تهمینه غمخوار؛ بازار: در عصر ارتباطات متقابل، ابتکار عمل طرح «یک کمربند؛ یک جاده» به عنوان یک غول سیاسی و مالی برجسته در طی سالهای اخیر تحت عنوان شبکه ای که جهان را با ارتباطات جاده ای، ریلی و دریایی مرتبط ساخته، مطرح شده است.
اما از دیدگاه بنیانگذار و مدیر شورای تحقیقات سیاسی و استراتژیک چین و اوراسیا، کریدور حمل و نقل بین المللی شمال-جنوب که کمتر شناخته شده و ۲۰ سال پیش تحت رهبری روسیه و هند تاسیس شده است، اکنون می تواند به عنوان یک موقعیت ژئوپلیتیک ظاهر شود که اگر بتواند بر مسائل مالی و اختلافات مداوم میان امضا کنندگان غلبه کند، می تواند رقیبی برای پروژه کمربند_جاده در نظر گرفته شود.
کریدورهای حمل و نقل بین المللی که از خطوط راه آهن، آب راه ها و جاده ها یعنی حمل و نقل ترکیبی و متشکل از حمل و نقل ریلی، دریایی در جهت حمل و نقل و ترانزیت بین المللی کالا ها استفاده می نماید، یک نقش اساسی در شکل گیری بازار جهانی خدمات حمل و نقل ایفا می کنند.
در میان کریدورهای بین المللی کالا یا بار، کریدور یا راه گذر بین المللی شمال_جنوب (INSTC )؛ یک برنامه اقتصادی در حوزه ترانزیت کالا در نظر گرفته می شود که با هدف گسترش همکاری ها در زمینه حمل و نقل و توسعه ارتباط با کشور های آسیای مرکزی، انتقال کالا را از مسیر دریایی اقیانوس هند به کانال سوئز و پس از آن از طریق خاک ایران به کشورهای مستقل مشترک المنافع و اروپا متصل می کند. در واقع این کریدور، هند، ایران و کشورهای حوزه خلیج فارس را از طریق کشورهای قفقاز و آسیای میانه با روسیه و کشورهای اروپا مرتبط می سازد.
بر اساس گزارش اکونومیک تایمز، افتتاح این کریدور حمل و نقل چند منظوره به مسافت ۷۲۰۰ کیلومتر که از ایران شروع می شود و در آستاراخان روسیه پایان می یابد، تجارت دوجانبه میان روسیه و هند را که در سال ۲۰۱۷ ارزشی برابر با ۱۰.۱۳ میلیارد دلار داشته، تقویت خواهد کرد و این توسعه روابط اقدامی جسورانه در برابر تهدید تحریم های ایالات متحده به شمار می رود.
در واقع بازرگانان هند و روسیه می توانند کالاهای خود را از طریق ایران که در منطقه از موقعیت خوب استراتژیک، ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک و همچنین موقعیت مناسب ریلی و جاده‌ای با دسترسی به سواحل طولانی خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر برخوردار است، جا به جا کنند به طوری که در این میان، هند به منظور عملیاتی کردن یک مسیر استراتژیک ترانزیتی به بندر چابهار ایران متصل شده است. در اکتبر ۲۰۱۷، هند در اقدامی مهم، یک محموله گندم از بندر کاندلا در گجرات را از طریق چابهار به افغانستان منتقل کرد.
بازرگانان هند و روسیه می توانند کالاهای خود را از طریق ایران که در منطقه از موقعیت خوب استراتژیک، ژئوپلتیک و ژئواکونومیک و همچنین موقعیت مناسب ریلی و جاده‌ای با دسترسی به سواحل طولانی خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر برخوردار است، جا به جا کنند به طوری که در این میان، هند به منظور عملیاتی کردن یک مسیر استراتژیک ترانزیتی به بندر چابهار ایران متصل شده است. در اکتبر ۲۰۱۷، هند در اقدامی مهم، یک محموله گندم از بندر کاندلا در گجرات را از طریق چابهار به افغانستان منتقل کرد
علاوه بر آن، مزیت اصلی این راه گذر بین المللی این است که به دلیل آن که ترانزیت کالاها بیشتر از طریق زمین و خشکی صورت می گیرد، تحویل محموله ها با سرعت بیشتری انجام می شود که به لحاظ مسافتی ۴۰ درصد کوتاهتر و از نظر هزینه تا ۳۰ درصد مقرون به صرفه تر است.
در هر صورت، تجارت از طریق پروژه راه گذر شمال_ جنوب با کاهش زمان ترانزیت و هزینه حمل و نقل در مقایسه با مسیر موجود از طریق کانال سوئز، به نفع صادرکنندگان و وارد کنندگان هند و روسیه خواهد بود. همچنین زمان حمل و نقل را به شدت کاهش می دهد و از ۴۰ روز به ۲۵-۲۸ روز می رساند.
