاد طوری که در طول یکسال دلار به تدریج و آرام آرام به بیش از ۲ برابر رسید، اما تبعات این افزایش قیمت ضربه سنگینی به اقتصاد کشور وارد می کند. ضربه ای کاری که پول ملی کشور را بی ارزش کرد و قدرت خرید مردم را بشدت کاهش داد. بیکاری افزایش و بازارهای سرمایه گذاری متشنج شد آنگونه که سرمایه سرمایه گذاران چند برابر و ضعفا و کم درآمدها به زیر خط فقر رفتند.
این که چرا اقتصاد کشور به چنین روزی دچار شد ناشی از عوامل متعدد ملی و بین المللی است عوامل داخلی چون عدم مدیریت صحیح و کارشناسانه در اقتصاد کلان کشور، رکود اقتصادی، کسری بودجه هنگفت و سوء مدیریت ها و مسائل بین المللی تشدید تحریم، شیوع ویروس کرونا، کاهش میزان صادرات و افت قیمت نفت بر اقتصاد کشور تاثیر گذار بوده و موجب شده است تا درآمدهای ارزی کشور کاهش و از طرفی تقاضا برای ارز در بازار بالا برود. به عقیده کارشناسان در چنین شرایطی مدیریت ها باید طوری انجام می شد تا قیمت ارز به این شکل بالا نرود.
استفاده از راهکارهایی چون مهار رشد نقدینگی و هدایت آن به بخش تولید و سیستم بانکی از یک طرف و سیاست های کنترل بازار با شگردهای خاص می توانست مانع از رشد سرسام آور قیمت ها و آشفتگی بازارهایی چون بازار سرمایه، ارز، سکه، خودرو، مسکن و... غیره شود.
دولت همچنان نظاره گر رشد قیمت ها در بازار
دبیر انجمن اقتصاددانان ایران در گفتگو با «بازار» درباره تاثیرگذاری رشد قیمت ارز و آینده قیمت این کالا بر اقتصاد کشور گفت: گرانی ارز در این شرایط اقتصادی بسیار تاثیر منفی بر روند فعالیت های اقتصادی در بازار و معیشت مردم می گذارد چرا که با گرانی هر سنت دلار قیمت ها نیز در بازار افزایش و در این میان فشار مضاعفی به مردم وارد می شود.
پیمان مولوی افزود: سیاست های تیم اقتصادی دولت هماهنگ نیست طوری که دولت اکنون بازارها را رها کرده و قیمت ها همچنان در بازار بالا می روند. از طرفی اقدام خاصی در بازار برای جلوگیری از آشفتگی بازارها به چشم نمی خورد.
این کارشناس اقتصادی به اتخاذ برخی تصمیمات و سیاست گذاری های بانک مرکزی برای مهار قیمت ها در بازار ارز اشاره کرد و افزود: پرداخت ارز سهمیه ای به مردم با کارت ملی که باعث ایجاد سوداگری شد در کنار وعده های بی عمل مهار قیمت ها موجب شد تا فعالان بازار ناتوانی این بانک را در ساماندهی قیمت ها در بازار حس کنند و برای سرمایه گذاری وارد چنین بازاری شوند.
نگرانی از آینده نامعلوم قیمت ارز
وی آینده قیمت ارز را نگران کننده توصیف کرد و افزود: چنانچه مدیران بانک مرکزی و مسئولان دولتی فکری به حال وضعیت همه بازارها نکنند و با راهکارهای درست و کارشناسی این بازارها را به خوبی رصد و مدیریت نکنند، بخش عمده ای از سرمایه گذاران بورسی بخصوص تازه واردها برای حفظ دارایی هایشان وارد بازار ارز و سکه شده که این عامل باعث رشد تقاضا و افزایش قیمت ها خواهد شد.
مولوی به کاهش رشد میزان صادرات کشور در سال جاری اشاره کرد و اظهار داشت: کاهش ۶۰ درصدی صادرات غیر نفتی کشور به نسبت میزان صادرات سال گذشته در بخش ارز آوری از یک طرف و ادامه روند رشد نقدینگی در اقتصاد کشور دست به دست هم داده تا تقاضا برای خرید در بازارها افزایش یابد. حال در چنین شرایطی بانک مرکزی مجبور است در عرضه ارز با توجه به محدودیت این منابع با حساسیت رفتار کند. از طرفی اما مردم برای کسب سود و صیانت از داریی هایشان همچنان در حال ورود به بازار ارز و سکه هستند.
وی با بیان اینکه انتظار این است دولت با جدیت هر چه تمام سیاست های را که به حفظ ارزش پول ملی منجر می شود تمرکز و توجه کند، افزود: ابزارها وجود دارد اما این که چرا بانک مرکزی از این ابزارها برای حفاظت و صیانت از ارزش پول ملی اقدامات لازم را به کار نمی گیرد تعجب بر انگیز است.
بانک مرکزی نباید زیر بار تسعیر نرخ ارز برود
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: البته آنگونه که مشخص است، بانک مرکزی برای حفظ ارزش پول ملی با ایجاد راهکارهای درست و تخصصی تلاش می کند، اما متاسفانه نحوه گفتمان در این زمینه وجود ندارد. به طور مثال بانک مرکزی در زمانی که از سوی دولت باید تسعیر نرخ ارز اتفاق بیفتد نباید اجازه چنین کاری را بدهد چرا که با این کار نقدینگی در کشور افزایش و پایه پولی ضعیف می شود.
وی تصریح کرد: رشد نقدینگی در کنار افزایش نرخ ارز در بازار موجب شده است تا ارزش پول ملی در کشور کاهش یابد تا جایی که اکنون ارزش پول ملی ایران (ریال) کمتر از پول ملی افغانستان (افغانی) شده که با توجه به وجود ذخایر و معادن و منابع انرژی و... فاجعه است. مولوی رشد نقدینگی را حاصل عملکرد ضعیف دولت در مدیریت منابع بخصوص صرف هزینه های غیر ضرور جاری عنوان کرد و خاطرنشان ساخت: تامین کسری بودجه یا از طریق استقراض از بانک مرکزی ایجاد می شود و یا از طریق تسعیر نرخ ارز یا معمولا فروش اوراق دولتی که همه اینها تورم را افزایش و نقدینگی را حجیم تر می کند.
شکل گیری تورم انتظاری در کشور با رشد قیمت ها در بازار
دبیر انجمن اقتصاددانان ایران با بیان اینکه مدیریت بازار ارز تا حدی از دست بانک مرکزی خارج شده است افزود: ابتدای سال نرخ دلار حدود ۲۰ هزار تومان بود اما این رقم اکنون به حدود ۳۰ هزار تومان رسیده است این افزایش قیمت که باعث شکل گیری تورم انتظاری در کشور شده همه سرمایه گذاران را ترغیب به سرمایه گذاری در بازارها کرده است تا آنها از این طریق بتوانند دارایی هایشان را ارزشمند کنند. وی چشم انداز ساماندهی بازار ارز را در آینده نامعلوم عنوان کرد و افزود: اگر بانک مرکزی در کنار وزارت خانه های اقتصادی دولت فکری به حال ساماندهی بازار ارز نکنند با توجه به رشد منفی اقتصادی کشور در کنار کسری بودجه و...معلوم نیست نرخ ارز چه رقمی شود.
صرافی بانک ها نباید در تعیین قیمت ارز دنباله روز بازار آزاد شود
همچنین آلبرت بغزیان کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه در گفتگو با «بازار» درباره وضعیت این روزهای بازار ارز گفت: دولت یا اراده ای برای ساماندهی بازار ارز ندارد و یا اینکه در مدیریت این بازار مهم اقتصادی ناتوان است. وی با بیان اینکه بازار ارز اکنون در دست بازیگران بازار آزاد است، گفت: دنباله روی بازار ساز(قیمت ارز صرافی بانک ها) و تبعیت آن از تغییر و تعیین قیمت ها در این بازار اشتباه است چرا که چنین رویکردی باعث می شود تا علاوه بر رشد قیمت ارز و درآمد زایی برای دولت قیمت ها همچنان در بازار آزاد افزایش مستمر داشته باشد.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: بانک مرکزی با هدف جلوگیری از رشد جهشی قیمتها، نرخ ارز را در صرافی بانک ها افزایش می دهد این در حالی است که بازار آزاد نیز با مشاهده چنین شیوه ای همچنان قیمت ها را در بازار افزایش می دهد با این وجود بانک مرکزی باید راهکارهای کارشناسانه قوی تری را برای جلوگیری از رشد بی منطق قیمت ارز در پیش گیرد.
نظر شما