مزیت اصلی راه گذر بین المللی شمال به جنوب این است که به دلیل آن که ترانزیت کالاها بیشتر از طریق زمین و خشکی صورت می گیرد، تحویل محموله ها با سرعت بیشتری انجام می شود که به لحاظ مسافتی ۴۰ درصد کوتاهتر و از نظر هزینه تا ۳۰ درصد مقرون به صرفه تر است
غلبه بر تحریم های آمریکا ادامه دارد/ علی رغم انزوای اقتصادی واشنگتن علیه ایران، چابهار نقطه ایستا برای توسعه هند است
امضای ناگهانی تفاهم نامه میان روسیه و هند، تنها چند هفته پس از سفر تاریخی رئیس جمهور دونالد ترامپ به هند در اوایل سال جاری، حاکی از آن است که ایالات متحده چنین معافیتی را به هند اعطا کرده و شاید تعمیق روابط استراتژیک هند و آمریکا باعث دلگرمی دهلی نو شده تا در فعال کردن این پروژه برای ارتباط با روسیه از طریق ایران به جلو حرکت کند.
در واقع هند ایالات متحده را متقاعد کرده که هیچگونه تحریمی علیه سرمایه گذاری این کشور در چابهار اعمال نکند. چابهار توسط هندی ها به عنوان نقطه ایستا برای ابتکارات توسعه خود در توسعه محصور در خشکی افغانستان و تقویت مواضع هند در برابر چین و پاکستان مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
هند در تلاش است تا از طریق INSTC نه تنها برای ایجاد یک کریدور اقتصادی و توسعه روابط با روسیه و اروپا بلکه برای دستیابی به مناطق دیگر نیز استفاده کند زیرا این کشور به منابع انرژی و بازار گسترده آسیای میانه (با جمعیتی در حدود ۷۴ میلیون نفر) علاقه زیادی دارد.
هند در تلاش است تا از طریق کریدور بین المللی شمال_جنوب نه تنها برای ایجاد یک کریدور اقتصادی و توسعه روابط با روسیه و اروپا بلکه برای دستیابی به مناطق دیگر نیز استفاده کند زیرا این کشور به منابع انرژی و بازار گسترده آسیای میانه (با جمعیتی در حدود ۷۴ میلیون نفر) علاقه زیادی دارد
بنابراین، با وجود تهدیدهای روز افزون امریکا علیه ایران، هند و روسیه همچنان تصمیم دارند تا به توسعه همکاری ها، روابط تجاری و ترانزیت کالایی با ایران بپردازند.
بازسازی ارتباطات متقابل روسیه و هند از طریق ایران/ نقش هند در توسعه اقتصادی کشورهای اورآسیا
یکی از اولین کشورهایی که روسیه از دهه ۱۹۹۹ سعی کرده تا روابط خود را با آن تقویت کند، هند است. این دو کشور غیر غربی از سالهای گذشته، گام هایی را به منظور بازگرداندن مشارکت استراتژیک خود و همچنین باز پس گیری موقعیت های خود به عنوان قدرت های بزرگ اجرا کرده اند. از اولین و بلند پروازانه ترین پروژه هایی که دو کشور با یکدیگر آغاز کرده اند، پروژه کریدور حمل و نقل بین المللی شمال و جنوب بوده که ایران نیز موقعیت مهمی در این پروژه دارد.
این دو کشور حتی در صددند تا حجم تجارت سالانه خود را از ۱۱ میلیارد دلار در شرایط فعلی، به ۳۰ میلیارد دلار تا ۲۰۲۵ برسانند که عمدتا براساس فروش اسلحه به هند انجام شده است. دو کشور همچنین در حال انجام یک توافق بلند پروازانه برای واردات طولانی مدت نفت خام از منطقه شرق دور روسیه هستند.
فعال سازی پروژه INSTC می تواند فرصت های عظیمی را برای کشورهای محصور در مناطق خشک آسیای مرکزی به منظور انجام تجارت ایجاد کند. گفته می شود که روسیه در حال تسهیل توافق نامه تجارت آزاد بین هند و اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) است که متشکل از روسیه، ارمنستان، بلاروس، قزاقستان و قرقیزستان است.
دسترسی به کشورهای اوراسیا می تواند ورود به بازار بیش از ۱۷۳ میلیون نفر را برای شرکت های هندی، به ویژه تولیدکنندگان داروهای عمومی، چای، سبزیجات کنسرو شده، انگور و کشمش، برنج، عصاره قهوه و قهوه، ادویه جات، گیاهان و مایعات فراهم سازد.
همچنین هندی ها می توانند از طریق این کریدور کالاهای خود را ارزانتر در بازارهای جهانی عرضه و به فروش رسانند. همچنین، هند INSTC را به عنوان راهی برای صادرات و واردات به روسیه، اروپا و آسیای میانه می داند که پاکستان را فراموش کرده و همکاری خود را با روسیه و سایر اعضای پروژه تقویت می کند.
هندی ها می توانند از طریق کریدور شمال_جنوب کالاهای خود را ارزانتر در بازارهای جهانی عرضه و به فروش رسانند و این کریدور را به عنوان راهی برای صادرات و واردات به روسیه، اروپا و آسیای میانه در نظر گیرد که پاکستان را فراموش کرده و همکاری خود را با روسیه و سایر اعضای پروژه تقویت می کند
بنابراین بمبئی از طریق بندرعباس (یکی از اصلی ترین دروازه های ورود به منطقه خلیج فارس) به شبکه راه آهن و بزرگراه ایران متصل می شود. در این میان هند موافقت کرده تا به میزان ۶۳۵ میلیون دلار به منظور توسعه بندر چابهار در خلیج عمان و تنها ۳۰۰ کیلومتری بندر گوادر، مرکز سی پک در پاکستان سرمایه گذاری کند.
کشورهای اتحادیه اوراسیا همچنین به امضای موافقت نامه های تجارت آزاد با صربستان و سنگاپور پرداخته و در حال کار بر روی بهبود همکاری های تجاری با کشورهای حوزه آسه آن هستند، به این معنی که این کشورها نیز می توانند از مزایای پروژه کریدور حمل و نقل بین المللی شمال- جنوب بهره مند شوند.
همچنین، هند و روسیه می توانند ترانزیت کالایی دوجانبه را از طریق ایران و با امضای توافقنامه ای که اخیرا میان شرکت کانتینر هند و بخش حمل و نقل شرکت تابعه راه آهن روسیه با هدف تسهیل اجرای طرح ایجاد کریدور بین‌المللی شمال به جنوب، به امضا رسیده است، گسترش دهند.
روس ها نیز در این میان قصد داشته تا بدون عبور از خاک روسیه جایگزینی برای کریدور حمل و نقل اروپا-قفقاز-آسیا (TRACECA) و اتحادیه اروپا (اتحادیه اروپا) ایجاد کند که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی برای اتصال اروپا با قفقاز جنوبی و آسیا نیز راه اندازی شده است.
این کریدور همچنین، ارتباط ترانزیتی کشور های شمال اروپا و روسیه را از طریق ایران و دریای خزر به کشورهای حوزه اقیانوس هند، خلیج فارس و جنوب آسیا ایجاد می کند و شرایط را برای صدور کالاها واقع در سواحل غربی هند از طریق بندرعباس، بندر چابهار و بندر انزلی در ایران و کشورهای آسیای میانه و روسیه به کشورهای اروپایی فراهم می سازد.
کریدور بین المللی شمال به جنوب ارتباط ترانزیتی کشور های شمال اروپا و روسیه را از طریق ایران و دریای خزر به کشورهای حوزه اقیانوس هند، خلیج فارس و جنوب آسیا ایجاد می کند و شرایط را برای صدور کالاها واقع در سواحل غربی هند از طریق بندرعباس، بندر چابهار و بندر انزلی در ایران و کشورهای آسیای میانه و روسیه به کشورهای اروپایی فراهم می سازد
پروژه یک کمربند_یک جاده نیاز چین را برطرف می سازد
بر اساس گزارش آسیا گلوبال آنلاین، روسیه در ابتدا تصور می کرد که اقتصاد رو به رشد صادرات محور چین می تواند از یک کریدور حمل و نقل مانند کریدور شمال_ جنوب استفاده کند، اما سرانجام پکن با ابتکارات ژئوپلیتیک خود، یک شبکه بزرگ زیرساخت تجاری ایجاد کرد که به ابتکار کمربند و جاده (BRI) تبدیل شد که شامل شش راهرو اقتصادی از طریق سرزمین اصلی اوراسیا است و نیاز به این کریدور را برطرف می کند.
در حال حاضر، روسیه و سایر اعضای INSTC امیدوارند که در نتیجه رشد اقتصادی هند، از این دالان بیشتر استفاده شود. پیش از این همه گیری، مجمع جهانی اقتصاد پیش بینی کرد که اقتصاد هند طی دهه آینده ۷.۵ درصد رشد کند. علاوه بر این، با توجه به بدتر شدن روابط چین و هند، دهلی نو ممکن است علاقه بیشتری به توسعه INSTC به عنوان وزنه تعادل برای کریدور اقتصادی چین و پاکستان (پروژه سی پک) داشته باشد.
روسیه به همکاری در این پروژه INSTC و تقویت روابط خود با هند اهمیت می دهد، زیرا روسیه هند را به عنوان شریک تعادل قدرت با ابر قدرت آسیایی یعنی چین می داند. در این زمینه، INSTC می تواند به ابزار مهم اقتصادی و استراتژیک تبدیل شود که روسیه را با منطقه خلیج فارس و اقیانوس هند متصل می سازد.
نظر شما